Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Political, Economic and Military Relations Between Israel and Azerbaijan

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 62 - 76, 11.12.2025

Öz

Relations between Israel and Azerbaijan began to develop rapidly after Azerbaijan declared its independence following the collapse of the Soviet Union in 1991. Israel was one of the first countries to recognize Azerbaijan, laying the foundation for diplomatic ties early on, which over time evolved into a strategic partnership. Cooperation between the two countries in the fields of energy, defense industry, and technology demonstrates that their relationship is based not only on diplomacy but also on practical and mutual interests. In particular, during the Second Karabakh War between Azerbaijan and Armenia, the military technology and weapons support provided by Israel to Azerbaijan revealed the depth of this strategic alliance. This study examines the impact of the war on both countries, analyzing the diplomatic engagements and bilateral cooperation that developed during the conflict. Through energy projects, defense agreements, and security-based partnerships, the two countries have established a discreet yet effective alliance in the region. In this context, the relationship between Azerbaijan and Israel is evaluated in terms of its impact on regional dynamics and its future potential.

Kaynakça

  • Abilov, Ş. (2009). The Azerbaijan–Israel relations: A non-diplomatic, but strategic partnership. Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları Dergisi, 4(8), 137–156.
  • AINVEST. (2025). Geopolitical implications of Netanyahu visit delay and shifting alliances in the South Caucasus. https://www.ainvest.com/news/azerbaijan-israel-ties-strain-geopolitical-shifts-investment-implications-2505/
  • Aras, B. (1998). Post-Cold War realities: Israel’s strategy in Azerbaijan and Central Asia. Middle East Policy, 5(4), 68–81.
  • Avdaliani, E. (2020). Defying geography: The Israel-Azerbaijan partnership (BESA Center Perspectives Paper No. 1,723). BESA Center. https://besacenter.org/israel-azerbaijan-partnership/
  • Bashirova, A., & Sozen, A. (2017). The role of Azerbaijan in Israel's alliance of periphery. Meria Journal, 21(1). BBC News Türkçe. (2023 7). İran ve Azerbaycan arasında gerilim neden arttı https://www.bbc.com/turkce/articles/c51kzkg4j48o
  • Bhattacharjee, D. (2017). Israel and Azerbaijan relations: A strategic compulsion. Indian Council of World Affairs. https://www.icwa.in/show_content.php?lang=1&level= 3&ls_id=5042&lid =771
  • Bourtman, I. (2006). Israel and Azerbaijan's furtive embrace. Middle East Quarterly.
  • Cankara, P. Ö., & Çankara, Y. (2022). İran ve Ermenistan gölgesinde İsrail’in Azerbaycan ile stratejik ilişkileri. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 7(13), 1–21.
  • Caspian News. (2025). Azerbaijan, Israel foreign ministers meet in Abu Dhabi.https://caspiannews.com/news-detail/azerbaijan-israel-foreign-ministers-meet-in-abu-dhabi-2025-4-8-9/
  • Çalışkan, B. (2018). İsrail’in Güney Kafkasya stratejisi. İnsamer Araştırma, 88. https://www.insamer.com/tr/uploads/pdf/rapor-israil-in-guney-kafkasya-stratejisi.pdf
