EVSİZLİK SORUNUNU SOSYAL POLİTİKA VE SOSYAL DEVLET ÜZERİNDEN DÜŞÜNMEK: ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ DIŞKAPI BARINMA EVİ ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Sayı: 42, 278 - 313, 29.12.2022

Bora Balun , Yener Şişman

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1178347

Öz

Başka bir barınma olanağı bulamadığı için istismara açık biçimde sokakta yaşamak zorunda kalan, evsiz ve kimsesiz bireylerin günlük ihtiyaçlarını karşılamak üzere birçok barınma merkezi bulunmaktadır. Barınma merkezlerine yönelik ihtiyacı ortaya çıkartan koşullar; sosyal ve ekonomik birçok faktöre bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bu düşünce doğrultusunda barınma evine olan ihtiyacı ortaya çıkaran koşullar nedir? sorusu çalışmamızın çıkış noktasını oluşturmuş; koşullar, değişkenler ve konaklayanların profili, sosyal politika-sosyal devlet perspektifinden analiz edilmeye çalışılmıştır. Nitel araştırma yönteminin tercih edildiği bu çalışma, Ankara Dışkapı Barınma evinde 04-05 Mart 2022 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler, söz konusu hizmetten yararlananların ilgili literatürdeki zamansal sınıflandırma örüntüsüyle uyumlu olarak süreğen, epizodik ve geçici olmak üzere 3 grupta toplandığını göstermekte; sorunların temelinde genel olarak ekonomik sıkıntıların bulunduğu, katılımcıların kendilerini dilenci olarak tanımlamadıkları, aksine insanlardan karşılıksız yardım beklemekten ziyade günlük ve geçici işlerde çalışarak gelir elde etmeye çalıştıkları ve bu şekilde yaşamlarını idame ettirmek istedikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Barınma evi, sosyal politika, sosyal devlet., evsiz

CONSIDERING HOUSING ISSUES THROUGH SOCIAL POLICIES AND SOCIAL STATE: ANKARA METROPOLITAN MUNICIPALITY DIŞKAPI SHELTER SAMPLE

Öz

There are many shelters to meet the daily needs of the homeless and forlorn individuals who are forced to live in the streets and open to abuse as they have no chance to get another form of shelter. Conditions that create a need for the shelters can have different variables depending on many social and economic factors. Within this perspective, the question “what are the conditions that create a need for a shelter?” is the starting point of our study; therefore conditions, variables and the profile of the residents are tried to be analysed through social policy – social state perspective. This study, in which a qualitative research method was preferred, was carried out in Ankara Dışkapı Shelter on March, 04-05, 2022. Data gained from the research show that beneficiaries of this service are gathered in 3 groups as chronic, episodic and temporary in accordance with the temporal classification pattern in the relevant literature; economic distress is usually the main reason for the problems, participants do not describe themselves as beggars, on the contrary, they claim they try to earn their living by working in daily and temporary jobs and carry on their lives this way rather than expecting free aid from others.

Anahtar Kelimeler

Shelter, homeless, social state, social policy.

