Acil Servise Başvuran Kronik ve Akut Hastalığı Olan Çocukların Annelerinde Depresyon ve Anksiyete Düzeylerinin Karşılaştırılması

Yıl 2022, Cilt: 55 Sayı: 1, 39 - 44, 30.04.2022

Aysun Tekeli , İlknur Bodur , Betül Öztürk , Ayla Akca Çağlar , Sadettin Burak Açıkel , Burçin Çolak , Can Demir Karacan , Nilden Tuygun

https://doi.org/10.20492/aeahtd.1006132

Cited By: 1

Öz

Amaç: Ebeveynlerin kronik hastalığı olan çocuğa sahip olması yaşam kalitelerini ve ruhsal durumlarını olumsuz etkilemektedir. Çalışmamızda, kronik hastalığı olan ve önceden sağlıklı akut hastalık ile acil servise başvuran çocukların annelerinde sürekli ve durumluk kaygı düzeyleri ile depresyon düzeylerinin belirlenmesi ve bunu etkileyen faktörlerin değerlendirmesi amaçlanmıştır.
Gereç-Yöntem: Çalışmamız prospektif kesitsel bir çalışmadır. Çocuk Acil Kliniğine önceden sağlıklı ve akut hastalık ile başvuran çocukların anneleri ile kronik hastalığı olan çocukların anneleri çalışmaya dahil edildi. Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri (State Trait Anxiety Inventory-STAI) çalışmaya katılan tüm annelere uygulandı. Olguların sosyodemografik verileri sosyodemografik veri toplama formu ile elde edildi. Mann-Whitney-U, Ki-kare ve tek yönlü Anova testleri ile post-hoc analizlerde Tukey HSD istatiksel analizler için kullanıldı.
Bulgular: Çalışmaya 101 (%49) kronik ve 105 (%51) akut hastalığı olan çocukların anneleri dahil edildi. Akut ve kronik hasta grupları arasında sürekli kaygı düzeyi ve BDÖ puanları arasında ise anlamlı farklılık saptanmıştır (sırasıyla p=0,004 ve p=0,001). Durumluk kaygı düzeyi puanlarında anlamlı farklılık saptanmamıştır (p=0,778). Hastalar BDÖ’nin kesme puanı (17 puan) dikkate alınarak muhtemel depresyon açısından ikiye ayrıldığında kronik hastalığı olan çocukların annelerinde akut hastalığı olan çocukların annelerine göre yüksek risk altında oldukları saptanmıştır (χ 2=8,641; p=0,004).
Sonuç: Çalışmamızın sonuçlarında kronik hastalığı olan çocukların annelerinde sürekli kaygı düzeyleri ve depresif belirti oranları önceden sağlıklı ve akut nedenle acil servise başvuran çocuk annelerine göre anlamlı yüksek tespit edilmiştir. Kronik grup ebeveynlerin eğitim ve sosyoekonomik düzeylerinin daha düşük olduğu saptanmıştır. Kronik hastalığı olan çocukların ebeveynleri ruhsal etkilenim açısından değerlendirilmeli, depresyon ve anksiyete gibi bozukluklar tespit edildiğinde psikolojik yardım almaları sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