  • Çebi, T. (2023). Güney Kafkasya ekseninde Azerbaycan-İsrail ilişkileri. TÜRK SAM. https://www.turksam.org/detay-guney-kafkasya-ekseninde-azerbaycan-israil-iliskiler
  • Çiçekçi, C. (2021). İkinci Dağlık Karabağ Savaşı ışığında İsrail-Azerbaycan ilişkileri: Yapısal ve analitik bir çerçeve. Güvenlik Çalışmaları Dergisi, 23(2), 267–285.
  • Dixon, R. (2020). Azerbaycan'ın insansız hava araçları Dağlık Karabağ'daki savaş alanına hakim oldu ve savaşın geleceğini gösterdi. The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/world/europe/nagorno-karabkah-drones-azerbaijan-aremenia/2020/11/11/441bcbd2-193d-11eb-8bda-814ca56e138b_story.html
  • Eurasia Review. (2021). Azerbaijan energy profile: Crude oil and natural gas central to economy and government revenues. https://www.eurasiareview.com/14092021-azerbaijan-energy-profile-crude-oil-and-natural-gas-central-to-economy-and-government-revenues-analysis/
  • Eurasian Monitor. (2023). Azerbaijan-Israel relations shifting the geopolitics of the Middle East. Geopolitical Monitor. https://www.geopoliticalmonitor.com/azerbaijan-israel-relations-reach-a-new-level
  • Globes. (2025). Azerbaijan sought Erdogan-Netanyahu summit in Baku. https://en.globes.co.il/en/article-azerbaijan-sought-erdogan-netanyahu-summit-in-baku-1001510458/
  • Independent Türkçe. (2023). 10 soru 10 cevapta İsrail-Azerbaycan ilişkileri: Gelinen nokta kaçınılmaz mıydı? https://www.indyturk.com/node/617401/dunya/10-soru-10-cevapta-israil-azerbaycan-iliskileri-gelinen-nokta-kacinilmaz-miydi
  • Kaleji, V. (2023). İran ve Azerbaycan arasındaki artan gerilimlerde “üçüncü taraf” olarak İsrail faktörü. The Jamestown Foundation. https://jamestown.org/program/tehran-worried-about-israel-factor-in-growing-tensions-between-iran-and-azerbaijan/
  • Kaptan, A. H. (2020). Yahudi Azerbaycan askerleri Ermenistan’a karşılık Dağlık Karabağ’da ön safta. QHA Kırım Haber Ajansı. https://qha.com.tr/haberler/yahudi-azerbaycan-askerleri-ermenistan-a-karsi-daglikkarabag-da-on-safta/262413/
  • Karadağ, S. (2021). İran ve İsrail’in Transkafkasya Politikaları: Azerbaycan’ın Rolü. Artuklu Kaime Uluslararası İktisadi ve İdari Araştırmalar Dergisi, 4(1), 53-72.
  • Kelkitli, F. A. (2017). Azerbaycan-Türkiye-İran üçgeni: Politik sorunların gölgesinde ekonomik işbirliği çabaları. (53), 71–98.
  • Khanin, V. (2025). The Baku process: An open triangle in Israel–Azerbaijan–Turkey elations. Begin–Sadat Center for Strategic Studies. https://besacenter.org/the-baku-process-an-open-triangle-in-israel-azerbaijan-turkey-relations/
  • Lindenstrauss, G. (2015). Israel-Azerbaijan: Despite the constraints, a special relationship. Strategic Assessment, 17(4), 69–79.
  • Liphshiz, C. (2021, November 10). Azerbaijan fosters close ties with Israel despite Iran. The Times of Israel. https://www.timesofisrael.com/azerbaijan-fosters-close-ties-with-israel-despite-iran/ Makılı-Alıyev, K. (2013). Azerbaijan’s foreign policy: Between East and West. Istituto Affari Internazionali Working Papers.
  • Marcus, R. N. (2009). Azerbaijan and Israel: Oil, Islam and strawberries, pragmatism in oreign policy between unlikely allies (Master’s thesis). Tufts University. http://fletcher.tufts.edu
  • Mırışova, F. (2019). Azerbaycan’da yaşayan Dağ Yahudilerinin örf ve adetleri. Üçüncü Uluslararası İsrail ve Yahudilik Çalışmaları Konferansı Bildiri Kitabı.
