Kadınlarda Toplumsal Cinsiyet Algısı ile Aile İçi Şiddet Farkındalığı Arasındaki İlişki

Yıl 2023, Cilt: 56 Sayı: 2, 64 - 69, 30.09.2023

Nilay Gökbulut , Emine İbici Akça , Ebru Ceran

https://doi.org/10.20492/aeahtd.1172502

Öz

Amaç: Bu araştırma kadınlarda toplumsal cinsiyet algısı ile aile içi şiddet farkındalığı arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipte olan bu araştırmanın örneklemini Nisan – Haziran 2022 tarihleri arasında sosyal medya aracılığıyla katılım sağlayan 586 kadın oluşturmuştur. Veriler “Kişisel Bilgi Formu”, “Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği (TCAÖ)” ve “Aile İçi Şiddet Farkındalığı Ölçeği (AİŞFÖ)” ile toplanmıştır. Verilerin istatistiksel değerlendirmesinde tanımlayıcı istatistikler, bağımsız gruplarda t testi, Anova testi, pearson korelasyon testi ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır.
Bulgular: Katılımcıların eğitim ve medeni durumları ile TCAÖ toplam puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark tespit edilmiştir (p<0.05; p<0.001). Ayrıca katılımcıların eğitim durumları, çalışma durumları, algıladıkları gelir düzeyleri ve aile tipleri ile AİŞFÖ toplam puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark tespit edilmiştir (p<0.05). Katılımcıların TCAÖ’den aldıkları toplam puan ortalamaları 108.62±13.70, AİŞFÖ’den aldıkları toplam puan ortalamaları 55.36±6.77’dir. TCAÖ toplam puan ortalamaları ile AİŞFÖ toplam ve AİŞFÖ’ye ait “Aile İçi Şiddetin Tanımlanması”, “Aile İçi Şiddetin Kabullenilmesi” ve “Aile İçi Şiddetin Normalleştirilmesi” alt boyutları toplam puan ortalamaları arasında pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı zayıf düzeyde bir ilişki bulunmuştur (p<0.001).
Sonuç: Kadınların olumlu toplumsal cinsiyet algıları arttıkça aile içi şiddete yönelik farkındalıkları artış göstermiştir. Ayrıca üniversite ve üzeri eğitim düzeyine sahip ve bekar kadınların toplumsal cinsiyet algıları ölçeği puan ortalamalarının diğerlerine oranla daha yüksek olduğu, gelirlerini giderlerine denk ve gelirlerini giderlerinden fazla olarak algılayan, herhangi bir işte çalışan ve çekirdek aileye sahip olan katılımcıların da aile içi şiddet farkındalığı ölçeği toplam puan ortalamaları diğerlerine oranla daha yüksek olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Toplumsal Cinsiyet, Aile İçi Şiddet

