BANKALARININ KÂRLILIK PERFORMANSLARININ ENTROPİ VE TOPSIS YÖNTEMİ İLE İNCELENMESİ

Yıl 2022, Sayı: 42, 860 - 890, 29.12.2022

Yasemin Ezin , Mustafa Can Samırkaş

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1112534

Cited By: 2

Öz

Bankaların finansal performansının değerlendirilmesinde kullanılan rasyoların yatırımcılar, yöneticiler, denetleyiciler gibi karar vericiler ve araştırmacılar açısından yön belirleyici bir niteliği bulunmaktadır. Ülkemizde finansal sistem içerisinde önemli bir rolü bulunan bankaların rakip bankalar karşısındaki durumunun tespiti açısından hem rasyoların dikkate alındığı hem de performans sıralamasının ölçümlenebildiği TOPSİS yöntemi tercih edilebilir analizlerdendir. Çalışma kapsamında, bankaların kârlılık performanslarını tespit etmek ve başarılı bankaları sıralayabilmek amacıyla, seçilmiş 11 mevduat bankası ve 9 yatırım ve kalkınma bankasının kârlılık oranları 2015-2020 periyodunda ayrı ayrı analiz edilmiştir. Bankalarının kârlılık performansının belirlenmesinde yedi adet kriter belirlenmiş olup, Entropiye dayalı TOPSİS yöntemiyle kârlılık performansına göre bankalar sıralanmıştır. İdeal çözüme yakınlık değerlerine göre 2018 yılından itibaren özel sermayeli bankaların kârlılık performanslarının kamu sermayeli bankalara göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Yatırım ve kalkınma bankalarında ise tüm yıllarda kârlılık performansı en düşük bankalar arasında Türk Exim Bankasının olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mali Tablolar Analizi, Bankacılık, Kârlılık, Oran Analizi, Entropi, TOPSIS

ANALYSIS OF PROFITABILITY PERFORMANCE OF BANKS BY ENTROPY AND TOPSIS METHOD

Öz

The ratios used in the evaluation of the financial performance of banks have a directional feature for decision-makers such as investors, managers, and researchers. The TOPSIS method, in which both the ratios are taken into account and the performance rankings can be measured, is one of the preferable analyzes in terms of determining the situation of the banks, which have an important role in the financial system in our country, against the rival banks. Within the scope of the study, the profitability ratios of selected 11 deposit banks and 9 investment and development banks were analyzed separately in the 2015-2020 period in order to determine the profitability performances of the banks and to rank the successful banks. In order to determine the profitability performance of the banks, seven criteria were determined and the banks were ranked according to their profitability performance using the TOPSIS method based on entropy. It has been determined that in the average performance ranking of deposit banks by years, Turkish Garanti Bank has the highest, and Diler Investment Bank has the highest profitability performance in investment and development banks in all years.