  • Murinson, A. (2014). The ties between Israel and Azerbaijan. Begin-Sadat Center for Strategic Studies.
  • Musayev, S. (2016). Israel-Azerbaijan partnership: Invisible parts of the iceberg. The Jerusalem Post. https://www.jpost.com/blogs/said-musayev/israel-azerbaijan-partnership-invisible-parts-of-the-iceberg-475090
  • Oğuzhan Göksel. (2015). Beyond countering Iran: A political economy of Azerbaijan-Israel relations. British Journal of Middle Eastern Studies, 42(4), 664–665.
  • Özalp, G. O. (2015). Azerbaycan Cumhuriyeti’nin savunma yapısı ve güvenlik politikası. Journal of Central Asian & Caucasian Studies, 10(20).
  • Özdaşlı, E. (2017). İsrail’in yeni çevre stratejisinde Güney Kafkasya. Bilig, 82, 175–200.
  • Pinfold, R. G., & Peters, J. (2021). The limits of Israel’s periphery doctrine: Lessons from the Caucasus and Central Asia. Mediterranean Politics, 26(1), 25–49.
  • Reuters. (2025a). Trump eyes bringing Azerbaijan, Central Asian nations into Abraham Accords, sources say. https://www.reuters.com/world/asia-pacific/trump-eyes-bringing-azerbaijan-central-asian-nations-into-abraham-accords-2025-08-01/
  • Reuters. (2025b). Trump: Important that Middle Eastern countries join Abraham Accords. https://www.reuters.com/world/middle-east/trump-important-that-middle-eastern-countries-join-abraham-accords-2025-08-07/
  • Shaikh, S., & Rumbaugh, W. (2020). The air and missile war in Nagorno-Karabakh: Lessons forthe future of strike and defense. CSIS. https://www.csis.org/analysis/air-and-missile-war-nagorno-karabakh-lessons-future-strike-and-defense
  • SIPRI. (2023). İsrail'den silah ihracatının TIV'si, 1991–2022. https://armstrade.sipri.org/armstrade/html/export_degerler.php
  • Soylu, E. (2024). İsrail’in Azerbaycan’ı destekleme nedenlerinin stratejik analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari Çalışmalar Dergisi, 2(1), 20–35.
  • Stimson Center. (2025). Azerbaijan’s deepening energy ties with Israel. https://www.stimson.org/2025/azerbaijans-deepening-energy-ties-with-israel/
  • The Economist. (2012). Israel and Azerbaijan: Odd but useful allies. https://www.economist.com/middle-east-and-africa/2012/01/21/odd-but-useful-allies
  • The Jewish Federation of Greater Portland. (2016). From Azerbaijan with love. https://www.jewishportland.org/marcs-remarks/from-azerbaijan-with-love
  • The Washington Post. (2025). Relations nose-dive between Russia and former close ally Azerbaijan. https://www.washingtonpost.com/world/2025/07/03/russia-azerbaijan-relations-arrests/
  • Think Tanks Azerbaijan. (2025). Israel seeks to strengthen strategic ties with Azerbaijan. https://think-tanks.az/eng/archives/896/
  • UN Comtrade. (2024). United Nations Comtrade Database. https://comtradeplus.un.org/
  • Ülgül, M. (2016). İsrail-Azerbaycan stratejik ortaklığı ve Türkiye-İsrail ilişkilerine etkileri (2009–2015). Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 7(16), 99–118.
  • Wezeman, P. D., Kuimova, A., & Smith, J. (2021). Arms transfers to conflict zones: The case of Nagorno-Karabakh. SIPRI. https://www.sipri.org/commentary/topical-backgrounder/2021/arms-transfers-conflict-zones-case-nagorno-karabakh
  • Yusubzadə, N. Y. (2019). Müasir dövrdə Azərbaycan-İsrail münasibətləri (Lisans tezi). Bakı Dövlət Universiteti, Bakı.

