Kadınların Algıladıkları Meme Kanseri Riskinin Belirlenmesi

Yıl 2023, , 84 - 88, 30.09.2023

Eda Yakıt Ak , Mehmet Ali Şen

https://doi.org/10.20492/aeahtd.1261119

Öz

Amaç: Bugün Türk kadınları arasında meme kanseri en sık görülen kanser olma özelliğini taşımaktadır. Çalışma, kadınlar arasında meme kanseri farkındalığı ve korunma davranışlarının belirlenmek amacıyla tanımlayıcı ve prospektif olarak planlandı,.
Gereç ve Yöntemler: Çalışma Ocak-Şubat 2023 tarihleri arasında online anket yöntemi ile 20-50 yaş arasındaki 628 kadın ile gerçekleştirildi. Veriler Tanıtıcı bilgi formu ve Champion’un Sağlık İnanç Ölçeği (CSİMO) ile toplandı. Veriler bir istatistik programı ile değerlendirildi. Tanımlayıcı veriler, ortalama, standart sapma, sayı ve yüzdelik dağılımları ile gösterildi. Verilerin karşılaştırılmasında ki kare testi kullanıldı. İstatistiki ölçümlerde anlamlılık değeri 0,05 olarak belirlendi.
Bulgular: Çalışmamızda kadınların, yaş ortalamaları 27,59±7,58, %67,7’si bekar ve %35’i en fazla ilkokul mezunuydu. Kadınların %19,7’sinin akrabalarında meme ca öyküsü bulunuyordu, Kadınların %90,6’sının meme ile ilgili sorun yaşamadığı ve %67,2’si meme kanseri erken tanı yöntemleri hakkında bilgilendirildiği belirlendi, Katılımcıların %72,5’inin meme muayenesi olmadığı, %87,6’sı mamografi çektirmediği ve %46,8’i Kendi kendine meme muayenesi (KKMM) yapmadığı belirlendi. Kadınların CSİMO alt boyutlarından orta düzeyde puan aldıkları saptandı. KKMM yapmayı medeni durum, çalışma durumu, meme kanseri teşhisi hakkında bilgi sahibi olma ve mamografi ve klinik muayene merkezlerini bilme durumlarının etkilediği belirlendi.
Sonuç: Kadınların meme kanseri farkındalığının yeterli düzeyde olmadığı görüldü. Erken teşhis ve tarama merkezlerinin tanıtımı ve erişilebilirliği artırılmalıdır. Toplumu bilinçlendirecek bilgilendirme çalışmaları planlanmalıdır. Bu nedenle özellikle kadınların meme kanserine yönelik duyarlılığını artıracak çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Meme kanseri, risk, champion

Destekleyen Kurum

bulunmamaktadır

Teşekkür

Tüm katılımcı kadınlara teşekkürlerimizi sunarız.

