KIBRIS BARIŞ HAREKÂTININ YEREL BASINA YANSIMALARI: MUŞ ŞARK TELGRAF GAZETESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Sayı: 41, 429 - 463, 30.08.2022

Fadime Tosik Dinç

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1111967

Öz

Türkiye, Zürih ve Londra Antlaşmaları ile Kıbrıs’ta garantör devlet olurken bu durum Türkiye’ye Kıbrıs’taki gelişmeleri daha yakından izleme fırsatı vermiş hatta 1963 ve 1967 yıllarında Rumların Türklere yönelik katliamlarını engellemek için askerî harekât düzenlemek istemiştir. Ancak başta ABD ve BM’nin engellemesi ile karşılaşmıştır. 15 Temmuz 1974’te Kıbrıs’ta Nikos Sampson darbesi sonrası Kıbrıs Helen Cumhuriyeti’ni ilan edilmiştir. Türkiye, Kıbrıs’ta meydana gelen bu oldubitti karşısında garantör devlet olarak 20 Temmuz 1974’te askerî harekât düzenlemiştir. Kıbrıs’taki gelişmeler ulusal basında olduğu gibi yerel basınında da en önemli haber konusu olmuş ve o yıllarda Muş’un tek yerel gazetesi olan Şark Telgraf gazetesi konuyu geniş bir şekilde sütunlarına taşımıştır. Bu çalışmada Şark Telgraf gazetesinin I. ve II. Kıbrıs Barış Harekâtını, Cenevre görüşmelerini ve sonrasındaki gelişmeleri Muş kamuoyuna nasıl yansıttığı ve olaylar karşısındaki tutumunu ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu amaçla gazetenin 15 Temmuz - 15 Eylül 1974 arasındaki nüshaları taranmış, gazete temel veri kaynağı olarak alınmış ve incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, İngiltere, Yunanistan, Kıbrıs Barış Harekâtı, Şark Telgraf gazetesi

REFLECTIONS OF THE CYPRUS PEACE OPERATION TO THE LOCAL PRESS: THE CASE OF MUŞ ŞARK TELGRAF (Orient Telegraph) NEWSPAPER

Öz

While Türkiye became the guarantor state in Cyprus with the Zurich and London Treaties, that role gave Türkiye the opportunity to follow the developments in Cyprus closely and even wanted to organize a military operation to prevent the massacres of the Greeks against the Turks in 1963 and 1967. However, it had to face the obstacles of the USA and the UN at first. On 15 July 1974, following the Nikos Sampson coup in Cyprus, the Hellenic Republic of Cyprus was proclaimed. Türkiye, as a guarantor state against this fait accompli, had to organize a military operation on 20 July 1974. The developments in Cyprus became the most important news topic in the local press as well as in the national press, and Şark Telgraf newspaper, the only local newspaper of Muş in those years, covered the issue extensively in its columns. Present research purports how the I. and II. Cyprus Peace Operations, the Geneva Negotiations and subsequent development were reflected to Muş public by the newspaper, and its attitudes towards the events. For this purpose, the copies of the newspaper between 15 July and 15 September 1974 were reviewed, the newspaper was taken as the main data source.

Anahtar Kelimeler

Türkiye as a guarantor, The UK as aguarantor, Greece as a guarantor, Cyprus Peace Operation, Şark Telegraf newspaper

Kaynakça

• A., Z. “Cenevre Konferansı Türk milletine ve Türk Cemaatlerine uğurlu olsun”. (5.08.1974). Şark Telgraf
• Alasya, H. F. (1988). Tarihte Kıbrıs. Lefkoşe: Kıbrıs Türk Kültür Derneği Merkezi Yayınları.
• Armaoğlu, F. (1994). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1980), C. I. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları
• Birand, M. A. (1990). 30 Sıcak Gün. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Bedevi, V. (1965). Başlangıcından Zamanımıza Kadar Kıbrıs Tarihi. Lefkoşa: Kıbrıs Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Bir vurduk iki Cunta devirdik, (25.07.1974), Hürriyet.
• Birand, M. A. (1990). 30 Sıcak Gün. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Birlik ve beraberliğimizi her an göstermeliyiz, (20.07.1974) Şark Telgraf.
• Bu defa umut Gerilla savaşında mı, (22.08.1974). Şark Telgraf.
• Daimi Delegemiz Osman Olcay: Fransa küçük işler yaptığında alabildiğine aşağılanmakta, (18.08.1974). Cumhuriyet.
• Kıbrıs Taşkent Köyünde de katliam yapılmış, (05.09.1974). Şark Telgraf.
• Kıbrıs’a yapılan çıkarma başarı ile devam ediyor, (20.07.1974). Şark Telgraf.
• Lefkoşe elimizde, Magosa zapt edildi. Ordular yürüyor, (16.08.1974). Şark Telgraf.
• Magosa zapt edildi, Türkler Bayram yapıyorlar, (17.08.1974). Şark Telgraf.
• Sovyet Önerisini Olumsuz karşıladık, (28.08.1974). Cumhuriyet.
• Sovyet Rusya'nın Kıbrıs önerisini Türkiye reddetti, (29.08.1974). Şark Telgraf.
• Toluner, S. (1977). Kıbrıs Uyuşmazlığı ve Milletlerarası Hukuk, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Türeli, O. N. “Kıbrıs Sorunu”. (16.09.1971). Şark Telgraf.
• Türeli, O. N. “Tehlikeli oyun”. (18.07.1974). Şark Telgraf.
• Türeli, O. N. “Büyük ders”. (21.08.1974). Şark Telgraf.
• Türeli, O. N. “Sevgi Değil menfaat”. (22.08.1974). Şark Telgraf.
• Türk Tezi Saptandı: İki Ayrı Yönetim, (08.08.1974). Milliyet.