TRACES FROM FUZULI TO ERZURUMLU EMRAH AND SUMMANI

Yıl 2022, Sayı: 40, 204 - 234, 29.04.2022

Sibel Üst Erdem

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1065909

Cited By: 1

Öz

The side that is the subject of the most intense discussions on classical literature; the claim is that its distance from real life and it is disconnected from the public. However, when classical literature completed its evolution continued long centuries, after XVIth century, it begins to affect the language of folk literature. In the XVIIIth , the poets of folk literature began to write poems in the context of the almost the same word and meaning world of the classical literature. The claim that the poets writing in the classical style are court poets is seen as proof of distance from the public and real life, in fact, the number of poets who received closeness and patronage form the palace in the classical style does not exceed the fingers of both hands. As a result, poets who poetry in both styles are members of the same people and it can not be said that they do not influance each other and are far from each other. One of the best examples of this is the poets who are subjet of this article. In terms of the geography they live in, although they are quite far from Fuzuli, both of them Erzurumlu Emrah and Sümmani are very succesful in writing with his style, with their approach to petry and with their meaning world

Anahtar Kelimeler

Fuzuli, Erzurumlu Emrah, Sümmani, classical peotry, folk poetry.

FUZÛLÎ’DEN ERZURUMLU EMRAH’A VE SÜMMÂNÎ’YE İZLER

Öz

Klasik edebiyat üzerinde yapılan en yoğun tartışmalara konu olan tarafı; gerçek hayattan uzaklığı ve halktan kopuk olduğu iddiasıdır. Ancak klasik edebiyat yüzyıllar boyu süren tekâmülünü tamamlayınca XVI. yüzyıldan sonra halk edebiyatının dilini de etkilemeye başlar. XVIII. yüzyıla gelindiğinde halk edebiyatı şairleri de neredeyse aynı kelime ve anlam dünyası bağlamında şiirler ortaya koymaya başlamışlardır. Klasik tarzda yazan şairlerin saray şairi olduğu iddiası, halktan ve gerçek hayattan uzaklığın birer kanıtı gibi görülse de aslında klasik tarz içinde saraydan yakınlık, himaye gören şairlerin sayısı da iki elin parmaklarını geçmez. Sonuç olarak iki tarzda da şiir söyleyen şairler aynı halkın bireyleridir ve birbirlerini etkilemedikleri, birbirlerinden uzak oldukları söylenemez. Bunun en güzel örneklerinden biri makaleye konu edinilen şairlerdir. Yaşadıkları coğrafya itibariyle Fuzûlî’den oldukça uzak olsalar da onun yazdığı tarzda yazmak, anlam dünyası ile şiire yaklaşmak konusunda Erzurumlu Emrah da Sümmanî de oldukça başarılıdır.

Anahtar Kelimeler

Fuzûlî, Erzurumlu Emrah, Sümmanî, klasik şiir, halk şiiri.

Kaynakça

• Akyüz, K., Beken, S., Yüksel, S. (1990). Fuzûli divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Daşdemir, Ö. ( 2014):”Erzurum Yöresi Türkülerinde Ana-Metinsel Dönüşümler”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitü Dergisi, S.5: 303.317.
• Dilçin, C. (2001). Fuzûli divanı üzerine notlar. Cambridge: Harvard University.
• Doğan, A.S. (1996) Erzurumlu Emrah’ın Hayatı ve Eserleri. Yüksek lisans tezi İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Doğan, M. N. (1998). Fuzûli: hayatı-sanatı-eserleri. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Gölpınarlı, A. (1961). Fuzûlî dîvânı: Ön-söz, gazeller, terkipler, kıt’alar, rubâîler, lûgatçe, indeks, fihrist. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Güven, M. (2013): “Türkülerin Varyantlaşması”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitü Dergisi, S.50:145-156.
• İpekten, H. (2000): Fuzûlî-Hayatı, Edebî Kişiliği ve Bazı Şiirlerinin Açıklamaları, Akçağ.
• Karahan, A. (1989). Fuzûli muhiti, hayatı ve edebi şahsiyeti. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Mazıoğlu, H. (1997). Fuzûlî üzerine makaleler. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Olgun, T. (1936). Fuzûli’ye dair. İstanbul: Selâmet Basımevi.
• Özmen, V. (2016). “Erzurumlu Emrah’ın Şiirlerinde Klasik Türk Şiiri Etkileri”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 7(16): s. 44-55
• Öztürk, R.T. (2014). Erzurumlu Emrah Dîvânı’nda Dîvân Edebiyatı Etkileri ve Tasavvuf. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Paçacıoğlu, B. (?) Sivas Kaynaklı Bir Cönkteki Erzurumlu Emrâh Şiirleri, http://docplayer.biz.tr/41490301-Sivas-kaynakli-bir-conkteki-erzurumlu-emrah-siirleri.html 59-71., 03.01.2022.
• Rayman, H. (1991). Âşık Sümmânî, Hayatı, Edebî Şahsiyeti, Şiirleri ve Şiirlerinin Tahlili. Doktora tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Tarlan, A. N. (2013). Fuzûli divanı şerhi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Terzi, Â. (2021): “Varyantlaşmanın Sebepleri ve İşleyişi Açısından Bir Türkü İncelemesi: “Kiraz Aldım Dikmeden””. VIII. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, 22-26 Mayıs.
• Tok, V. A. (2006). “Su Kasidesi’nden Beş Beyit Üzerine Bir Şerh Denemesi”. Yedi İklim, XIX(194): 146.
• Ülker, T. (2022) https://www.herfenesanat.com/edebiyat/halk-ve-divan-siirinin-maverasinda-bir-asik-erzurumlu-emrah/ 03.01.2022