İsrail ve Azerbaycan Arasında Siyasi, Ekonomik ve Askeri İlişkiler

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 62 - 76, 11.12.2025

Öz

İsrail ile Azerbaycan arasındaki ilişkiler, 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla Azerbaycan’ın bağımsızlığını ilan etmesinden sonra hızlı bir gelişim sürecine girmiştir. İsrail, Azerbaycan’ı tanıyan ilk ülkelerden biri olarak diplomatik ilişkilerin temelini erken dönemde atmış ve bu yakınlaşma zamanla stratejik bir ortaklığa dönüşmüştür. İki ülke arasında enerji, savunma sanayi ve teknoloji alanlarında gerçekleşen iş birlikleri, ilişkilerin sadece diplomatik düzeyde kalmadığını, aynı zamanda pratik ve karşılıklı çıkarlara dayandığını göstermektedir. Özellikle Azerbaycan ve Ermenistan arasında başveren İkinci Karabağ Savaşı sırasında İsrail’in Azerbaycan’a sağladığı askeri teknoloji ve silah desteği, bu stratejik bağın ne denli derin olduğunu ortaya koymuştur. Çalışmada bu savaşın iki ülkeye etkileri, savaş sürecinde gelişen diplomatik temaslar ve iş birliklerinin detayları ele alınarak değerlendirilmiştir. Enerji projeleri, savunma anlaşmaları ve güvenlik temelli ortaklıklar sayesinde iki ülke, bölgede sessiz fakat etkili bir müttefiklik ilişkisi kurmuştur. Bu bağlamda, Azerbaycan ile İsrail arasındaki ilişkiler hem mevcut ilişkilerin bölgesel dengelere etkisi hem de gelecekte bu ortaklığın nasıl sürdürülebileceği üzerine çeşitli değerlendirmeler sunulmaktadır.