Anahtar Kelimeler

Financial Statements Analysis, Banking, Profitability, Ratio Analysis, Entropy

Kaynakça

• Akgüç, Ö. (2012). Banka Finansal Tabloların Analizi. İstanbul: Avcıol Basım ve Yayıncılık.
• Akyol Özcan, K., Oktay, E. (2018). Türkiye’deki Mevduat Bankalarının Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(2), 487–504.
• Alsu, E., Taşdemir, A., Kallo, Z. (2018). Evaluation of Performances of Participation Banks: International Comparison with TOPSİS Method. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(1), 303–316.
• Altemur, N. , Çevik M., Karaca S. S. (2019). BİST 30 Endeksinde İşlem Gören Ticari Bankaların TOPSIS Yöntemi İle Finansal Performans Analizi. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 3(1), 63–73.
• Daver, G. (2020). Camels Bileşenleri Temelinde TOPSIS Yöntemiyle Banka Performans Analizi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(43), 181–198.
• Dilmaç, M., Gülcü, A., Sumer, S. (2018). Karlılık ve Çeşitlendirmenin Bankaların Büyümesi Üzerindeki Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 3(2), 149–163.
• Doğan, M. İ., Onan, O. (2021). Bankacılık Performans Sistemleri için Karar Destek Sistemi: R Dilinde Veri Zarflama Analizi ve Malmquist Endeks Uygulaması. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9(3), 106–120.
• Dursun, G. D. (2018). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Ticari Bankaların Aktif Kalitesinin TOPSIS Yöntemi İle Ölçümü. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 3(3), 243-258.
• Erdoğan, H. H. (2022). A Multıcrıterıa Decısıon Framework For Bank Performance Evaluatıon In Turkey. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(1), 98–109.
• Gül, Y. (2021). Entropiye Dayalı TOPSIS Yöntemi İle Bankaların Performans Değerlendirmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 1–26.
• Işık, Ö. (2019). Türk Mevduat Bankacılığı Sektörünün Finansal Performanslarının Entropi Tabanlı Aras Yöntemi Kullanılarak Değerlendirilmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 90–99.
• Karadağ, M. M. (2021). BİST’te İşlem Gören Mevduat Bankalarının IMF Finansal Sağlamlık Göstergeleri Açısından TOPSİS ve Entropi Yöntemleri ile Analizi. Maliye Finans Yazıları, 116, 119–142.
• Kayıhan, B., Kara, N. (2021). Bankalarda Maliyet Performansının Crıtıc Temelli Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 14(3), 1057–1078.
• Li, K. Wang, L. Liu, J. Xin, H. Yang, C. Gao. (2011) Application of the entropy weight and TOPSIS method in safety evaluation of coal mines, Procedia Eng., 26 (2011), pp. 2085-2091.
• Ova, A. (2020). Analyzıng Fınancıal Performance Of Turkısh Deposıt Banks Usıng TOPSIS Method. Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute, 45, 1–13.
• Özkan, G., & Deliktaş, E. (2020). Banka Performanslarının TOPSIS Yöntemiyle Analizi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 31–40.
• Özkan, T. (2019). Türk Bankacılık Sisteminde Veri Zarflama Tekniği İle Banka Etkinliğinin Ölçülmesi The Measurement of The Bank Effectiveness With Data Envelopment Technıque in Turkish Banking System. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(3), 1511-1529.
• Sakarya, Ş., Gürsoy, M. (2021). BİST Bankacılık Endeksi’nde Yer Alan Bankaların Finansal Performanslarının Entropi Tabanlı Copras Ve Aras Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(4), 806–819.
• Sarı, T. (2020). Banka Performans Ölçümünde TOPSIS ve Promethee Yöntemlerinin Karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(1), 99–117.
• Seçme, N. Y., Bayrakdaroğlu, A., Kahraman, C. (2009). Fuzzy performance evaluation in Turkish banking sector using analytic hierarchy process and TOPSIS. Expert Systems with Applications, 36(9), 11699-11709.
• Şahin, F., Özdemir, D. (2020). Ticari Bankaların Etkinliklerinin VZA ve Malmquist TFV Endeksi ile İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(4), 1559–1580.
• Uçar, M. (1999). Banka Muhasebesi- Tekdüzen Hesap Planına Uygun. İstanbul:Beta Yayıncılık
• Yıldırım, M. , Altan, İ. M., Gemici, R. (2018). Kurumsal Yönetim İle Finansal Performans Arasındaki İlişkinin Entropi Ağırlıklandırmalı TOPSIS Yöntemi İle Değerlendirilmesi: BİST’te İşlem Gören Gıda ve İçecek Şirketlerinde Bir Araştırma . Journal of Accounting and Taxation Studies , 11 (2) , 130-152 .
• Yılmaz, Ö., Yakut, E. (2021). Entropi Temelli TOPSIS ve VIKOR Yöntemleri ile Bankacılık Sektöründe Finansal Performans Değerlendirmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(4), 1297–1321.