MEHMET ÂKIF ERSOY'S MAIN IDEAS ON CONSERVATISM

Yıl 2023, Sayı: 44, 629 - 658, 31.08.2023

Serdar Nükte

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1233686

Öz

The aim of this article is to analyze the views of Mehmet Âkif Ersoy, who is an important name in Turkish intellectual life, on conservatism. Conservative thought is a system of thought that comes to the fore with its approaches to religion, historical accumulation, tradition, the subject of change and the need to continue social values. Based on this system of thought, Mehmet Âkif Ersoy believed that a society should enter the process of change by preserving the values that are the source of its own history. Therefore, while dealing with the problems of the period in which he lived, he cared about preserving social values. Thus, he made a society analysis depending on modernization and change and made evaluations about issues such as imitation, historical indifference, nationalism, intellectual people’s conflict, inertia, bid’ah and superstition. In these evaluations, Mehmet Âkif Ersoy has tired to reveal the values that existed in the past of the society. In this article, Mehmet Âkif Ersoy’s ideas on conservatism are analyzed based on his work called Safahat, his tafsir writings, letters and his sermons to enlighten the public.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Âkif Ersoy, modernization, conservatism, change, Eastern societies

MEHMET ÂKİF ERSOY’UN MUHAFAZAKÂRLIĞA YÖNELİK TEMEL FİKİRLERİ

Öz

Bu makalenin amacı, Türk düşünce hayatında önemli bir isim olan Mehmet Âkif Ersoy’un muhafazakârlığa ilişkin görüşlerini tahlil etmektir. Muhafazakâr düşünce, dine, tarihsel birikime, geleneğe, değişim konusuna ve toplumsal değerlerin devam edilmesi gerektiğine ilişkin yaklaşımlarıyla ön plana çıkan bir düşünce sistemidir. Mehmet Âkif Ersoy da, bu düşünce sisteminden hareketle, bir toplumun kendi tarihine kaynaklık eden değerleri muhafaza ederek, değişim sürecine girmesi gerektiğine inanmıştır. Bu nedenle, yaşadığı dönemin sorunlarını ele alırken, toplumsal değerlerin muhafaza edilmesini önemsemiştir. Böylelikle, modernleşmeye ve değişime bağlı olarak bir toplum analizi yapmış ve bu doğrultuda ortaya çıkan taklit, tarihsel umursamazlık, milliyetçilik, aydın halk çatışması, atalet, bid’at ve hurafe gibi konular hakkında değerlendirmeler yapmıştır. Mehmet Âkif Ersoy, bu değerlendirmelerinde toplumun geçmişinde var olan değerleri yeniden ortaya çıkarma çabasında olmuştur. Bu makalede, Mehmet Âkif Ersoy’un muhafazakârlık konusundaki fikirleri, Safahat adlı eseri, tefsir yazıları, mektupları ve halkı aydınlatmak için vermiş olduğu vaazlardan hareketle analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Âkif Ersoy, modernleşme, muhafazakârlık, değişim, Doğu toplumları.

Kaynakça

• KAYNAKÇA Abdulkadiroğlu, A. ve Abdulkadiroğlu, N. (1987). Sırat-ı Müstakim ve Sebilü’r Reşad Mecmuaları’nda çıkan Mehmet Âkif Ersoy’un makaleleri. Ankara: Sevinç Matbaası.
• Aktay, Y. (2005). “Modernleşme ve Gelenek Bağlamında Dinî Bilgi ve Otoritenin Dönüşümü.” Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce (Cilt 6): İslâmcılık, (Der.: Aktay, Y.), 345-347.
• Aktay, Y. (2021a). “Bir Batılı Anlatı Olarak Sekülerizmin Evrensellik İddiası.” Tezkire Dergisi, Arkaik Bir İdeolojinin Modern Anlatısı: Sekülerizm, 30(77): 13-32.
• Aktay, Y. (2021b). İslâm ve Sekülerleşmenin Kaynakları. İstanbul: Vadi Yayınları.
• Cirhinlioğlu, Z. ve Tektaş, M. (2019). “Mehmet Akif Ersoy’un Şiirlerinde Sosyolojik Temalar.” Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1): 99- 109.
• Cündioğlu, D. (2022a). Âkif’e dair. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Cündioğlu, D. (2022b). Bir Kur’an şairi. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Düzdağ, E. (2000). Mehmet Âkif hakkında araştırmalar II. İstanbul: Marmara Üniversitesi İ.F.A.V. Yayınları.
• Ersoy, M. A. (2016a). Mektuplar. Ankara: Atlas Yayınları.
• Ersoy, M. A. (2016b). Tefsir yazıları ve vaazlar. Ankara: DİB Yayınları.
• Ersoy, M. A. (2017). Modernleşmek mi İslamlaşmak mı?. İstanbul: Düşün Yayıncılık.
• Ersoy, M. A. (2018). Safahat. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Gökçek, F. (2014). Mehmet Âkif’in şiir dünyası. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Karakoç, S. (2017). Mehmed Âkif. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Kızılçelik, S. (2012). Batı bataklığı. Ankara: Anı yayıncılık.
• Kuntay, M. C. (2018). Mehmet Âkif Ersoy: Hayatı-seciyesi-sanatı. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Nazif, S. (1991). Mehmed Âkif. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Özgürel, E. G. (2014). “Mehmet Akif Ersoy’un Safahat Adlı Eserinde Batı Medeniyetini Olumlayıcı Yaklaşımlar.” Gazi Türkiyat. 15: 143-151.
• Said Halim Paşa. (2017). Buhranlarımız ve Son Eserleri. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Topçu, N. (2019). Mehmet Âkif. İstanbul: Dergâh Yayınları.