Kaynakça

  • Abilov, Ş. (2009). The Azerbaijan–Israel relations: A non-diplomatic, but strategic partnership. Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları Dergisi, 4(8), 137–156.
  • AINVEST. (2025). Geopolitical implications of Netanyahu visit delay and shifting alliances in the South Caucasus. https://www.ainvest.com/news/azerbaijan-israel-ties-strain-geopolitical-shifts-investment-implications-2505/
  • Aras, B. (1998). Post-Cold War realities: Israel’s strategy in Azerbaijan and Central Asia. Middle East Policy, 5(4), 68–81.
  • Avdaliani, E. (2020). Defying geography: The Israel-Azerbaijan partnership (BESA Center Perspectives Paper No. 1,723). BESA Center. https://besacenter.org/israel-azerbaijan-partnership/
  • Bashirova, A., & Sozen, A. (2017). The role of Azerbaijan in Israel's alliance of periphery. Meria Journal, 21(1). BBC News Türkçe. (2023 7). İran ve Azerbaycan arasında gerilim neden arttı https://www.bbc.com/turkce/articles/c51kzkg4j48o
  • Bhattacharjee, D. (2017). Israel and Azerbaijan relations: A strategic compulsion. Indian Council of World Affairs. https://www.icwa.in/show_content.php?lang=1&level= 3&ls_id=5042&lid =771
  • Bourtman, I. (2006). Israel and Azerbaijan's furtive embrace. Middle East Quarterly.
  • Cankara, P. Ö., & Çankara, Y. (2022). İran ve Ermenistan gölgesinde İsrail’in Azerbaycan ile stratejik ilişkileri. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 7(13), 1–21.
  • Caspian News. (2025). Azerbaijan, Israel foreign ministers meet in Abu Dhabi.https://caspiannews.com/news-detail/azerbaijan-israel-foreign-ministers-meet-in-abu-dhabi-2025-4-8-9/
  • Çalışkan, B. (2018). İsrail’in Güney Kafkasya stratejisi. İnsamer Araştırma, 88. https://www.insamer.com/tr/uploads/pdf/rapor-israil-in-guney-kafkasya-stratejisi.pdf
  • Çebi, T. (2023). Güney Kafkasya ekseninde Azerbaycan-İsrail ilişkileri. TÜRK SAM. https://www.turksam.org/detay-guney-kafkasya-ekseninde-azerbaycan-israil-iliskiler
  • Çiçekçi, C. (2021). İkinci Dağlık Karabağ Savaşı ışığında İsrail-Azerbaycan ilişkileri: Yapısal ve analitik bir çerçeve. Güvenlik Çalışmaları Dergisi, 23(2), 267–285.
  • Dixon, R. (2020). Azerbaycan'ın insansız hava araçları Dağlık Karabağ'daki savaş alanına hakim oldu ve savaşın geleceğini gösterdi. The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/world/europe/nagorno-karabkah-drones-azerbaijan-aremenia/2020/11/11/441bcbd2-193d-11eb-8bda-814ca56e138b_story.html
  • Eurasia Review. (2021). Azerbaijan energy profile: Crude oil and natural gas central to economy and government revenues. https://www.eurasiareview.com/14092021-azerbaijan-energy-profile-crude-oil-and-natural-gas-central-to-economy-and-government-revenues-analysis/
  • Eurasian Monitor. (2023). Azerbaijan-Israel relations shifting the geopolitics of the Middle East. Geopolitical Monitor. https://www.geopoliticalmonitor.com/azerbaijan-israel-relations-reach-a-new-level
  • Globes. (2025). Azerbaijan sought Erdogan-Netanyahu summit in Baku. https://en.globes.co.il/en/article-azerbaijan-sought-erdogan-netanyahu-summit-in-baku-1001510458/
  • Independent Türkçe. (2023). 10 soru 10 cevapta İsrail-Azerbaycan ilişkileri: Gelinen nokta kaçınılmaz mıydı? https://www.indyturk.com/node/617401/dunya/10-soru-10-cevapta-israil-azerbaycan-iliskileri-gelinen-nokta-kacinilmaz-miydi
  • Kaleji, V. (2023). İran ve Azerbaycan arasındaki artan gerilimlerde “üçüncü taraf” olarak İsrail faktörü. The Jamestown Foundation. https://jamestown.org/program/tehran-worried-about-israel-factor-in-growing-tensions-between-iran-and-azerbaijan/
  • Kaptan, A. H. (2020). Yahudi Azerbaycan askerleri Ermenistan’a karşılık Dağlık Karabağ’da ön safta. QHA Kırım Haber Ajansı. https://qha.com.tr/haberler/yahudi-azerbaycan-askerleri-ermenistan-a-karsi-daglikkarabag-da-on-safta/262413/
  • Karadağ, S. (2021). İran ve İsrail’in Transkafkasya Politikaları: Azerbaycan’ın Rolü. Artuklu Kaime Uluslararası İktisadi ve İdari Araştırmalar Dergisi, 4(1), 53-72.
  • Kelkitli, F. A. (2017). Azerbaycan-Türkiye-İran üçgeni: Politik sorunların gölgesinde ekonomik işbirliği çabaları. (53), 71–98.
  • Khanin, V. (2025). The Baku process: An open triangle in Israel–Azerbaijan–Turkey elations. Begin–Sadat Center for Strategic Studies. https://besacenter.org/the-baku-process-an-open-triangle-in-israel-azerbaijan-turkey-relations/
  • Lindenstrauss, G. (2015). Israel-Azerbaijan: Despite the constraints, a special relationship. Strategic Assessment, 17(4), 69–79.
