AKUT İSKEMİK İNME VE GEÇİCİ İSKEMİK ATAK GEÇİREN HASTALARDA MİZAÇ KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE YAŞAM OLAYLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 54 Sayı: 2, 263 - 270, 31.08.2021

İsmail Volkan Şahiner , Emrah Aytaç Hanzade Ünal Şafak Yalçın Şahiner , Ayşegül Akyüz , Mehmet Öztürk , Tahir Yoldaş

https://doi.org/10.20492/aeahtd.877071

Öz

Akut iskemik inme ve geçici iskemik atak geçiren hastalarda mizaç kişilik özellikleri ve yaşam olaylarının etkisi
ÖZET
AMAÇ: Akut iskemik inme ve geçici iskemik atak vasküler hasara bağlı olarak serebral kan akımının bozulması nedeniyle gelişir. İnme gelişiminde çeşitli genetik ve çevresel nedenler sorumlu olmakla birlikte çalışmalarda psikolojik faktörlerin de rol alabileceği saptanmıştır. Bu çalışmada kişilik özellikleri, mizaç ve geçirilmiş yaşam olaylarının inme ile ilişkili olup olmadığını saptamak amaçlanmıştır.
GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışmaya NIH İnme Ölçeği puanı 10’nun altında olan, afazik olmayan, demans ve başka bilişsel bozukluğu olmayan 48 akut iskemik inme veya geçici iskemik atak geçiren hasta ile yaş ve cinsiyet uyumlu 47 gönüllü kontrol grubu dahil edilmiştir. Hasta ve kontrol grubuna sosyodemografik veri formu, Memphis, Pisa, Paris and San Diego Mizaç Değerlendirme Anketi, Mizaç ve Karakter Envanteri ve Yaşam Olayları Listesi uygulanmıştır.
BULGULAR: İnme hastaları ile kontrol grubunda yer alan sağlıklı bireyler arasında Memphis, Pisa, Paris and San Diego Mizaç Değerlendirme Anketinin depresif mizaç, irritabl mizaç ve anksiyöz mizaç alt ölçek puanları açısından istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır. Çalışma grupları arasında Yaşam Olayları Listesi ölçeğinin distres ve uyum alt ölçek puanları açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır. Mizaç Karakter Envanteri ise her iki grup arasında yenilik arayışı, zarardan kaçınma, sebat etme, kendi kendini yönetme ve iş birliği puanları açısından anlamlı farklılıklar saptanmıştır.
SONUÇ: İnme hastalarının depresyona eğilimli mizaç ve karakter özelliklerine sahip olduğunu tespit edilmiştir. Bu çalışma, ülkemizde inme geçiren hastaların mizaç ve karakter özellikleri ve yaşam olayları karşında verdikleri distres ve uyumu değerlendiren ilk çalışmadır.

Anahtar sözcükler: İskemik inme, kişilik, yaşam olayları

Anahtar Kelimeler

iskemik inme, kişilik, yaşam olayları

Destekleyen Kurum

Çalışmamız Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesinde herhangi bir finansal destek alınmadan yapılmıştır.

Teşekkür

Çalışmamıza destek veren sayın Tahir Kurtuluş Yoldaş, Mevlüt Recep Pekçici ve Mustafa Kotanoğlu beyefendilere teşekkür ederim.

Effects of life events and temperament, personality traits in patients with acute ischemic stroke and transient ischemic attack

Öz

Effects of life events and temperament, personality traits in patients with acute ischemic stroke and transient ischemic attack
ABSTRACT
AIM: Acute ischemic stroke and transient ischemic attack develops due to impaired cerebral blood flow caused by vascular damage. Although various genetic and environmental causes are responsible for the development of stroke, it has been determined that psychological factors may also play a role in the studies. In this study, it is aimed to investigate whether personality traits, temperament and past life events are related to stroke.
MATERIAL AND METHODS: The study included 48 patients with a National Institues Of Healt Stroke Scale scores below 10, non- aphasic, without dementia and other cognitive impairments and 47 patients with age and gender matched control groups. Sociodemographic data form, Temperament Evaluation of Memphis, Pisa, Paris and San Diego Autoquestionnaire, Temperament and Character Inventory and Life Events Scales were applied to the patient and control groups.
RESULTS: A statistically significant difference was found between stroke patients and healthy individuals in the control group in terms of Temperament Evaluation of Memphis, Pisa, Paris and San Diego Autoquestionnaire scale, depressive temperament, irritable temperament and anxious temperament subscale scores. There was no difference between the study groups in terms of the distress and adjustment subscale scores of the Life Event Scale. In the Temperament and Character Inventory scoring, significant difference was found between two group in terms of seeking innovation, avoiding harm, persistence, self-directedness, and cooperation.
CONCLUSİON: It has been determined that stroke patients have temperament and characteristics that are prone to depression. This study is the first study to evaluate the distress and harmony of patients who have had a stroke in our country against their temperament and character characteristics and life events.
KEYWORDS: Ischemic stroke, personality, life events

