INVESTIGATION OF STUDIES ON THE MAINSTREAMING OF CHILDREN WITH AUTISM SPECTRUM DISORDER IN TURKEY

Yıl 2023, Sayı: 43, 125 - 146, 19.04.2023

Sibel Sümer Öncel

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1228287

Öz

The aim of this research is to evaluate the theses and articles prepared in Turkey for mainstreaming students with Autism Spectrum Disorder in 2010-2022 according to years, universities, institutes, fields, participants, research model and data measurement tools. Document analysis technique, which is one of the qualitative research methods, was used in the research. In the research, 13 theses through the National Thesis Center of the Council of Higher Education; 5 articles on the subject were reached through Dergipark and Google scholar system. The researches reached were examined in terms of various variables. The fact that a total of 18 studies have been conducted on the inclusion of children with autism in 12 years shows that the researches in this field are not at the desired level. As a result, it is seen that the number of studies on the inclusion of children with ASD is low and the studies conducted in this context are studies on the opinions of teachers.

Anahtar Kelimeler

Autism, mainstreaming, document analysis.

TÜRKİYE’DE OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU OLAN ÖĞRENCİLERİN KAYNAŞTIRILMASINA YÖNELİK YAPILMIŞ ARAŞTIRMALARIN İNCELENMESİ

Öz

Bu araştırmanın amacı 2010-2022 yıllarında otizm spektrum bozukluğu olan kaynaştırma öğrencilerine yönelik Türkiye’de hazırlanan tezlerin ve makalelerin yıllara, üniversitelere, enstitülere, alanlarına, katılımcılara, araştırma modeline, veri ölçme araçlarına göre değerlendirilmesidir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmada Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi aracılığıyla 13 teze Dergipark, Google scholar sistemi üzerinden de konu ile ilgili 5 makaleye ulaşılmıştır. Ulaşılan araştırmalar çeşitli değişkenler açısından incelenmiştir. 12 yıl içinde otizmli çocukların kaynaştırılmasına yönelik toplamda 18 araştırmanın yapılmış olması bu alana yönelik araştırmaların istenilen seviyede olmadığını göstermektedir. Sonuç olarak OSB’li çocukların kaynaştırılmasına yönelik yapılmış çalışmaların sayısının az olduğu ve bu kapsamda yapılan araştırmaların öğretmenlerin görüşlerine yönelik çalışmalar olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Otizm, kaynaştırma, doküman analizi

Kaynakça

• Acarlar, F. (2013). Kaynaştırma modeli ve özel gereksinimli çocukların özellikleri. B. Sucuoğlu ve H. Bakkaloğlu (Ed.), Okul öncesinde kaynaştırma: ne, ne zaman, nerede, nasıl, kim? (s. 24). Ankara:Kök
• Akkuş, M. (2022). Sınıf Öğretmenlerinin Otizm Spektrum Bozukluğu Tanılı Kaynaştırma/Bütünleştirme Öğrencilerine Yönelik Uyarlamaları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Amasya.
• Aktan, O., Budak, Y., ve Botabekovna, A. (2019). “İlkokul Öğrencilerinin Kaynaştırma Öğrencilerine Yönelik Sosyal Kabul Düzeylerinin Belirlenmesi: Bir Karma Yöntem Çalışması.” Elementary Education Online, 18 (4), 1520-1538.
• Anılan, H., ve Kayacan, G. (2015). “Sınıf öğretmenlerinin gözüyle kaynaştırma eğitimi gerçeği.” Bartın University Journal of Faculty of Education, 74-90.
• Bitterman, A., Daley, T., Misra, S., Carlson, E., ve Markowitz, J. (2008). “A National Sample of Preschoolers with Autism Spectrum Disorders: Special Education Services and Parent Satisfaction.” Journal of Autism and Developmental Disorders volume, 38, 1509-1517.
• Botour, C. (2019). Beden eğitimi öğretmenlerinin otizmli kaynaştırma/bütünleştirme öğrencisine yönelik his, tutum ve görüşlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Burak, Y. (2019). Otizmli çocukların eğitsel yerleştirilmesi, kaynaştırılması ve bütünleştirilmesinde öğretmenlerle ilgili değişkenlerin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Değirmenci Kurt, A., ve Tomul, E. (2020). “Sınıf Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi.” Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4 (7), 144-154.
• Elmaci, E. (2018). Otizm spektrum bozukluğu olan 7. sınıf kaynaştırma öğrencilerine fen bilgisi deneylerinin öğretiminde video-destekli resimli etkinlik çizelgesinin etkililiği. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Eripek, S. (2004). “Türkiye’de Zihin Engelli Çocukların Kaynaştırılmalarına İlişkin Olarak Yapılan Araştırmaların Gözden Geçirilmesi.” Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5 (2) 25-32.
• Furfaro, H. (2017, May 12). Inclusive Classes are Best Option for Some Children with Autism. https://www.spectrumnews.org/news/inclusive-classes-best-option-children-autism/adresinden alındı.
• Guralnick, M., Connor, R. T., ve Hammond, M. (1995). “Parent perspectives of peer relationships and friendships in integrated and specialized programs.” AJMR-American Journal on Mental Retardation, 99(5), 457-475.
• Işık, S. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin tam zamanlı kaynaştırma kararı olan otizmli öğrencilerin eğitimine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Toros Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Keleş, O. (2019). Okul öncesi dönemde erken müdahale programları kapsamında bir kaynaştırma/bütünleştirme uygulamasına ilişkin durum çalışması. Yayınlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Lermi, E. Otizmli öğrencilerin kaynaştırma ortamında beden eğitimi dersine katılımlarının Beden Eğitimi Öğretmenleri ve ebeveynler bakış açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans Tezi, Gedik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Menteş, H. S. (2020). Otizm spektrum bozukluğuna sahip bir çocuğun okul öncesi kaynaştırma sınıfındaki akran ilişkilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Okatan, İ. (2019). Kaynaştırma Eğitimine Devam Eden Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Öğrencilere Sosyal Beceri Öğretiminde Fırsat Öğretiminin Etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Öztürk-Özgönel, S. (2012). Otizm tanılı kaynaştırma öğrencilerinin bulunduğu sınıflarda akran ilişkilerinin geliştirilmesine yönelik bir eğitim programının etkililiğinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Parlak, C. (2019). Otizmli kaynaştırma öğrencilerinin okulöncesi dönemden ilkokula geçişte yaşadıkları sosyal uyum problemlerinin aile ve öğretmen görüşleri açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Söğüt, D., ve Deniz, S. (2018). “Sınıf Öğretmenlerinin BireyselleştirilmişEğitim Programı (BEP) Hazırlamada Karşılaştıkları Güçlükler ve Kaynaştırma Uygulamalarına İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi.” Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (2), 423-443.
• Simpson, R. L., Boer-Ott, S. R., ve Smith-Myles, B. (2003). “Inclusion of learners with autism spectrum disorders in general education settings.” Topics in Language Disorders, 23(2), 116–133.
• Şan, S. (2021). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan 3-6 Yaş Çocukların Kaynaştırmasına Yönelik Okul Öncesi Öğretmenlerinin Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul
• Toy, S., ve Duru , S. (2016). “Sınıf Öğretmenlerinin Öğretmen Öz Yeterlikleri İle Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Yeterlik İnançlarının Karşılaştırılması.” Ege Eğitim Dergisi, 1: 146-173.
• Yanaç Taylan, F. (2021). Okul Öncesi Kaynaştırma Ortamlarındaki Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukların Katılımları Ve Farklı Değişkenlerle İlişkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.