TİP 2 DİYABETES MELLİTUSLU BİREYLERDE SAĞLIK ALGISI VE AİLE DESTEĞİNİN TEDAVİYE UYUM DÜZEYİNE ETKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 55 Sayı: 2, 125 - 129, 31.08.2022

Beyza Çorak , Neşe Uysal

https://doi.org/10.20492/aeahtd.1098831

Öz

AMAÇ: Bu araştırma, tip 2 diyabetes mellituslu bireylerde sağlık algısı ve aile desteğinin tedaviye uyum düzeyleri ile ilişkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yürütülmüştür.
GEREÇ ve YÖNTEM: Araştırmanın yürütüldüğü devlet hastanesine başvuran tip 2 diyabetes mellitus tanılı 210 birey araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırma verileri, kişisel bilgi formu, Morisky Tedavi Uyum Ölçeği, Sağlık Algısı Ölçeği ve Tip 2 Diyabette Aile Desteği ve Çatışma Ölçeği kullanılarak toplanmıştır.
BULGULAR: Tip 2 diyabetes mellituslu bireylerin, %45,2’sinin düşük uyum düzeyine sahip olduğu saptanmıştır. Sağlık algısı ölçeği toplam puanları, sağlığın önemi ve aile desteği alt boyutu puan ortalamalarının tedaviye uyum düzeylerine göre anlamlı farklılık gösterdiği saptanmıştır (p<0,05). Diyete uyum gösterme, düzenli kontrole gitme ve akut komplikasyon gelişme durumuna göre tedaviye uyum düzeylerinin anlamlı farklılık gösterdiği saptanmıştır (p<0,05).
SONUÇ: Diyabetli bireylerde aile desteğinin önemine yönelik farkındalığın artırılması ve sağlık algısına yönelik daha fazla çalışma yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

aile desteği, diyabetes mellitus, sağlık algısı, tedaviye uyum

THE EFFECT OF HEALTH PERCEPTION AND FAMILY SUPPORT ON THE LEVEL OF ADHERENCE TO TREATMENT IN INDIVIDUALS WITH TYPE 2 DIABETES MELLITUS

Öz

AIM: This research was carried out as a descriptive study to determine the relationship between health perception and family support and adherence to treatment in individuals with type 2 diabetes mellitus.
MATERIAL and METHODS: The sample of the study consisted of 210 individuals diagnosed with type 2 diabetes mellitus, who applied to the state hospital where the study was conducted. Research data were collected using a personal information form, Morisky Treatment Adherence Scale, Health Perception Scale, and Family Support and Conflict Scale in Type 2 Diabetes.
RESULTS: It was determined that 45.2% of individuals with type 2 diabetes mellitus had low compliance level. It was determined that the total scores of the health perception scale, the importance of health sub-dimension, and the mean family support scores differed significantly according to the level of adherence to treatment (p<0.05). It was determined that the levels of adherence to the treatment differed significantly according to the status of adherence to the diet, going to regular controls, and development of acute complications (p<0.05).
CONCLUSIONS: It is recommended to increase awareness of the importance of family support in individuals with diabetes and to conduct more studies on health perception.