Kaynakça

• 1. Cancer Today. GLOBACAN.https://gco,iarc,fr/today/online-analysis-multi-barsPublished 2020. Erişim tarihi 1 Şubat 2023.
• 2. Siegel RL, Miller KD, Jemal A. Cancer statistics, 2020.Ca Cancer J Clı. 2020; 70(1): 7–30.
• 3. Bora Başara B, Soytutan Çağlar İ, Aygün A, Özdemir TA, Kulali B, Uzun SB.Sağlık İstatistikleri Yıllığı, 2019.https://sbsgm,saglik,gov,tr/Eklenti/40564/0/saglikistatistikleri-yilligi-2019pdf,pdfErişim tarihi 1 Ocak 2023.
• 4. Breast Cancer. The National Health Services (NHS). https://www,nhs,uk/conditions/breast-cancer/Published 2022. Erişim tarihi 1 Şubat 2023.
• 5. Gümüş Şekerci Y, Sohbet R. The effect of education breast cancer and early diagnosis methods on the students’ health knowledge, belief and practice,JAREN. 2019;5(3):204-212.
• 6. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanlığı. https://hsgm,saglik,gov,tr/tr/kansertaramalari Published 2021. Erişim tarihi 2 Şubat 2023.
• 7. Gürel Köksal N. Meme kanserinde tarama ve erken tanı. Doğu Karadeniz Sağlık Bilimleri Derg. 2022;2(1): 50-56.
• 8. Palas Karaca P, Genç Koyuncu R. Sağlık hizmetleri öğrencilerinin meme kanseri konusunda bilgilerinin değerlendirilmesi. Androloji Bülteni. 2020;22:94−102.
• 9. Gözüm S, Çapık C. Sağlık davranışlarının geliştirilmesinde bir rehber: Sağlık İnanç Modeli.DEUHYO ED.2014;7(3), 230-237.
• 10. The Results of Address Based Population Registration System, 2020. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). https://data,tuik,gov,tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2020-37210#:~:text=T%C3%9C%C4%B0K%20Kurumsal&text=T%C3%BCrkiye'de%20ikamet%20eden%20n%C3%BCfus,698%20bin%20377%20ki%C5%9Fi%20olduPublished 2021. Erişim Tarihi1 Ocak 2022.
• 11. Champion VL. Instrument development for health belief model constructs. ANS Adv Nurs Sci.1984;6(3):73-85.
• 12. Gözüm S, Aydın I. Validation evidence for Turkish adaptation of Champion’s Health Belief Model Scales. Cancer Nurs. 2004;27:491-498.
• 13. Akpanekpo EI. Knowledge, attitude and practice of breast self-examination (BSE) among female undergraduates in the University of Uyo, southern Nigeria.Evo J Public Health.2017;2:6–11.
• 14. Hassan LM, Mahmoud N, Miller AB, et al. Evaluation of effect of self-examination and physical examination on breast cancer. Breast. 2015;24(4):487–90.
• 15. Taşkın L. Doğum ve kadın sağlığı hemşireliği. 12. Baskı. Ankara:Sistem Ofset Matbaacılık; 2014.s.691.
• 16. Dibisa TM, Gelano TF, Negesa L, Hawareya TG, Abate D. Breast cancer screening practice and its associated factors among women in Kersa District, Eastern Ethiopia.Pan Afr Med J. 2019; 26;33:144.
• 17. Sreedevi A, Quereshi MA, Kurian B, Kamalamma L. Screening for breast cancer in a low middle income country: predictors in a rural area of Kerala, India. Asian Pac J Cancer Prev. 2014;15(5):1919–1924.
• 18. Madubogwu CI, Egwuonwu AO, Madubogwu NU, Njelita IA. Breast cancer screening practices amongst female tertiary health worker in Nnewi.J Cancer Res Ther. 2017;13(2):268.
• 19. Alagöz MN, Tuncer Ö. Determitation of breast cancer risk situations and health beliefs regarding screening methods of women betweem 20-69 years of age applying to family medicine outpatient clinic.JTFP.2021;12 (4):192-200.
• 20. Taşçı Küçükşen D, Yengil Taci D, Arslan İ, Çelik M, Fidancı İ. Evaluation of the Use of Breast Cancer Screening Methods among Female Patients through Champion Health Belief Model Scale. Journal of Contemporary Med. 2022;12(2):206-210.
• 21. World Cancer Day: Breast cancer overtakes lung cancer in terms of number of new cancer cases worldwide, IARC showcases key research projects to address breast cancer. World Health Organization (WHO). https://www,iarc,who,int/wp-content/uploads/2021/02/pr294_E,pdfPublished 2021. Erişim tarihi 15 Ocak 2023.
• 22. Sohbet R, Karasu F. Kadınların Meme Kanserine Yönelik Bilgi, Davranış ve Uygulamalarının İncelenmesi. GÜSBD. 2017; 6(4): 113-121.
• 23. Kirag N, Kızılkaya M. Application of the Champion Health Belief Model to determine beliefs and behaviors of Turkish women academicians regarding breast cancer screening: A cross sectional descriptive study. BMC Womens Health. 2019;132(6):1-10.
• 24. Davis CM. Health beliefs and breast cancer screening practices among African American women in California.Int Q Commun Health Educ. 2020;41(3):259–66.
• 25. Altunkurek ŞZ, Hassan Mohamed S. Determine knowledge and belief of Somalian young women about breast cancer and breast self-examination with champion health belief model: a cross-sectional study. BMC Med Inform Decis Mak.2022; 22: 326.