Toplum Ruh Sağlığı Merkezinden Faydalanan Hastaların Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri

Yıl 2021, , 177 - 180, 31.08.2021

Gözde Bacık Yaman , İnci Atay

https://doi.org/10.20492/aeahtd.803104

Öz

Amaç: Bu çalışmada Isparta Toplum Ruh Sağlığı Merkezine kayıtlı hastaların sosyodemografik verilerinin, klinik özelliklerinin ve merkeze uyumlarının incelenmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve yöntem: Toplum Ruh Sağlığı Merkezine açıldığı 2013 yılından beri kayıt olmuş 294 hasta çalışmaya dahil edildi. Kayıtlı hastaların dosyaları incelenerek sosyodemografik özelliklerine, tanılarına, suisid girişim öykülerine, ev ziyareti alıp almadıklarına ve merkeze düzenli gelme durumlarına bakıldı.
Bulgular: Hastaların %41,2’si kadın, %58,2’si erkektir ve çoğu bekar olup(%44,2), en fazla hasta sayısı 35-44 yaş grubundadır(%31,3). Hanedeki ilk çocuklarda ruhsal hastalığın daha fazla oranda(%28,2) görüldüğü ve kendi gelir durumlarına bakıldığında çoğunluğun ya gelirinin olmadığı yada engelli maaşı aldığı anlaşıldı. Hastaların %61,6’sının birinci derece akrabalarında psikiyatrik hastalık öyküsünün olmadığı, olanlar içinde ise en fazla oranda(%18) kardeşlerinde hastalık olduğu, %7,5’inin hayatında 1 kez suisid girişiminde bulunduğu, %2’sinin ise 2 ve daha fazla kez suisid girişiminde bulunduğu tespit edildi. Hastaların çoğunluğunun(%52,4) en az 1 kez mobil ev ziyareti aldığı ve % 2,1’sinin merkeze düzenli geldiği görüldü.
Sonuç: Ülkemizde 2008 yılından itibaren toplum ruh sağlığı merkezleri kurulmaya başlanmıştır. Kurulan ekip tarafından ev ziyaretleri yoluyla hizmetlerin hastanın ayağına gidiyor olması ruh sağlığı hizmeti alamayan hastaların tespit edilmesi ve hastaların bu hizmetlerden faydalanmalarının sağlanması açısından önemlidir. Bu sayede hastalara psikososyal destek hizmetlerinin verilmesi, merkezlere düzenli geliş oranlarının arttırılması ile hastalığın alevlenme ve yatış oranlarının azaltılması sağlanabilmektedir. Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri ile ilgili çalışmaların artması, deneyimlerin paylaşılması ve hastaların uyumlarının arttırılması ile bu merkezlerin verimliliğinin daha da arttırılabileceği düşünmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

toplum ruh sağlığı merkezi, sosyodemografik özellikler, merkeze düzenli gelme

Kaynakça

• Ensari H, Gültekin BK, Karaman D, Koç A, Beşkardeş AF. Bolu Toplum Ruh Sağlığı Merkezi hizmetlerinin şizofreni hastalarındaki yaşam kalitesi , yeti yitimi, genel ve sosyal işlevsellik üzerine etkisi: Bir yıllık izleme sonuçları. Anadolu Psikiyatri 2013;14(2): 108-114.
• Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı 2011-2023. T.C. Sağlık Bakanlığı, Ankara 2011. (http://www.saglik.gov.tr/TSHGM/dosya/1-73168/h/ulusal-ruhsagligi-eylemplani.pdf)
• Doğan O, Gülmez H, Ketenoğlu C. Ruhsal Bozuklukların Epidemiyolojisi. Sivas, Dilek Matbaası 1995;3.
• Güleç C. Toplum Ruh Sağlığı Açısından Psikiyatrik Epidemiyoloji, Halk Sağlığı Temel Bilgiler. In: Bertan M, Güler Ç. Ankara, Güneş Kitabevi, 1997; 442-454.
• The World Health Report-Mental Health:New Understanding, New Hope. World Health Organization, Geneva, Switzerland, 2001. (http://www.who.int/whr/2001/en/10.03.2003).
• Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri Hakkında Yönerge. T.C. Sağlık Bakanlığı, Ankara, 2011. (http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-12038/toplum-ruhsagligi-merkezleri-hakkında-yönerge/htlm.)
• Arısoy Ö. Psikiyatrik Genetik. Düşünen Adam 2004;17(2):109-125 .
• Köroğlu E. Klinik uygulamada psikiyatri tanı ve tedavi klavuzları. .Ankara, Hekimler yayın birliği 2009;1-5.
• Saruç S, Kaya Kılıç A. Toplum Ruh Sağlığı Merkezinden Hizmet Alan Hastaların Sosyal Profili ve Merkezde Verilen Hizmetler. Toplum ve Sosyal Hizmet 2015; 26(2): 53-71.
• Bilge A, Beycan Ekitli G, Embel N, Kaya FG, Kalkan Turan HS, Kaygı Oğulluk M. Toplum Ruh Sağlığı Merkezindeki Şizofreni Hastalarına Uygulanan Öncü Belirtileri Tanıma ve Başetme Eğitiminin İçgörü Düzeyi ve Yaşam Kalitesine Etkisi. Uluslarrası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi 2016;7(2):52-68.
• Swartz MS, Swanson JW, Hannon MJ. Does fear of coercion keep people away from mental health treatment? Evidence from a survey of persons with schizophrenia and mental health professionals. Behavioral Sciences and the Law 2003;21:459-472.
• Campbell J, Schraiber R. The Well-Being Project: Mental Health Clients Speak for Themselves. Sacramento, California Network of Mental Health Clients 1989.
• Michael T, Bruce E, Jason C, Tina T, Dwight A. Predictors of Missed First Appointments at Community Mental Health Centers After Psychiatric Hospitalization. Psychiatric Services 2006;57(4):531-537.
• Bostancı N. Ruhsal Bozukluğu Olan Bireylere Yönelik Stigma ve Bunun Azaltılmasına Yönelik Uygulamalar. Düşünen Adam 2005; 18 (1):32-8.
• Çam O ve Bilge A. Türkiye’de Ruhsal Hastalığa/ Hastaya Yönelik İnanç, Tutum ve Damgalama Süreci: Sistematik Derleme. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2013; 4(2):91-101 .
• Crawford P, Brown B, Majomi P. Education as an Exit Strategy for Community Mental Health Nurses: A Thematic Analysis of Narratives. Mental Health Review Journal 2008; 13(3):8-15 .
• Çam O, Çuhadar D. Ruhsal hastalığa sahip bireylerde damgalama süreci ve içselleştirilmiş damgalama. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2011; 2(3): 136-40.
• Nelson EA, Maruish ME, Axler JL. Effects of discharge planning and compliance with outpatient appointments on readmission rates. Psychiatric Services 2000;51(7):885-889.
• MacLean J, Kinley DJ, Jacobi F. The relationship between physical conditions and suicidal behavior among those with mood disorders. Journal of Affect Disorder 2011:130(1-2);245-250.
• Hvid M, Vangborg K, Sorensen HJ, Nielsen IK, Stenborg JM, Wang AG. Preventing repetition of attempted suicide — II. The Amager Project, a randomized controlled trial. Nord J Psychiatry 2011;65(5):292–298.
• Ensari H. Türkiye’de ilk toplum ruh sağlığı merkezi açılış süreci. Dünden bugüne Bolu Toplum Ruh Sağlığı Merkezi deneyimleri. İstanbul, Nobel Tıp Kitabevi 2013;3.