Foeniculum vulgare ssp. vulgare Mill. ile Foeniculum vulgare Mill. ssp. vulgare var. azoricum Mill. Thell. Alt Türlerinin Morfolojik Özellikleri ve Uçucu Yağ İçerikleri Bakımından Karşılaştırılması

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 2, 24 - 30, 01.12.2017

Memet İnan Muzaffer Kırpık.

Öz

Rezene Apiaceae familyasına bağlı tek veya çok yıllık formları ülkemiz koşullarında doğal olarak yetişen bir bitkidir. Bu çalışmada, Hatay/Antakya koşullarında doğal olarak yetişen Foeniculum vulgare Mill. subsp. vulgare tohumları ile ticari olarak satılan, ―tatlı rezene, yumrulu rezene veya sebze rezene‖ olarak bilinen Foeniculum vulgare Mill. subsp. vulgare var. azoricum Mill. Thell. tohumları kullanılmıştır. Deneme Adıyaman Üniversitesi Kahta Meslek Yüksekokulu uygulama alanında kurulmuştur. Sıra arası x üzeri 50 x 50 olacak şekilde, 5 x 3 m boyutlarında iki parsel kurulmuş ve ekimler 31.10.2013 tarihinde yapılmıştır. vulgare ve azoricum alt türlerine ait, sırasıyla, bitki boyu 209.90 – 152.80 cm , dal sayısı 7.20- 10.10 adet/bitki , şemsiye sayısı 56.20- 41.10 adet/bitki , ana şemsiyedeki şemsiyecik sayısı 38.70- 33.60 adet/şemsiye gibi morfolojik özellikler yanında, bin tohum ağırlığı 6.32- 8.96 g , bitki başına düşen tohum verimi 34.90- 32.25 g ve uçucu yağ oranı % 5.432.85 gibi özellikler incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Rezene, yumrulu rezene, sebze rezene, Foeniculum

Comparing Morphological Characteristic and Essential Oil Content of Subspecis Foeniculum vulgare ssp. vulgare Mill. and Foeniculum vulgare Mill. ssp. vulgare var. azoricum Mill. Thell.

Öz

Fennel belongs to the family of Apiaceae, and annual or perennial herbaceous plant, which is growing native in the our country. In this study, seeds of Foeniculum vulgare Mill. subsp. vulgare were collected from Hatay/Antakya and commercial seeds of Foeniculum vulgare Mill. subsp. vulgare var. azoricum Mill. Thell. which has been known ―Sweet Fennel, Bulbs Fennel or Florence Fennel‖ were used. It was carried out at the experiment area of Kahta Vocational School, Adiyaman University. Two plots are established as 5 x 3 m, row spacing 50 x 50 cm and seeds were sown on 31.10.2013. Morphological characters of plants such as plant height 209.90- 152.80 cm , number of steams 7.20- 10.10 number/plant , number of umbels per plant 56.20- 41.10 number , rays in main umbel 38.70- 33.60 number and thousand seed weight 6.32- 8.96 g , seeds yield of per plant 34.90- 32.25 g , essential oil content 5.43- 2.85 % were determined on subspecies vulgare and azoricum, respectively