Kaynakça

• 1) Özpulat F. Hemşirelik Öğrencilerinin Şiddet Eğilimleri ile Toplumsal Cinsiyet Algıları Arasındaki İlişki. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2017; 2(2), 151-61.
• 2) Akkaş İ. Toplumsal cinsiyet algısı üzerine bir değerlendirme: Erzincan örneği. Dünya Multidisipliner Araştırmalar Dergisi, 2020; 1:1-18.
• 3) Sönmez DZ. Öğrencilerin Toplumsal Cinsiyet Algısı ve Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi (Çankırı Karatekin Üniversitesi Eldivan Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Örneği). Eurasian JHS. 2021; 4(3): 179-89.
• 4) Şeker A. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin irrasyonelliği ve kamusal alandaki yansımaları. Curr. Res. Soc. Sci. 2020; 6(2): 92-102. https://doi.org/10.30613/curesosc.651457.
• 5) Uysal MT, Eren GT, Şimşek E. Toplumsalın Doğallaştırılması: Erken Evliliklerde Toplumsal Cinsiyet Algısı. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 47, 196 – 220. https://doi.org/10.35237/sufesosbil.569738.
• 6) Kul Uçtu A, Karahan N. Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Cinsiyet Rolleri, Toplumsal Cinsiyet Algısı ve Şiddet Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2016; 5(8), 2882-905. https://doi.org/10.15869/itobiad.267086.
• 7) Öngen B, Aytaç S. Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları Ve Yaşam Değerleri İlişkisi. Istanbul Journal of Sociological Studies. 2013;0(48), 1-18.
• 8) Deleş B, Kaytez N. Çocuk Gelişimci Adaylarının Aile İçi Şiddet ve Çocuk Haklarına İlişkin Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021;10 (26), 325-47.
• 9) Krug EG, Dahlberg LL, Mercy JA, et al. World report on violence and health. Geneva, World Health Organization, 2002. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/42495/9241545615_eng.pdf.
• 10) Efe ŞY, Ayaz S. Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Ve Kadınların Aile İçi Şiddete Bakışı. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2010; 11(1), 23-9.
• 11) Campbell JC. Health consequences of intimate partner violence. Lancet 2002; 359 (9314):1331-136. doi: 10.1016/S0140-6736(02)08336-8.
• 12) Şahin G, Yıldırım H. ‘Türkiye Ölçeğinde Kadına Yönelik Şiddet Olgusunun Yoksulluk Ve Eğitim Parametreleri İle İncelenmesi’. 29 Ekim Bilimsel Araştırmalar Sempozyumu; 135-41, 26-29 Ekim 2019, İzmir/Türkiye.
• 13) Naçar M, Baykan Z, Poyrazoğlu S, ve ark. Kayseri İlinde İki Sağlık Ocağı Bölgesi'nde Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet. TAF Preventive Medicine Bulletin, 2009, 8(2), 131-8.
• 14) Akalın A, Arıkan Ç. 15-49 Yaş Grubu Kadınlarda Aile İçi Şiddet Sıklığı ve Şiddetin Depresyona Etkisi. GÜSBD 2017; 6(2): 1 – 10.
• 15) Özyurt BC, Deveci A. Manisa’da Kırsal Bir Bölgedeki 15-49 Yaş Evli Kadınlarda Depresif Belirti Yaygınlığı ve Aile İçi Şiddetle İlişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2010; 22 (1): 10-6. doi: 10.5080/u6350.
• 16) http://www.openepi.com Sample Size for a Proportion or Descriptive Study. Available from [updated 2013 Apr 6] URL: https://www.openepi.com/SampleSize/SSPropor.htm.
• 17) Kodan Çetinkaya, S. Üniversite öğrencilerinin şiddet eğilimlerinin ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Nesne. 2013; 1 (2), 21-43. DOI: 10.7816/nesne-01-02-02.
• 18) Altınova, H, Duyan, V. Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeğinin Geçerlik Güvenirlik Çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2013; 24 (2), 9-22. Retrieved From https://dergipark.org.tr/en/pub/tsh/issue/48480/61412.
• 19) Özyürek A, Kurnaz FB. Aile İçi Şiddet Farkındalığı Ölçeği: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 2019. 9 (1) 227-50. DOI: 10.23863/kalem.201.126.
• 20) Yılmaz DV, Zeyneloğlu S, Kocaöz S, ve ark. Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 2009; 6 (1), 777-92.
• 21) Altuntaş O, Altınova HH. Toplumsal cinsiyet algısı ile sosyo-ekonomik değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Turkish Studies–International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 2015; 10(6), 83-100. DOI: 10.7827/TurkishStudies.7674.
• 22) Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Araştırma Merkezi (2022). Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Algısı Araştırması 2022. İstanbul: Kadir Has Üniversitesi. https://gender.khas.edu.tr/sites/gender.khas.edu.tr/files/inline-files/TTCKAA2022-5.pdf. Erişim tarihi 15.08.2022.
• 23) Esen E, Soylu Y, Siyez DM, ve ark. Üniversite öğrencilerinde toplumsal cinsiyet algısının toplumsal cinsiyet rolü ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi. 2017;8(1), 46-63, Doı: 10.19160/5000197327.
• 24) Uzun Z, Erdem S, Güç K, ve ark. Toplumsal cinsiyet algısı ve toplumsal cinsiyet rollerine eğitimin etkisi: Deneysel bir çalışma. Journal of Human Sciences. 2017; 14(1), 678-93. doi:10.14687/jhs.v14i1.4354.
• 25) Aygün Ş, Sarıtaş A. Örgüt Kültürü Ve Toplumsal Cinsiyet Algısı İlişkisi: Ankara İli Kamu Çalışanları Örneği. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2021; 26 (1), 183-200.
• 26) Güzel B, Camadan F. Üniversite Öğrencilerinin Aile İçi Şiddet Farkındalığının Açıklanmasında Aktif Yurttaşlık Öz-Yeterlik Algısı ve Çeşitli Demografik Değişkenlerin Rolü. İmgelem. 2021; 5 (9): 479-505. https://doi.org/10.53791/imgelem.997515.
• 27) Subaşı N, Akın A. Kadına Yönelik Şiddet; Nedenleri ve Sonuçları. (içinde) Toplumsal Cinsiyet, Sağlık ve Kadın. (Ed. Akın A). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları; 2003 s.231-249.
• 28) Uyaroğlu AK, Lok N, Lok S. Evaluation of a Sports Center Registered to Individuals of Domestic Violence Awareness, Science, Movement and Health. 2021; 21(1), 10- 14.
• 29) Altıntop Ö, Adana F. Yeni Evli Çiftlerin Aile İçi Şiddete Yönelik Tutumları ve İlişkili Faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019; 8(3), 268-76.
• 30) Hussain S, Usman M, Sabir M, ve ark. Prevalence of spousal violence and associated risk factors: facts from Pakistan demographics and health survey 2012–13. Journal of family violence. 2017; 32(7), 711- 19. https://doi.org/10.1007/s10896-017-9915-6.
• 31) Melih Şahin E, Yetim D, Güleç Öyekçin D. Edirne’de kadına yönelik eş şiddeti yaygınlığı ve kadınların şiddete karşı tutumları. Cumhuriyet Tıp Derg. 2012; 34: 23-32. http://dx.doi.org/10.7197/1305-0028.940.