Kaynakça

• Acar, B. Bozkafa, H. Vural, B. Önal, S. Genç, M. ve Yaman, Ö. M. (2022). “Evsizliğin Nedenleri ve Deneyimleri Üzerine Nitel Bir Araştırma: Beyoğlu Örneği”. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33(2), 339-358.
• Akyıldız, Y. (2017). “Dünyada ve Türkiye’de Evsizlik Sorunu ve Çeşitli Uygulamalar”. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, (VIII-I): 67-91.
• Altan, Ö. Z. (2007). Sosyal Politika. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 1744.
• Altan, Ö. Z. (2021). Sosyal Politikaya Giriş. Eskişehir: Nisan Kitabevi.
• Ankara Büyükşehir Belediyesi. (2022). Barınma Evi. 10 Mayıs 2022 tarihinde https://www.ankara.bel.tr/files/9116/2799/6978/1_Barnma_evi_Tantm.pdf adresinden alınmıştır.
• Ayman-Güler, B. (2006). “Sosyal Devlet ve Yerelleşme”. Memleket Siyaset Yönetim, Mayıs 2006/2, s. 29-43.
• Balun, B. (2021). “Covid-19’un Türkiye’deki Sosyal Yardım Anlayışına Etkisi”. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 8 (74), 2307-2318.
• Bayer, A. (2013). “Değişen Toplumsal Yapıda Aile”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 2, IV (8), 101-129.
• Bedir, E. (2018). Sosyal Politikaya İlişkin Genel Bilgiler ve Sosyal Politikanın Araçları. (Ed. A., İ. Oral ve Y. Şişman), Sosyal Politika içinde (ss. 2-27). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 2628.
• Belenli, T. (2012). Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nde Sosyal Devlet Olgusu ve Sosyal Politikalar (1923-1938). Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı.
• Bozan, M. (2017). “Yoksulluk Algısına Farklı Bir Bakış”. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (15), 389-410.
• Bozkır-Serdar, A. (2017). Sosyal Politika Kavramı, Tarihsel Gelişimi ve Türkiye’de Sosyal Politika. (Ed. A. Tokol ve Y. Alper). Sosyal Politika içinde (ss. 1-6). Bursa: DORA Yayıncılık, 8. Baskı.
• Browne, A. (1993). “Family Violence and Homelessness: The Relevance of Trauma Histories in the Lives of Homeless Women”. American Journal of Orthopsychiatry, 63(3), 370–384.
• Buğra, A. ve Keyder, Ç. (2010). Sosyal Politika Yazıları. İstanbul: İletişim Yayınları, 4. Baskı.
• Cılga, (2009). “Sosyal Dışlanmanın Dinamiği, Bilimin, Mesleğin Dışlanması ve Öngörüler”. Toplum ve Sosyal Hizmet, 20 (2), 7-26.
• Çelebi, E. (2014). “Sokakta Yaşayanlara Yönelik Sosyal Sorumluluk Çalışmaları İçin Toplumsal Algının Belirlenmesi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (33), 808-815.
• Erbay, E. (2013). Evsizler Sokakların Görünmeyen Yüzleri. Ankara: SABEV Yayınları, Yayın No: 44.
• Erdem, A., K. (2021). "Türkiye'de tahmini 70 bin evsiz var": Yüzde 95'inin erkek olmasının sebepleri neler? 03 Nisan 2022 tarihinde https://www.indyturk.com/node/302696/t%C3%BCrkiyede-tahmini-70-bin-evsiz-var-y%C3%BCzde-95inin-erkek-olmas%C4%B1n%C4%B1n-sebepleri-neler#:~:text=Ancak%20evsizlerin%20hepsi%20bu%20salonlara,civar%C4%B1nda%20evsiz%20oldu%C4%9Fu%20tahmin%20ediliyor adresinden alınmıştır.
• Fitzpatrick, S. Pawson, H. Bramley, G. Wilcox, S. ve Watts, B. (2012). The Homelessness Monitor: Wales 2012. Institute for Housing, Urban and Real Estate Research, Heriot-Watt University and Centre for Housing Policy, University of York.
• Gould, T. E. ve Williams, A. R. (2010). “Family Homelessness: An Investigation of Structural Effects”. Journal of Human Behavior in the Social Environment, 20(2), 170-192.
• Güven, S. (1995). Sosyal Politikanın Temelleri. Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları, 1. Baskı.
• Herman, D. B. Susser, E. S. Struening, E. L. ve Link, B. L. (1997). “Adverse Childhood Experiences: Are They Risk Factors for Adult Homelessness?”. American Journal of Public Health, 87(2), 249–255.
