Geriatri Polikliniğine Başvuran Yaşlı Hastalarda Erişkin Aşılama ve Kanser Taraması Farkındalığı

Yıl 2019, Cilt: 52 Sayı: 3, 251 - 256, 21.12.2019

Hacer Doğan Varan , Olgun Deniz , Süheyla Kaya Muhammet Cemal Kızılarslanoğlu , Berna Göker

Öz

Giriş

Bu çalışmanın amacı geriatrik hastaların kanser taraması ve erişkin aşılanma
konusundaki farkındalığını ve bu hizmetlerden faydalanma oranlarını
değerlendirmektir.

Gereç ve yöntem

Bu çalışmaya, geriatri polikliniğine başvuran, 65 yaş ve üstü 210 hasta
dahil edildi. Kanser taraması ve erişkin aşılanma farkındalığını değerlendiren
iki anket uygulandı. İstatistiksel analiz için SPSS 16 versiyonu kullanıldı.

Bulgular

Hastaların % 81'i erişkin aşılanma hakkında bilgi sahibi olduğunu ifade
etti ancak en az bir aşı ile aşılama oranı % 46 olarak saptandı. En çok bilinen
ve uygulanan aşı influenza (sırasıyla % 61 ve % 40) idi. Erişkin aşılama daha
önce hastaların % 55'ine hiç önerilmemişti. Aşı önerilen hastaların, sadece
%28’ine doktoru tarafından önerilmişti. Hastalara “yetişkin
aşılama yararlı mıdır? sorusuna “Yararlıdır” yanıtı verenler % 74'tü. Tüm
hastaların % 67'si kanser taraması hakkında fikir sahibi idi. Bunların % 31'i
televizyon veya radyo, % 24'ü doktor, % 20'si akraba veya komşularından bilgi
edinmişti. Tarandığı bilinen en yaygın üç kanser; meme, akciğer ve barsaktı
(sırasıyla % 33, % 32 ve % 22). Hastalara “hiç kanser taraması yaptınız mı?” sorusuna;
Hastaların % 33'ü “Evet” yanıtını verdi. Bununla birlikte, kanser tarama
yöntemleri tek tek sorgulandığında en az bir tür kanser tarama yönteminin
uygulanmış olma oranı % 60'dı. En sık uygulanan üç kanser tarama aracı
mamografi, gaitada gizli kan testi, pap-smear ve kolonoskopi idi (sırasıyla% 33;
% 27; % 22; % 22). Hastaların % 89'u kanser taramasının gerekli ve yararlı
olduğunu düşünmekteydi.

Sonuç: Yaşlı hastaların, yetişkin aşılama ve kanser
taraması hakkında yeterli bilgi sahibi olmadıkları ve bu hizmetlerinden
faydalanma oranlarının düşük olduğu gözlendi.

 

Anahtar Kelimeler

Erişkin aşılama, kanser taraması, farkındalık, yaşlı

Kaynakça

• Engin S. Yaşlılarda koruyucu hekimlik. Türk Aile Hekimligi Dergisi 2005; 9: 79-84.
• Tomczyk S, Bennett NM, Stoecker C et al. Use of 13-valent pneumococcal conjugate vaccine and 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine among adults aged >/=65 years: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2014; 63: 822-825.
• Grohskopf LA, Sokolow LZ, Broder KR et al. Prevention and Control of Seasonal Influenza with Vaccines: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices-United States, 2018-19 Influenza Season. MMWR Recomm Rep 2018; 67: 1-20.
• McCormack PL. Reduced-antigen, combined diphtheria, tetanus and acellular pertussis vaccine, adsorbed (Boostrix(R)): a review of its properties and use as a single-dose booster immunization. Drugs 2012; 72: 1765-1791.
• Hales CM, Harpaz R, Ortega-Sanchez I et al. Update on recommendations for use of herpes zoster vaccine. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2014; 63: 729-731.
• Smith RA, Cokkinides V, Brawley OW. Cancer screening in the United States, 2012: A review of current American Cancer Society guidelines and current issues in cancer screening. CA Cancer J Clin 2012; 62: 129-142.
• Suheyla Aydogmus BBY, Yeter Ekmekci, Tuncay Kerman, Nuran Dilli, Ali Pekcan Demiröz. Geriatrik Yaş Grubunda İnfluenza ve Pnömokok Aşılamasının Farkındalık Oranları. Flora 2010; 15(4):165-169.
• Buchwald D, Sheffield J, Furman R et al. Influenza and pneumococcal vaccination among Native American elders in a primary care practice. Arch Intern Med 2000; 160: 1443-1448.
• Joon Lee T, Hayes S, Cummings DM et al. Herpes zoster knowledge, prevalence, and vaccination rate by race. J Am Board Fam Med 2013; 26: 45-51.
• Kwon DS, Kim K, Park SM. Factors associated with influenza vaccination coverage among the elderly in South Korea: the Fourth Korean National Health and Nutrition Examination Survey (KNHANES IV). BMJ Open 2016; 6: e012618.
• Chen CH, Wu MS, Hsu WY et al. Determinants of influenza vaccination in older adults: A nationwide community-based study in Taiwan. Geriatr Gerontol Int 2017; 17: 2396-2402.
• Schneeberg A, Bettinger JA, McNeil S et al. Knowledge, attitudes, beliefs and behaviours of older adults about pneumococcal immunization, a Public Health Agency of Canada/Canadian Institutes of Health Research Influenza Research Network (PCIRN) investigation. BMC Public Health 2014; 14: 442.
• Serhat Pirinççi CB, Pınar Okyay. Patients admitted to tertiary health care center colorectal cancer screening program awareness study. TAF Preventive Medicine Bulletin 2015; 14.
• Bal MD. Kadınların pap smear testi yaptırma durumlarının sağlık inanç modeli ölçeği ile değerlendirilmesi. In. http://hdl.handle.net/11424/4104: 2014.
• Ayla Açıkgöz RÇ, Hülya Ellidokuz. Determination of Knowledge and Behavior of Women Working at a Hospital on Breast Cancer Early Detection Methods, and Investigation of Efficiency of Planned Education. J Breast Health 2015; 11: 31-8