Anahtar Kelimeler

ischemic attack, personality, life events

Kaynakça

• 1. Aguilar MI, Acute ischemic stroke and transient ischemic attack, Evidence-Based Neurology: Management of Neurological Disorders, Bart Demaerschalk, Dean Wingerchuk, Second edition, John Wiley & Sons, Ltd, 2015, 53–66.
• 2. Global Burden of Disease Collaborators, Global, regional, and national burden of stroke, 1990-2016: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2016, The Lancet Neurology, 2019, 18(5), 439–458. https://doi.org/10.1016/S1474-4422(19)30034-1
• 3. The GBD 2016 Lifetime Risk of Stroke Collaborators, Global, Regional, and Country-Specific Lifetime Risks of Stroke, 1990 and 2016, New England journal of medicine, 2018, 379(25), 2429–2437
• 4. Boehme AK, Esenwa C, Elkind MS, Stroke Risk Factors, Genetics, and Prevention, Circulation research, 2017, 120(3), 472–495. https://doi.org/10.1161/CIRCRESAHA.116.308398
• 5. Lambiase MJ, Kubzansky LD, Thurston RC, Prospective study of anxiety and incident stroke, Stroke, 2014, 45(2), 438–443. https://doi.org/10.1161/STROKEAHA.113.003741
• 6. Sharma A, Prasad K, Padma MV et al. , Prevalence of triggering factors in acute stroke: hospital-based observational cross-sectional study, J Stroke Cerebrovasc Diseases, 2015, 24(2):337-47
• 7. Cloninger CR, Przybeck TR, Svrakic DM, Wetzel RD, The Temperament and Character Inventory (TCI): A guide to its development and use, Center for Psychobiology of Personality Washington University, St. Louis, Missouri 1994, 19-28
• 8. Weston SJ, Hill PL, Jackson JJ, Personality traits predict the onset of disease, Social Psychological and Personality Science, 2015, 6(3), 309–317. https://doi.org/10.1177/1948550614553248
• 9. Jokela M, Pulkki-Råback, L., Elovainio, M. et al. Personality traits as risk factors for stroke and coronary heart disease mortality: pooled analysis of three cohort studies. J Behav Med 37, 881–889 (2014). https://doi.org/10.1007/s10865-013-9548-z
• 10. Afanasiev S, Aharon-Peretz J, Granot M, Personality Type as a Predictor for Depressive Symptoms and Reduction in Quality of Life Among Stroke Survivals, The American Journal of Geriatric Psychiatry, 2013, 21, 832-839
• 11. Eory A, Gonda X, Lang Z et al., Personality and cardiovascular risk: Association between hypertension and affective temperaments-A cross-sectional observational study in primary care settings, The European journal of general practice. 2014, 20(4), 247-252
• 12. Kurt E, Karacan I, Ozaras N ve ark., Affective temperament in stroke patients, Acta Neuropsychiatrica, 2008, 20, 295- 299
• 13. Fadıloğlu Ç, Geçmiş Yaşam Olaylarının Myokard Enfaktüsü Oluşumuna Etkisi, Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 1987, 3 (1), 24-34
• 14. Cohen S, Murphy M, Prather A, Ten Surprising Facts About Stressful Life Events and Disease Risk, Annual Review of Psychology, 2019, 70, 577-597
• 15. Akiskal HS, The temperamental foundations of affective disorders, Interpersonal origin and course of affective disorders, 1996, 3-30
• 16. Vahip S, Kesebir S, Alkan M ve ark., Affective temperaments in clinically-well subjects in Turkey: initial psychometric data on the TEMPS-A, Journal of affective disorders, 2005, 85(1-2), 113-125.
• 17. Köse S, Sayar K, Ak İ ve ark., Mizaç ve Karakter Envanteri (Türkçe TCI): Geçerlik, Güvenirliği ve Faktör Yapısı, Klinik Psikofarmakoloji Bulteni, 2004, 14(3), 107-131
• 18. Sorias S, Hasta ve normallerde yaşam olaylarının stres verici etkilerinin araştırılması, Ege Üniversitesi, Ege Tıp Fakültesi Psikiyatri Bilim Dalı, Doçentlik Tezi, İzmir1982
• 19. Carota A, Bogousslavsky J, Stroke‐related psychiatric disorders, Handbook of Clinical Neurology, Marc Fisher, 3rd series, Amsterdam, Elsevier B.V, 2009, 93, 623-651
• 20. Bech P, How to Measure the Personality, Personality and Disease, Christoffer Johansen, London, Elsevier- Academic Press, 2018, 17-32
• 21. Cankardaş S, Clonınger’in Mizaç ve Karakter Boyutları ile Depresyon Arasındaki İlişki: Gözden Geçirme Çalışması, Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 2019, 1 (2)
• 22. Storor D, Byrne G, Pre-morbid personality and depression following stroke, International psychogeriatrics, 2006, 18(3), 457
• 23. Halvorsen M, Wang C.E, Richter J et al. Early maladaptive schemas, temperament and character traits in clinically depressed and previously depressed subjects, Clinical Psychology and Psychotherapy, 2009, 16, 394-407
• 24. Sasayama D, Hori H, Teraishi T et al., Difference in Temperament and Character Inventory scores between depressed patients with bipolar II and unipolar major depressive disorders, Journal of Affective Disorders, 2011, 132, 319-324
• 25. Kornerup H, Osler M, Boysen G et al., Major life events increase the risk of stroke but not of myocardial infarction: results from the Copenhagen City Heart Study, European journal of preventive cardiology, 2010, 17(1), 113–118
• 26. Savadi-Oskouei D, Sadeghi-Bazargani H, Mohammadzadeh L, Can Experiencing Stressful Life Events Be a Risk Factor of Stroke?, Journal of Medical Sciences. 2009, 9(6), 280-283