• Işıkhan, V. (2006). “Ruh Hastası Evsiz Kadınların Sorunları ve Sosyal Hizmet Yaklaşımları”. Toplum ve Sosyal Hizmet, 17 (1), 37-52.
• Işıkhan, V. (2006a). Türkiye’de Evsizler Sorunu ve Sosyal Hizmet. Küreselleşen Dünya’da Sosyal Hizmetlerin Konumu, Hedefleri ve Geleceği Sempozyumunda sunulan tam metin bildiri, Antalya.
• İlhan, N. ve Ergün, A. (2010). “Evsizler ve Toplum Sağlığı”. Aile ve Toplum, 5 (20), 79-90.
• Karaca, C. ve Çam, Y. (2019). “Türkiye’de Sosyal Devlet Anlayışının Değerlendirilmesi”. Maliye Dergisi, 176, 72-97.
• Karasar, N. (1995). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık.
• Kaya, P. A. (2014). Uluslararası Sosyal Politikanın Kavramsal Çerçevesi Üzerine Bir Not. (Ed. P. A. Kaya) Uluslararası Sosyal Politika içinde (ss. 13-14). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Kaya-Kılıç, A. ve Aslantürk, H. (2019). “Evsizlerin Sosyo-Demografik Özellikleri ve Sokak Yaşam Deneyimleri: Antalya Örneği”. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(2), 417-437.
• Koray, M. (2005). Sosyal Politika. Ankara: İmge Kitabevi, 2. Baskı.
• Koray, M. (2007). “Sosyal Politikanın Anlamı ve İşlevini Tartışmak”. Çalışma ve Toplum, 4, 19-56.
• Koray, M. ve Topçuoğlu, A. (1995). Sosyal Politika. Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları, 3. Baskı.
• Küçük, M. (2014). Kent Yoksulluğu ve Evsizlik (İstanbul-Zeytinburnu Spor Kompleksi Barınma Evi Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Küçük, M. (2018). “Evsizlik ve Evsizliği Açıklayan Teoriler”. İdealkent Kent Araştırmaları Dergisi, 24 (9), 515-535.
• Lordoğlu, K. ve Aslan. M. (2016). “En Fazla Suriyeli Göçmen Alan Beş Kentin Emek Piyasalarında Değişimi: 2011-2014”. Çalışma ve Toplum, 2, 789-808.
• Neale, J. (1997). “Homelessness and Theory Reconsidered”. Housing Studies,12 (1), 47-61.
• Özaydın, M. M. (2008). “Küresel Etkilerle Şekillenen Sosyal Politika Anlayışı Ekseninde Sosyal Politikaların Geleceğini Tartışmak”. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (1), 163-180.
• Özdemir, S. (2010). “Başlangıcından Günümüze Refah Devletlerinde Sosyal Harcamaların Analizi”. Journal of Social Policy Conferences, 0 (50), 153-204.
• Özdemir, U. (2010). “Evsizlik ve Evsizlere Genel Bir Bakış”. Toplum ve Sosyal Hizmet, 21 (2), 77-88.
• Pleace, N. (1995). “Housing Vulnerable Single Homeless People”. University of York: Centre for Housing Polıcy, Research Report.
• Šikić-Mićanović, L. (2010). “Homelessness and Social Exclusion in Croatia”. European Journal of Homelessness, 4, December, 45-64. Talas, C. (1981). Toplumsal Politikaya Giriş. Ankara: S Yayınları.
• TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu Raporu. (2010). Ankara Şehirlerarası Terminal İşletmesinde (AŞTİ) Barınan Evsizler Hakkında İnceleme Raporu. 06 Mayıs 2022 tarihinde https://www.tbmm.gov.tr/Files/Komisyonlar/insanHaklari/belge/evsizler_raporu.pdf adresinden alınmıştır.
• Turğut, F. (2017). “Tarihsel Süreçte Aile Kurumunun Dönüşümü̈ ve Geleceğine Yönelik Çıkarımlar”. Medeniyet ve Toplum Dergisi, 1 (1), 93-117. Türkcan, S. ve Türkcan, A. (1996). “Psikiyatri ve Evsizlik Bir Gözden Geçirme Çalışması”. Düşünen Adam, 9 (4), 8-14.
• Yeter, A. (2018). “Sivil Toplum Kuruluşlarının Evsizlere Yönelik Hizmetlerinin Değerlendirilmesi: İstanbul Örneği”. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (17), 34-60.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yolcuoğlu, İ. G. (2012). “Türkiye’de Sosyal Politika ve Sosyal Hizmetlerin Geliştirilmesi”. Toplum ve Sosyal Hizmet, 23 (2), 145-158.