Anahtar Kelimeler

Fennel, fennel bulb, vegetable fennel, Foeniculum

Kaynakça

• Arın, L., 2004. Sebze Rezene, Derim, Batı Akdeniz Araştırma Enstitüsü, 21:2; 1- 4.
• Ayub, M., Maqbool, R., Tahir, M., Aslam, Z., Nadeem, M.A., Ibrahim, M., 2015. Improved Growth, Seed Yield And Quality Of Fennel (Foeniculum vulgare Mill.) Through Soil Applied Nitrogen And Phosphorus, Pakistan J. Agric. Res. 28(1): 70- 75.
• Barros, L., Carvalho, A.M. and Ferreira, I. 2010. The nutritional composition of fennel (Foeniculum vulgare): shoots, leaves, stems and inflorescences. LWT-Food Sci. Technol. 43, 814–818.
• Baytop, T., 1984. Türkiye’de Bitkiler İle Tedavi, İstanbul Üniversitesi Yay. No.3255, s:320
• Conforti, F., Statti, G., Uzunov, D. and Menichini, F., 2006. Comparative Chemical Composition and Antioxidant Activities of Wild and Cultivated Laurus nobilis L. Leaves and Foeniculum vulgare subsp. piperitum (Ucria) Coutinho Seeds, Biol. Pharm. Bull. 29(10); 2056—2064.
• Coşge, B., İpek, A., Gürbüz, B., 2009. Some Phenotypic Selection Criteria to Improve Seed Yield and Essential Oil Percentage of Sweet Fennel (Foeniculum vulgare Mill. var. dulce), Tarım Bilimleri Dergisi 15(2): 127-133
• Çelik, A., Akça, E., Yıldırım, Y., Büyük, G., Kapur, S., 2015. Adıyaman Bölgesi’nde Kil Hammaddesi Olarak Kullanılabilecek Materyallerin Kil Minerolojisi: Tuğla- Seramik Hammaddesi Olarak Değerlendirilme Potansiyelleri, 16. Ulusal Kil Sempozyumu, Çanakkale, 02-05 Eylül 2015, 128-138.
• Esquivel-Ferriño, P.C., Favela-Hernández, J.M.J., Garza-González, E., Waksman, N., Ríos, M.Y. ve Camacho-Corona, M.R., 2012. Antimycobacterial Activity of Constituents from Foeniculum vulgare var. dulce Grown in Mexico, Molecules 17; 8471-8482.
• Fiore, M.C., Sunseri F., Carimi, F., Sciortino, A., 2008. Genetic Characterization Of Sicilian Fennel Landraces By Ssr Molecular Markers, Proceedings of the 52nd Italian Society of Agricultural Genetics Annual Congress, Padova, Italy, 14- 17 September 2008.
• Gori, L., Gallo, E., Mascherini, V., Mugelli, A., Vannacci, A. and Firenzuoli, F., 2012. Can Estragole in Fennel Seed Decoctions Really Be Considered a Danger for Human Health? A Fennel Safety Update. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2012:1-10.
• Gruenwald, J., Brendler, and T., Jaenicke, C., 2004. PDR for Herbal Medicines, 3rd Edition, Medical Economics Company, New Jersey, 316-317.
• Hendawy, S.F. ve Ezz El-Din, A.A., 2010. Growth and yield of Foeniculum vulgare var.azoricum as influenced by some vitamins and amino acids, Ozean Journal of Applied Sciences 3(1): 113-123.
• Kan, Y., Kartal, M., Aslan, S., Yıldırım, N., 2006. Farklı Koşullarda Yetiştirilen Rezene Meyvelerinin Uçucu Yağ Bileşenleri. Ankara Ecz. Fak. Derg. 35(2): 95 – 101.
• Kırıcı, S., İnan, M. and Kaya, D.A., 2010. Determination of morphological properties, agronomic characters and essential oil composition of wild growing Foeniculum vulgare Mill. In southeastern Mediterranean region of Turkey. Biomed, 5(1): 6-17.
• Miraldi, E. 1999. Comparison of the essential oils from ten Foeniculum vulgare Miller. samples of fruits of different origin. Flavour Fragr. J. 14, 379–382.
• Moghtader, M., 2013. Comparative Survey On The Essential Oil Composition From The Seeds And Flowers of Foeniculum vulgare Mill. From Kerman Province, Journal of Horticulture and Forestry, 5(3): 37- 40.
• Okcu, M., 2016. Gümüşhane Florasında Yabani Olarak Yetişen Rezene (Foeniculum spp.)’lerin Bazı Özeliklerinin Belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bil.Der. 6(1): 1- 12.
• Özkan, F. ve Gürbüz, B., 2000. Tatlı Rezene (Foeniculum vulgare Mili. var. dulce)'de Bitki Sıklığının Verim ve Verim Özellikleri Üzerine Etkileri, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 9: 1-2.
• Piccaglia, R. ve Marotti, M. 2001. Characterization of some Italian types of wild fennel (Foeniculum vulgare Mill.). Journal of Agricultural and Food Chemistry, 49; 239-244.
• Shahat, A.A., Ibrahim, A.Y., Hendawy, S.F., Omer, E.A., Hammouda, F.M., Abdel-Rahman, F.H. ve Saleh, M.A. 2011. Chemical Composition, Antimicrobial and Antioxidant Activities of Essential Oils from Organically Cultivated Fennel Cultivars, Molecules, 16; 1366-1377.
• Shahat, A.A, Hammouda, F.M., Shams, K.A. ve Saleh, M.A., 2012. Comparative Chemical Analysis of the Essential Oil of Wild and Cultivated Fennel (Foeniculum vulgare Mill.) J. Essential Oil Bear. 15(2): 314- 319.
• Telci, I., Demirtas, I., and Sahin, A., 2009. Variation in plant properties and essential oil composition of sweet fennel (Foeniculum vulgare Mill.) fruits during stages of maturity, Industrial Crops and Products, 30:1; 126–130.
• Şanlı, A., Karadoğan, T., Baydar, H., 2008. Doğal Olarak Yetişen Tatlı Rezene (Foeniculum vulgare Mill. var. dulce)’nin Farklı Büyüme ve Gelişme Dönemlerinde Uçucu Yağ Miktarı ile Bileşenlerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fak. Dergisi 3(2): 17-22.