AN EXAMINATION OF THE MEANING OF WORDS CONTAINING NATIONAL VALUES IN ZİYA GÖKALP'S POEMS

Yıl 2023, Sayı: 45, 95 - 116, 31.12.2023

Fatma Koç

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1355473

Cited By: 2

Öz

Meaning is the thought system that the world tells and evokes. The meaning of each word is shaped according to the context of the sentence. Therefore words are interpreted accordingly. When the elements of language in any literary genre are evaluated in terms of meaning, it can be seen that a word has more than one meaning. This difference emphasizes the diversity of meanings that arise with the use of the word with other words. Ziya Gökalp who constantly researches and examines the culture and civilization idea of Turkish society is a thinker. It is possible to see his centralist and nationalist mentality in his works. In addition Gökalp’s sensitivity to Turkish should not be overlooked. He gave great importance to language and found the Turkish equivalent of words of foreign origin. He saw the existence of national roots as the constructive element of culture and protected them. In the study Ziya Gökalp’s poems were scanned and the words containing national values were determined. The words examined were explained according to the context in the poem and evaluated in terms of meaning. Necessary explanations were made about the identified words and the conclusions reached were presented in the conclusion section.

Anahtar Kelimeler

Meaning, Context, National Values, Ziya Gökalp

ZİYA GÖKALP’İN ŞİİRLERİNDE MİLLÎ DEĞERLERİ İÇEREN SÖZCÜKLERİN EDİMBİLİM BAKIMINDAN İNCELENMESİ

Öz

Anlam, kelimenin anlattığı ve çağrıştırdığı düşünce sistemidir. Her sözcüğün anlamı yer aldığı cümlenin bağlamına göre şekillenir. Dolayısıyla sözcükler bu doğrultuda anlamlandırılır. Herhangi bir edebî tür içerisinde yer alan dile ait unsurlar anlam açısından değerlendirildiğinde bir sözcüğün birden fazla anlama geldiği görülebilir. Bu farklılık, sözcüğün diğer sözcüklerle birlikte kullanımıyla birlikte ortaya çıkan anlam çeşitliliklerini vurgular. Türk toplumunun kültür ve medeniyet fikriyatını sürekli araştıran ve inceleyen Ziya Gökalp, bir düşünce insanıdır. Şair, birçok farklı alanda eserler vermiş olmakla birlikte aynı zamanda toplumbilimcidir. Ulusçuluk fikrini benimsemiş ve Türk toplumunun değerlerini Batıdan aldığı değerlerle birleştirmek istemiştir. Onun merkeziyetçi ve ulusçu düşünce yapısını eserlerinde görmek mümkündür. Buna ek olarak Gökalp’in Türkçe konusundaki hassasiyetini de göz ardı etmemek gerekir. O, dile oldukça önem vermiş yabancı kökenli sözcüklerin Türkçe karşılığını bulmuştur. Kültürün yapıcı unsuru olarak millî köklerin varlığını görmüş ve onları korunmasına büyük önem vermiştir. Dolayısıyla düşüncelerini açıklamak için edebiyatı bir araç olarak görmüş ve Türkçülük akımını sistemleştirmiştir. Çalışmada Ziya Gökalp’in şiirleri taranmış ve millî değerleri içeren sözcükler tespit edilmiştir. İncelenen sözcükler şiirdeki bağlama göre açıklanmış ve edimbilim bakımından değerlendirilmiştir. Tespit edilen sözcükler hususunda gerekli açıklamalar yapılmış ve sonuç bölümünde ulaşılan çıkarımlar sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Edimbilim, Bağlam, Millî Değerler, Ziya Gökalp.

Etik Beyan

Gerek Yok

Destekleyen Kurum

Adıyaman Üniversitesi

Teşekkür

Çalışmalarınızdan dolayı tebrik ederim.

Kaynakça

• Aksan, D. (1965). “Türk Anlam bilimine Giriş-Anlam Değişmeleri.”, Belleten, 13: 167-184.
• Aksan, D. (1999). Anlam bilim konuları ve Türkçenin anlam bilimi. Ankara: Engin Yayınları.
• Altın, H. (2010). “Ziya Gökalp’in Eğitim Tarihimiz Açısından Önemi.”, History Studies, 2(2): 493-509.
• Altun, Z., (2019). “Türk Kültüründe Kurt Kavramı Üzerine Bir İnceleme.”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 8(22): 91-108.
• Aşıkoğlu, İ. (1997). Anlatım sözlüğü. İstanbul: İmce Yayınları.
• Banarlı, N. S. Türk Edebiyatı Tarihi, Cilt 2.
• Çetin, M., Yiğit, M., Karlı, E., (2011). “Dilde Anlam ve Bağlam, 1st International Conference on Foreign Language Teaching and Applied Linguistics.”, 1368-1372.
• Dağı, F. (2019). “Somut Olmayan Kültürel Miras Kapsamında Türk Destanlarında Kurt Ata Kültünün Anadolu'ya Yansıması: Safranbolu Örneği.”, 9(1): 293-303.
• Gökalp, Z. (1972). Türkçülüğün esasları. İstanbul: Meb Yayınları.
• Gökalp, Z. (1997). Türkleşmek İslamlaşmak muasırlaşmak. İstanbul: Toker Yayınları.
• Gökalp, Z. (2014). Türkçülüğün esasları. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Hacıeminoğlu, N. (1979). “Ziya Gökalp’te Turan Fikri.” Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 23, 215-227.
• Hatiboğlu, V. (1972). Dilbilgisi terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Hengirmen, M. (2007). Türkçe dilbilgisi. Ankara: Engin Yayınevi.
• Karaağaç, G. (2012). Türkçenin dilbilgisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Korkmaz, Z. (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ögel, B. (1995). Türk mitolojisi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Öztürk, M. (2013). “İslamiyet’ten Önce Türklerin Din Anlayışı ve Gök Tanrı Dini.” History Studies, 5(2): 327-346.
• Sarıca, B. (2008). “Kutadgu Bilig’de Komutan ve Ordunun Nitelikleri.” Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 37: 87-105.
• Saussure, F. (1965). Cours de linguistique générale. Paris: Payot
• Sav, B. (2003). “Anlam Değişmeleri Üzerine Artzamanlı Bir İnceleme.” Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 147-166.
• Taşçıoğlu, Ö. L. (2018). “Vatan Kavramı ve Türk Milleti İçin Vatanın Önemi.” Asos Journal, 6(71): 221-230.
• Tokluoğlu, C. (2013). “Ziya Gökalp ve Türkçülük.” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 68(3): 113-139.
• Vardar, B. (2002). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.