akut hasta, anksiyete, anne, depresyon, kronik hasta

Kaynakça

• Pless IB, Douglas JW. Chronic ıllness in childhood. epidemiological and clinical characteristics. Pediatrics. 1971; 47: 405-414.
• Van der Lee JH, Mokkink LB, Grootenhuis MA, Heymans HS, Offringa M. Definitions and measurement of chronic health conditions in childhood: a systematic review. JAMA. 2007; 297: 2741-51
• Van Cleave J, Gortmaker SL, Perrin JM. Dynamics of obesity and chronic health conditions among children and youth. JAMA. 2010; 303: 623-30.
• Er M. Çocuk, hastalık, anne-babalar ve kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 2006; 49: 155-68.
• Toros F, Tot Ş, Düzovalı Ö. Kronik hastalığı olan çocuklar, anne ve babalarındaki depresyon ve anksiyete düzeyleri. Klinik Psikiyatri. 2002; 5 :240-7.
• Kazak AE. Families of chronically ill children: a systems and social-ecological model of adaptation and challenge. J Consult Clin Psychol. 1989; 57: 25-30.
• Yenici A, Aydınlı N, Çalışkan M. Kronik nörolojik hastalık tanılı çocukların ebeveynlerinde görülen depresyon ve anksiyete. Çocuk Dergisi. 2019; 19: 89-95.
• Akdemir N, Birol L. Kronik hastalıklar ve hemşirelik bakımı. İçinden: İç hastalıkları ve hemşirelik bakımı, 2. Baskı, Ankara: Sistem Ofset, 2005: 193-9.
• Beck AT, Ward CH, Mendelson M, et al. An inventory for measuring depression. Arch Gen Psychiatry. 1961; 4: 561-71.
• Hisli B. Beck depresyon envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliliği, güvenilirliği. J Psychol. 1989; 7: 3-13.
• Aydemir Ö, Köroğlu E. Psikiyatride kullanılan klinik ölçekler. Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2000.
• Spielberger CD, Gorsuch RL, Lushene RE. Test manual for the State Trait Anxiety Inventory. 1st ed. California: Consulting Psychologists Press 1970.
• Öner N, Le Compte A. Süreksiz durumluk /sürekli kaygı envanteri el kitabı, 1.Baskı, İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayını. 1983;1-26.
• Akça F, Arzu Özyürek. Zihinsel yetersizlikten etkilenmiş ve normal gelişen çocuğa sahip ebeveynlerin sıkıntıyı tolere etme, depresyon, anksiyete ve stres düzeyleri. Journal of History Culture and Art Research. 2019; 8(1): 347-361.
• Feizi A, Najmi B, Salesi A, Chorami M, Hoveidafar R. Parenting stress among mothers of children with different physical, mental, and psychological problems. J Res Med Sci. 2014; 19: 145-52.
• Luoma I, Koivisto AM, Tamminen T. Fathers' and mothers' perceptions of their child and maternal depressive symptoms. Nord J Psychiatry. 2004; 58: 205-11.
• Treutler CM, Epkins CC. Are discrepancies among child, mother, and father reports on children's behavior related to parents' psychological symptoms and aspects of parent-child relationships? J Abnorm Child Psychol. 2003; 31: 13-27.
• Yıldırım Sari H, Başbakkal Z. Depression among mothers of children and adults with an intellectual disability in Turkey. Int J Nurs Pract. 2010; 16: 248-53.
• Coşkun Y, Akkaş G. Engelli çocuğu olan annelerin sürekli kaygı düzeyleri ile sosyal destek algıları arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 2009; 10: 213- 27.
• Egemen A, Akil I, Canda E, et al. An evaluation of quality of life of mothers of children with enuresis nocturna. Pediatr Nephrol. 2008; 23: 93–98.
• Butler R, McKenna S. Overcoming parental intolerance in childhood nocturnal enuresis: a survey of professional opinion. BJU Int. 2002; 89: 295–297.
• Javalkar K, Rak E, Phillips A, et al. Predictors of caregiver burden among mothers of children with chronic conditions. Children (Basel). 2017; 4: 39.
• Compas BE, Jaser SS, Dunn MJ, et al. Coping with chronic illness in childhood and adolescence. Annu Rev Clin Psychol. 2012; 8: 455-80.
• Budak MA, Geçkil E. Kronik hastalığı olan çocukların annelerinin bakım verme yükü ile anksiyete-depresyon düzeyinin belirlenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020; 3: 391-399.
• Taşdelen M. Hastaneye yatan çocukların ebeveynlerinin ihtiyaçlarını karşılama düzeyinin belirlenmesi. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Yüksek Lisans Tezi, Türkiye, 2006.
• Burke SO, Harrison MB, Kauffmann E, et al. Effects of stres-point intervention with families of repeatedly hospitalized children. J Fam Nurs. 2001; 7: 128-58.
• Kauffmann E, Harrison MB, Burke SO, et al. Stress-point intervention for parents of children hospitalized with chronic conditions. Pediatr Nurs. 1998; 24: 362-6.
• Kesgin TC. Akut hastalıklı çocuklarda ebeveynlerin sorunları ve etkili faktörlerin değerlendirilmesi. İstanbul Bilim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Türkiye, 2012.
• Commodari E. Children staying in hospital: a research on psychological stress of caregivers. Ital J Pediatr. 2010; 36: 40.
• Doğru SS, Arslan E. Engelli Çocuğu olan annelerin sürekli kaygı düzeyi ile durumluk kaygı düzeylerinin karşılaştırılması. Selçuk Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2008; 19: 543-53.
• Keskin G, Bilge A, Engin E, et al. The evaluation of anxiety, parental attitude and coping strategy in parents of children with mental retardation. Anatolian Journal of Psychiatry. 2010; 11: 30-7.
• Bahar A, Bahar G, Savaş HA ve ark. Engelli çocukların annelerinin depresyon ve anksiyete düzeyleri ile stresle başa çıkma tarzlarının belirlenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2009; 4: 97-112.
• Mu PF, Kuo HC, Chang KP. Boundary ambiguity, coping patterns and depression in mothers caring for children with epilepsy in Taiwan. Int J Nurs Stud. 2005; 42: 273-82.
• Ben Thabet J, Sallemi R, Hasïri I, et al. Psycho-emotional impact of a child's disability on parents. Arch Pediatr. 2013; 20: 9-16.
• Lawoko S, Soares JJ. Quality of life among parents of children with congenital heart disease, parents of children with other diseases and parents of healthy children. Qual Life Res. 2003; 12: 655-66.
• Evgin D, Erdem E. Kronik böbrek yetmezliği olan çocukların ebeveynlerinin depresyon düzeyleri ve stresle başa çıkma tarzları. Bozok Tıp Dergisi. 2017; 7: 8-16.