5.SINIF TÜRKÇE DERS KİTABININ ETKİNLİK TASARLAMA İLKELERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Sayı: 42, 31 - 61, 29.12.2022

Kadir Kaplan

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1173629

Öz

Program doğrultusunda belirlenen amaçlara ulaşmadaki etkili araçlardan biri etkinliklerdir. Etkinliğin niteliği belirlenen amaca ulaşmada oldukça önemlidir. Bu sebeple nitelikli etkinlikler hazırlamak adına bazı ilkelerin belirlenmesi ve etkinlik hazırlamada bu ilkelere uyulması gerekmektedir. Çalışmada 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki etkinliklerin etkinlik tasarlama ilkelerine uygunluğunu belirlemek amaçlanmış ve ders kitabındaki etkinlikler, etkinlik tasarlama ilkeleri dikkate alınarak analiz edilmiştir. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Betimsel içerik analizinin yapıldığı çalışmada etkinlikler Özmantar ve Bingölbali tarafından belirlenen etkinlik tasarlama ilkelerine göre incelenmiştir. Etkinliklerin analizinde ders kitabındaki etkinliklerin tamamı alan uzmanlarınca “amaç, hedef kitlenin ön bilgileri, kapsayıcılık, kullanılan materyal uygunluğu, öğretmen ve öğrenci rolü, ölçme değerlendirme, sınıf organizasyonu, zaman kullanımı” açısından incelenmiş; etkinliklerin ilkelerle uyumu tespit edilip yorumlanmıştır. Etkinliklerin büyük bir kısmının pekiştirmeye yönelik olduğu; kullanılan materyalin uygunluğu, kapsayıcılık, öğrenci rolü, noktasında beklentileri karşıladığı; sınıf organizasyonu, öğrenci ön bilgilerini dikkate alma, öğretmen rolü, ölçme ve değerlendirme ve zaman kullanımı noktasında yetersiz olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Etkinlik, etkinlik tasarlama ilkeleri, Türkçe ders kitabı.

EXAMINATION OF THE 5TH GRADE TURKISH TEXTBOOK IN TERMS OF ACTIVITY DESIGN PRINCIPLES

Öz

One of the effective tools in achieving the goals determined in line with the program is activities. The quality of the activity is very important in achieving the determined goal. For this reason, it’s necessary to determine some principles in order to prepare quality events and to comply with these principles in preparing events. In the study, it was aimed to determine the compliance of the activities in the 5th grade Turkish textbook with the principles of activity design, and the activities in the textbook were analyzed considering the principles of activity design. Document analysis, one of the qualitative research designs, was used in the study. In the study in which descriptive content analysis was made, the activities were examined according to the activity design principles determined by Özmantar and Bingölbali. In the analysis of the activities, all of the activities in the textbook were examined by field experts in terms of "purpose, preliminary information of the target audience, inclusivity, suitability of the materials used, role of teacher and student, assessment and evaluation, classroom organization, use of time"; The compliance of the activities with the principles was determined and interpreted. Most of the activities are aimed at reinforcement; the material used meets the expectations in terms of relevance, inclusiveness, student role; It has been concluded that the classroom organization is insufficient in terms of taking into account the student's prior knowledge, the role of the teacher, measurement and evaluation, and the use of time.

Anahtar Kelimeler

Activity, principles of activity design, Turkish textbook.