  • Liphshiz, C. (2021, November 10). Azerbaijan fosters close ties with Israel despite Iran. The Times of Israel. https://www.timesofisrael.com/azerbaijan-fosters-close-ties-with-israel-despite-iran/ Makılı-Alıyev, K. (2013). Azerbaijan’s foreign policy: Between East and West. Istituto Affari Internazionali Working Papers.
  • Marcus, R. N. (2009). Azerbaijan and Israel: Oil, Islam and strawberries, pragmatism in oreign policy between unlikely allies (Master’s thesis). Tufts University. http://fletcher.tufts.edu
  • Mırışova, F. (2019). Azerbaycan’da yaşayan Dağ Yahudilerinin örf ve adetleri. Üçüncü Uluslararası İsrail ve Yahudilik Çalışmaları Konferansı Bildiri Kitabı.
  • Murinson, A. (2014). The ties between Israel and Azerbaijan. Begin-Sadat Center for Strategic Studies.
  • Musayev, S. (2016). Israel-Azerbaijan partnership: Invisible parts of the iceberg. The Jerusalem Post. https://www.jpost.com/blogs/said-musayev/israel-azerbaijan-partnership-invisible-parts-of-the-iceberg-475090
  • Oğuzhan Göksel. (2015). Beyond countering Iran: A political economy of Azerbaijan-Israel relations. British Journal of Middle Eastern Studies, 42(4), 664–665.
  • Özalp, G. O. (2015). Azerbaycan Cumhuriyeti’nin savunma yapısı ve güvenlik politikası. Journal of Central Asian & Caucasian Studies, 10(20).
  • Özdaşlı, E. (2017). İsrail’in yeni çevre stratejisinde Güney Kafkasya. Bilig, 82, 175–200.
  • Pinfold, R. G., & Peters, J. (2021). The limits of Israel’s periphery doctrine: Lessons from the Caucasus and Central Asia. Mediterranean Politics, 26(1), 25–49.
  • Reuters. (2025a). Trump eyes bringing Azerbaijan, Central Asian nations into Abraham Accords, sources say. https://www.reuters.com/world/asia-pacific/trump-eyes-bringing-azerbaijan-central-asian-nations-into-abraham-accords-2025-08-01/
  • Reuters. (2025b). Trump: Important that Middle Eastern countries join Abraham Accords. https://www.reuters.com/world/middle-east/trump-important-that-middle-eastern-countries-join-abraham-accords-2025-08-07/
  • Shaikh, S., & Rumbaugh, W. (2020). The air and missile war in Nagorno-Karabakh: Lessons forthe future of strike and defense. CSIS. https://www.csis.org/analysis/air-and-missile-war-nagorno-karabakh-lessons-future-strike-and-defense
  • SIPRI. (2023). İsrail'den silah ihracatının TIV'si, 1991–2022. https://armstrade.sipri.org/armstrade/html/export_degerler.php
  • Soylu, E. (2024). İsrail’in Azerbaycan’ı destekleme nedenlerinin stratejik analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari Çalışmalar Dergisi, 2(1), 20–35.
  • Stimson Center. (2025). Azerbaijan’s deepening energy ties with Israel. https://www.stimson.org/2025/azerbaijans-deepening-energy-ties-with-israel/
  • The Economist. (2012). Israel and Azerbaijan: Odd but useful allies. https://www.economist.com/middle-east-and-africa/2012/01/21/odd-but-useful-allies
  • The Jewish Federation of Greater Portland. (2016). From Azerbaijan with love. https://www.jewishportland.org/marcs-remarks/from-azerbaijan-with-love
  • The Washington Post. (2025). Relations nose-dive between Russia and former close ally Azerbaijan. https://www.washingtonpost.com/world/2025/07/03/russia-azerbaijan-relations-arrests/
  • Think Tanks Azerbaijan. (2025). Israel seeks to strengthen strategic ties with Azerbaijan. https://think-tanks.az/eng/archives/896/
  • UN Comtrade. (2024). United Nations Comtrade Database. https://comtradeplus.un.org/
  • Ülgül, M. (2016). İsrail-Azerbaycan stratejik ortaklığı ve Türkiye-İsrail ilişkilerine etkileri (2009–2015). Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 7(16), 99–118.
  • Wezeman, P. D., Kuimova, A., & Smith, J. (2021). Arms transfers to conflict zones: The case of Nagorno-Karabakh. SIPRI. https://www.sipri.org/commentary/topical-backgrounder/2021/arms-transfers-conflict-zones-case-nagorno-karabakh
  • Yusubzadə, N. Y. (2019). Müasir dövrdə Azərbaycan-İsrail münasibətləri (Lisans tezi). Bakı Dövlət Universiteti, Bakı.
Toplam 46 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Kriz ve Konu Yönetimi, Strateji, Yönetim ve Örgütsel Davranış (Diğer)
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Savaş Durmuş 0000-0003-4156-4526

Jeyhun Mahmudlu 0009-0005-1791-0478

Gönderilme Tarihi 1 Ekim 2025
Kabul Tarihi 14 Kasım 2025
Yayımlanma Tarihi 11 Aralık 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 6 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Durmuş, S., & Mahmudlu, J. (2025). İsrail ve Azerbaycan Arasında Siyasi, Ekonomik ve Askeri İlişkiler. Ahi Evran Akademi, 6(2), 62-76.