Anahtar Kelimeler

family support, diabetes mellitus, health perception, treatment adherence

Kaynakça

• Diabetes. World Health Organization. Global Report. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/204871/9789241565257_eng.pdf;sequence=1. Published April 2, 2016. Accessed October 8, 2021.
• İnternational Diabetes Federation. https://diabetesatlas.org/data/en/indicators/18/. Published December, 2021 Published December 01, 2021.
• Polonsky WH, Henry RR. Poor medication adherence in type 2 diabetes: recognizing the scope of the problem and its key contributors. Patient Prefer Adherence. 2016; 22(10):1299-307.
• Eker S. Prevalence of depression symptoms in diabetes mellitus. Maced J Med Sci. 2018; 6:340-343.
• Divya S, Nadig P. Factors contributing to non-adherence to medication among type 2 diabetes mellitus in patients attending tertiary care hospital in South India. Asian J Pharm Clin Res. 2015;8(2):274-276.
• Sontakke S, Jadhav M, Pimpalkhute S, et al. Evaluation of adherence to therapy in patients of type 2 diabetes mellitus. Journal of Young Pharmacists. 2015;7 (4):462.
• Miller TA, Dimatteo MR. Importance of family/social support and impact on adherence of diabetic therapy. diabetes, metabolic syndrome and obesity. Targets and Therapy. 2013;6:421-426.
• Krass I, Schieback P, Dhippayom T. Systematic review or metaanalysis adherence to diabetes medication: A systematic review. Diabetic Medicine. 2015; 32:725-737.
• Baykal A, Kapucu S. Tip 2 diyabetes mellituslu hastaların tedavilerine uyumlarının değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2015;2(2): 44-58.
• Efteli E, Khorshtd L. İki farklı bölüm öğrencilerinin sağlık algılarının karşılaştırılması. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2016; 32(2):1-10.
• Kaya ŞŞ, Kitiş Y. Elderly diabetes patients’ health beliefs about care and treatment for diabetes. Journal of Human Sciences. 2018; 15(1):51.
• Küçük E, Yapar K. Tip 2 diyabetli hastalarda sağlık algısı, sağlıkla ilgili davranışlar ve ilaç tedavisine uyum: Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi’nde bir çalışma. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2016;34(2): 64-76.
• Alsubhi L, Kendal P, El Shafaee M, et al.. Health beliefs of people with type 2 diabetes in primary health care in Muscat, Oman: A qualitative approach. Int J Clin Nutr Diet. 2016;1(2):106.
• Sofulu F, Ünsal Avdal E. Tip 2 diyabette aile desteği ve aile çatışmasının öz yönetim sürecine etkisi. Diyabet Obezite ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu Dergisi. 2016;8(2):15-18.
• Iloh GU, Amadi AN. Family support, medication adherence and glycaemic control among ambulatory type 2 diabetic nigerians in a primary care clinic in Eastern Nigeria. Journal of Health Research and Reviews. 2018; 5:71-7.
• Hançerlioğlu S, Toygar İ, Çıray N, et al. The effect of family support and family conflict on treatment compliance in type 2 diabetes. Prog Health Sci. 2020; 10(2): 48-54.
• Abebaw M, Messele A, Hailu M, et al. . Adherence and associated factors towards antidiabetic medication among type ıı diabetic patients on follow-up at university of gondar hospital, Northwest Ethiopia. Advances in Nursing. 2016; 8579157.
• Balkhi B, Alwhaibi M, Alqahtani N, et al. Oral antidiabetic medication adherence and glycaemic control among patients with type 2 diabetes mellitus: A cross sectional retrospective study in a tertiary hospital in Saudi Arabia. BMJ. 2019; 9(7): 292.
• Mirahmadizadeh A, Khorshidsavar H, Seif M, et al. . Adherence to medication, diet and physical activity and the associated factors among patients with type 2 diabetes. Diabetes Ther. 2020;11:479–494.
• Sayıner ZA. Diabetes mellitusta Morisky Tedavi Uyum Ölçeği-8‘in Türkçe geçerlilik güvenilirlik çalışması ve hastalarda tedaviye uyumunu gösteren faktörlerle ilişkisinin saptanması. (Uzmanlık tezi) Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Gaziantep, 2014.
• Kadıoğlu H, Yıldız A. Sağlık Algısı Ölçeği'nin Türkçe çevriminin geçerlilik ve güvenilirliği. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences. 2012; 32(1):47-53.
• Sofulu F. Tip 2 Diyabette Aile Desteği ve Çatışma Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması (yüksek lisans tezi). İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 2015.
• American Diabetes Association. Standards of medical care in diabetes. Diabetes Care. 2020; 43(1):107.
• Guénette L, Moisan J, Breton MC, et al. Difficulty adhering to antidiabetic treatment: factors associated with persistence and compliance. Diabetes & Metabolism. 2013; 39 (3): 250-257.
• Bal Özkaptan B, Kapucu S, Demirci İ. Relationship between adherence to treatment and acceptance of illness in patients with type 2 diabetes. Cukurova Med J. 2019; 44 (1): 447-454.
• Shabibi P, Zavareh M, Sayehmiri K, et al. Effect of educational intervention based on the health belief model on promoting self-care behaviors of type-2 diabetes patients. Electronic Physician. 2017; 9(12): 5960-5968.
• Albargawi M, Snethen J, Gannass AAL, et al. Perception of persons with type 2 diabetes mellitus in Saudi Arabia. International Journal of Nursing Sciences. 2016; 3(1): 39-44.
• Sweileh WM, Sa’ed HZ, Nab’a RJA, et al. Influence of patients’ disease knowledge and beliefs about medicines on medication adherence: Findings from a cross-sectional survey among patients with type 2 diabetes mellitus in Palestine. BMC Public Health. 2014; 14(1): 94.
• Ramkisson S, Pillay BS, Sibanda W. Social support and coping in adults with type 2 diabetes. Afr J Prim Health Care Fam Med. 2017; 9(1):1-8.
• Campbell MS, Wang J, Cheng Y, et al. Diabetes-specific family conflict and responsibility among emerging adults with type 1 diabetes. J Fam Psychol. 2019; 33(7):788-96.
• Karaaslan Eşer A, Doğan EN, Kav S, ve ark. Tip 2 diabetes mellitus tedavisinde hasta uyumunun değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2018; 34 (2): 64-76.
• Jarab A, Almrayat R, Alqudah S, et al. Predictors of non-adherence to pharmacotherapy in patients with type 2 diabetes. International Journal of Clinical Pharmacy. 2014; 36(4):725-33.
• Fadare J, Olamoyegun M, Gbadegesin B. Medication adherence and direct treatment cost among diabetes patients attending a tertiary healthcare facility ın Ogbomosho, Nigeria. Malawi Medical Journal. 2015; 27(2): 65-70.
• Teklay G, Hussien J, Tesfaye D. Nonadherence and associated factors amoung type 2 diabetic patients at Jimma University specialized hospital. Journal Medi. 2013;13(7):578-584.