Kaynakça

• Ainley, J., Pratt, D., & Hansen, A. (2006). “Connecting Engagement and Focus in Pedagogic Task Design.” British Educational Research Journal, 32(1): 23-38.
• Alıcı, D. (2011). Öğrenci Performansının Değerlendirilmesinde Kullanılan Diğer Ölçme Araç ve Yöntemleri. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (127-168). Ankara: Pegem Akademi.
• Arnas, Y. A. (2012). Okul Öncesi Dönemde Matematik Eğitimi. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Bakeman, R., & Gottman, J. M. (1997). Observing interaction: An introduction to sequential analysis (2. b.). New York: Cambridge University Press.
• Baş, B., Turhan, O., & Turhan, F. K. (2017). “Türkçe Öğretiminde Etkinlik Stratejisi Geliştirmeye Yönelik Bir Durum Tespiti: 5. Sınıf Türkçe Çalışma ve Öğretmen Kılavuz Kitabı.” Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(4): 717-746.
• Baturo, A., Cooper, T., Doyle, K., & Grant, E. (2007). “Using Three Levels in Design of.” Journal of Mathematics Teacher Education, 10(4-6): 251-259.
• Bingölbali, E., & Özmantar, M. F. (2009). Etkinlik Tasarımı ve Temel Tasarım Prensipleri. İlköğretimde Karşılaşılan Matematiksel Zorluklar ve Çözüm Önerileri. Ankara: Pegem Akademi.
• Bozkurt, A., & Kuran, K. (2016). “Öğretmenlerin Matematik Ders Kitaplarındaki Etkinlikleri Uygulamaya ve Etkinlik Tasarlamaya İlişkin Görüşleri.” Ege Eğitim Dergisi, 17(2): 377-398.
• Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Sage.
• Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çepni, S. (2014). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Yazarın Kendi Yayını.
• Çerçi, A. (2016). “6. Sınıf Türkçe Dersi Öğrenci Çalışma Kitabının Etkinliği Oluşturan Unsurlar Bakımından Değerlendirilmesi.” Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(4): 1984-1998.
• Çevik, A., & Güneş, F. (2017). “Türkçe Ders Kitaplarındaki Etkinliklerin İncelenmesi.” Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2): 272-286.
• Çobanoğlu, E. O., Şahin, B., & Karakaya, Ç. (2009). “Examination of the Biology Text Book for 10th Grades in High School Education and the İdeas of the Pre-Service Teachers.” Procedia – Social and Behavioral Sciences, 1(1): 2504–2512.
• Çubukçu, Z. (2010). “Yapılandırmacı Yaklaşıma Göre Sınıf Yönetimi.” Eğitime Bakış, Eğitim öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi(16): 37-40.
• Demirel, Ö., & Kıroğlu, K. (2021). Eğitim ve Ders Kitapları. Ders Kitabı İncelemesi (3-13). Ankara: Pegem Akademi.
• Erkılıç, T. A., & Can, S. (2018). “Eğitim Yönetimi Ders Kitaplarının İçerik ve Fiziksel Özellikleri Açısından İncelenmesi.” Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(4): 295-307.
• Göçer, A. (2014). Türkçe eğitiminde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Gülbahar, B., & Alper, Ö. B. (2019). “Öğretmenlerin Öğretimi Planlama Yeterliklerine İlişkin Algıları İle Zaman Yönetimi Becerilerine İlişkin Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi.” Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, 6(46): 4038-4056.
• Güneş, F. (2011). “Dil Öğretim Yaklaşımları ve Türkçe Öğretimindeki Uygulamalar/Language Teaching Approaches and Their Applications in Teaching Turkish.” Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15): 123-148.
• Güneş, F. (2017). “Türkçe Öğretiminde Etkinlik Yaklaşımı.” Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(1): 48-64.
• Henningsen, M., & Stein, M. K. (1997). “Mathematical Tasks and Student Cognition: Classroom-Based Faetors Thal Support and İnhibit High-Level Mathematical Thinking And Rcasoning.” Journal for Research in Mathematics Education, 28(5): 524-549.
• J.Stylianides, A., & J.Stylianides, G. (2008). “Studying the Classroom Implementation of Tasks: High-Level Mathematical Tasks Embedded in ‘Real-Life’ Contexts.” Teaching and Teacher Education, 24(4): 859-875.
• Kaplan, K., & Gülden, B. (2021). 5. Sınıf Yazarlık ve Yazma Becerileri Öğretim Materyalinin Etkinlik Tasarlama İlkeleri Açısından İncelenmesi. Yunus Emre-Mehmet Akif Armağanı Türkçe Öğretimi Araştırmaları (139-154). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kerpiç, A., & Bozkurt, A. (2011). “Etkinlik Tasarım ve Uygulama Prensipleri Çerçevesinde 7. Sınıflar Matematik Ders Kitabı Etkinliklerinin Değerlendirilmesi.” Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16): 303-318.
• Kıral, B. (2020). “Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi.” Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(15): 170-189.
• Küçüközer, H., Bostan, A., Kenar, Z., Seçer, S., & Yavuz, S. (2008). “Altıncı Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitaplarının Yapılandırmacı Öğrenme Kuramına Göre Değerlendirilmesi.” İlköğretim Online, 7(1): 111-126.
• MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı. 5 Şubat 5 2021 tarihinde https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195716392253-02-T%C3%BCrk%C3%A7e%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1%202019.pdf adresinden alındı
• Özmantar, M. F., & Bingölbali, E. (2009). Etkinlik Tasarımı ve Temel Tasarım Prensipleri. İlköğretimde Karşılaşılan Matematiksel Zorluklar ve Çözüm Önerileri (313-348). Ankara: Pegem Akademi.
• Özmutlu, E. B., & Uysal, P. K. (2021). “Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Etkinliklerin Düşünme Becerileri Açısından İncelenmesi.” Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(52): 518-543.
• Sarıkaya, B. (2019). “Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki (5, 6, 7 ve 8. Sınıf) Etkinliklerin Değerlendirilmesi.” Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi(64): 563-580.
• Taş, A. M. (2007). “Yeni Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Belirlenmesi.” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(17): 519-532.
• Taş, S. (2010). “İlköğretim Okullarında Sınıfta Zaman Kaybettiren Etkinlikler.” Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(12): 73-93.
• Üçüncü, G., Sakız, G., & Ada, S. (2016). “A Task Development Process: The Case of Fourth Grade İntroduction to Matter Unit.” Turkish Online Journal of Educational Technology, 155-164.
• Wach, E. (2013). “Learning About Qualitative Document Analysis.” IDS Practice Paper In Brief, 13: 1-10.