Birecik Şanlıurfa Yöresindeki Bazı Baklagil Bitkilerin Etnobotanik Özellikleri

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 1, 31 - 39, 01.06.2013

Hasan Akan M. Maruf Balos Ahmet Zafer Tel

Öz

Bu çalışma 2004-2006 yılları arasında Şanlıurfa sınırları içerisinde Leguminosae familyasında etnobotanik özelliği olan bitkileri tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Şanlıurfa, Türkiye’nin grid sistemine göre C6, C7, C8 karelerine girmektedir. Şanlıurfa yöresinde Leguminosae Baklagiller familyasına ait 150 taksonun doğal yayılış gösterdiği ve bunların bir kısmının etnobotanik açısından değer taşıdığı tespit edilmiştir. Bunlar arasında Astragalus aduncus, A. aleppicus, A. ancistrocarpus, A. hamosus, A. russelii, Coronilla scorpioides, Hippocrepis uniciliquosa, Hymenocarpus circinnatus, Lathyrus cicera, Lens orientalis, Medicago granadensis, M. orbicularis, M. polymorpha, M. rigidula, Melilotus officinalis, Prosopis farcta, Trifolium campestre, T. resupinatum, T. stellataum, Trigonella astroites, T. coelesyriaca, T. mesopotamica, T. monantha, T. monspeliaca, T. spruneriana, Vicia anatolica, V. hybrida, V. narbonensis, V. sativa gibi türlerin hayvan yemi olarak kullanıldığı; Alhagi pseudoalhagi, Astragalus russelii türlerin yakacak olarak kullanıldığı, Glycyrrhiza glabra türünün ise içecek olarak sıkça tüketidliği gözlenmiştir. Bu çalışmada Birecik ve çevresindeki baklagil bitkilerin halk arasındaki değişik kullanım şekilleri verilecektir

Anahtar Kelimeler

Leguminosae, Baklagiller, Etnobotanik, Şanlıurfa

The Ethnobotany of some Legume plants around Birecik Şanlıurfa

Öz

This study is carried out to determine ethnobotany feature of Leguminosae family plants, between 2004-2006, within the boundaries of Sanliurfa. Sanliurfa, Turkey, according to the grid system, enters into squares of C6, C7, C8. 150 taxa of the Leguminosae family have natural distribution in Sanliurfa region. Some of these plants has been shown to be of value in terms of ethnobotany. Among these Astragalus aduncus, A. aleppicus, A. ancistrocarpus, A. hamosus, A. russelii, Coronilla scorpioides, Hippocrepis uniciliquosa, Hymenocarpus circinnatus, Lathyrus cicera, Lens orientalis, Medicago granadensis, M. orbicularis, M. polymorpha, M. rigidula, Melilotus officinalis, Prosopis farcta, Trifolium campestre, T. resupinatum, T. stellataum, Trigonella astroites, T. coelesyriaca, T. mesopotamica, T. monantha, T. monspeliaca, T. spruneriana, Vicia anatolica, V. hybrida, V. narbonensis, V. sativa species, such as is used for animal feed; Alhagi pseudoalhagi, Astragalus russelii species have been used as firewood, and Glycyrrhiza glabra commonly consumed as a drink. In this study, Legume plants around Birecik and patterns of use among the population will be given

Anahtar Kelimeler

Leguminosae, legume family, Ethnobotany, Sanliurfa

Kaynakça

• Akan, H., Aslan, M., Eker, İ.,2004. Capparis L. (Kapari) Cinsinin GAP Bölgesindeki İşlenmesi, ihracatı ve son populasyon durumu, Ot Sistematik Botanik Dergisi, 11 (1):105-118.
• Akan, H., ve Aslan, M., A, 2005, Folkloric and Ethnobotanical Research on Şanlıurfa Isot, IVth International Congress of Ethnobotany (ICEB 2005), İstanbul, p.15.
• Akan, H., Aslan, M., ve Balos, MM., 2005a. Şanlıurfa Semt Pazarlarında Satılan Doğal Bitkilerin Etnobotaniği, Ot Sistematik Botanik Dergisi, 12 (2):43-58.
• Akan, H., Aydoğdu, M., and Korkut, MM., 2005b. An Ethnobotanical Research of the Kalecik Mountain area. IVth International Congress of Ethnobotany (ICEB 2005), İstanbul, p.56.
• Akan, H., Aslan, M., ve Balos, MM.,2005c. GAP Yöresindeki Tıbbi ve Aromatik Bitkiler, TBAG/Ç.SEK/22 Nolu Proje sonuç raporu, 136s.
• Akan, H. Korkut, MM, Balos, MM., 2008. Arat Dağı ve Çevresinde Etnobotanik Bir Araştırma, Fırat Üniv. Fen ve Müh. Bil. Dergisi, 20(1), 67-81.
• Asil, E., ve Şar, S., 1984, Mezopotamya Uygarlıklarında Eczacılık, Ankara Eczacılar Odası Bülteni, 6(3): 74-77.
• Balos, MM., Akan H., 2007. Zeytinbahçe-Akarçay (Birecik, Şanlıurfa) Arasında Kalan Bölgenin Etnobotanik Özellikleri, Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fen dergisi, 29:155-160.
• Davis, PH., (ed.) 1965-1985. Flora of Turkey and the East Aegean İslands, Edinburgh University Pres, Edinburgh, vol. 3.
• Polhill, R.M. & Raven, P.H. (eds) 1981. Advances in Legume Systematics. Royal Botanic Gardens, Kew.
• Saya, Ö., 2001, GAP Yöresindeki Tıbbi ve Endemik Bitkiler, Türkiye Çevre Vakfı, Yayın No: 143, Önder Matbaa, Ankara.
• Erik, S. ve Tarıkahya, B., 2004. Türkiye Florası Üzerine, Kebikeç İnsan Bilimleri için Kaynak Araştırmaları Dergisi, Alp Matbaası, Ankara, 17, 139-163.