Lityum Testinin Ölçüm Belirsizliğinin Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 3, 304 - 308, 20.12.2023

Cemal Polat

https://doi.org/10.46332/aemj.1217051

Öz

Amaç: Laboratuvarımızda lityum testinin ölçüm belirsizliğini hesaplamak ve uluslararası kuruluşların belirlediği % total izin verilen hata (%TEa) değerleriyle karşılaştırmaktır.

Araçlar ve Yöntem: Çalışma 01 Ocak 2021 – 30 Eylül 2021 tarihleri arasını kapsamaktadır. Veriler laboratuvar bilgi sisteminden geriye dönük olarak elde edildi. Laboratuvarımızda lityum testi serum numunesinde Siemens ADVIA 2400 otonalizöründe spektrofotometrik yöntemle analiz edilmektedir. Lityum testinin ölçüm belirsizliği Nordtest teknik raporu 537’ye göre hesaplandı.

Bulgular: Çalışmamızda lityum testi için iç kalite kontrol belirsizlik değeri %4.37, dış kalite kontrol belirsizlik değeri %2.093 ve genişletilmiş belirsizlik değeri ise %95 güven aralığında %13.92 olarak tespit edildi.

Sonuç: Çalışmamızda lityum testinin ölçüm belirsizliği CLIA’88’nın belirlediği %TEa değerine göre kabul edilebilir düzeyde bulunmuştur. Fakat Rilibak’ın belirlediği %TEa değerine göre ise kabul edilebilir düzeyinin dışında tespit edilmiştir. Lityum testi başta olmak üzere laboratuvar testlerimizin kalite standartlarının artırılması düşünüldü. Laboratuvarlarda testlerin ölçüm belirsizliğinin hesaplanması ve gerektiğinde ulaşılabilir olması laboratuvarların kalitesinin artmasına ve klinisyenlerin hastalarına yönelik klinik karar süreçlerine yardımcı olabilir.

Anahtar Kelimeler

Dış kalite kontrol, İç kalite kontrol, Ölçüm belirsizliği

Evaluation of Measurement Uncertainty of Lithium Testing

Öz

Purpose: Our aim was to calculate the measurement uncertainty of the lithium test in our laboratory and compare it with the % total allowable error (%TEa) values determined by international organizations.

Materials and Methods: The study covers the period between 01 January 2021 and 30 September 2021. Data were obtained from the laboratory information system retrospectively. Lithium in serum samples are analyzed by spectrophotometric method in Siemens ADVIA 2400 autoanalyzer. The measurement uncertainty of the lithium test was calculated according to the Nordtest technical report 537.

Results: The internal quality control uncertainty value for lithium testing was 4.37%, the external quality control uncertainty value was 2.093% and the extended uncertainty value was 13.92% at the 95% confidence interval in our study.

Conclusion: In our study, the measurement uncertainty of the lithium test was found to be acceptable compared to the TEa% value determined by CLIA'88. However, it was determined to be outside the acceptable level according to the TEa% value determined by Rilibak. It is considered essential to enhance the quality standards of our laboratory tests, particularly the lithium testing. Calculating the measurement uncertainty of tests in laboratories and making them available when necessary can help improve the quality of laboratories and assist clinicians in making clinical decisions for their patients.

Anahtar Kelimeler

External quality control, Internal quality control, Measurement uncertainty

Kaynakça

• 1. Magnusson B, Näykki T, Hovind H, Krysell M, Sahlin E. Handbook for calculation of measurement uncertainty in environmental laboratories. Nordtest Report TR 537. 4. ed. 2017. http://www.nordtest.info. Erişim tarihi 30 Temmuz, 2022.
• 2. Ellison SLR, Williams A. Eurachem/CITAC Guide CG 4: Quantifying uncertainty in analytical measurement. 3. ed. 2012. http://www.eurachem.org. Erişim tarihi 30 Temmuz, 2022.
• 3. Bal C, Serdar MA, Güngör OT ve ark. Biyokimya parametrelerinin ölçüm belirsizliğinin hesaplanması. Turk J Biochem. 2014;39(4):538-543.
• 4. Aytekin M, Cevlik T, Emerk K. Describing an ideal model for calculating the uncertainty of measurements in a clinical laboratory. Clinical Biochemistry. 2009;42(4-5):321-322.
• 5. White GH, Farrance I. AACB Uncertainty of Measurement Working Group. Uncertainty of measurement in quantitative medical testing: a laboratory implementation guide. Clin Biochem Rev. 2004;25(4):1-24.
• 6. Schou M, Baastrup PC. Lithium treatment of manic-depressive disorder. Dosage and control. JAMA. 1967;201(9):696-698.
• 7. Tondo L, Baldessarini RJ, Floris G. Long-term clinical effectiveness of lithium maintenance treatment in types I and II bipolar disorders. Br J Psychiatry. 2001;178(41):184-190.
• 8. Finley PR. Drug interactions with lithium: An update. Clin Pharmacokinet. 2016;55(8):925-941. 9. Grandjean EM, Aubry JM. Lithium: Updated human knowledge using an evidence-based approach part III: Clinical safety. CNS Drugs. 2009;23(5):397-418.
• 10. Ott M, Stegmayr B, Salander Renberg E, Werneke U. Lithium intoxication: Incidence, clinical course and renal function-a population-based retrospective cohort study. J Psychopharmacol. 2016;30(10):1008-1019.
• 11. Pati HP, Singh G. Turnaround time (TAT): Difference in concept for laboratory and clinician. Indian J. Hematol. Blood Transfus. 2014;30(2):81-84.
• 12. Zorbozan N. hs Troponin I Ölçüm Belirsizliğinin Klinik Karar Sınırlarında Yorumlama Üzerine Etkisi. Türk Klinik Biyokimya Derg. 2020;18(1):26-32.
• 13. Home. CLIA & Quality. Quality requirements. CLIA requirements for analytical quality. https://www.westgard.com/clia.htm. Erişim tarihi 14 Mayıs, 2022.
• 14. Home. CLIA & Quality. Quality requirements. Rilibak -German guidelines for quality. https://www.westgard.com/rilibak.htm. Erişim tarihi 14 Mayıs, 2022.
• 15. Plebani M, Sciacovelli L, Bernardi D, Aita A, Antonelli G, Padoan A. What information on measurement uncertainty should be communicated to clinicians, and how? Clin Biochem. 2018;57:18-22.
• 16. Martinello F, Snoj N, Skitek M, Jerin A. The top-down approach to measurement uncertainty: which formula should we use in laboratory medicine? Biochem Medica. 2022;30(2):020101.
• 17. Ozbek B, Erdogan S, Bal C, Sen O, Baran P, Erel O. Measurement uncertainty in lithium concentrations. Turk. J. Occup. Envir. Med. Saf. 2017;2(1):260-260.
• 18. Standard, P. General requirements for the competence of testing and calibration laboratories. 2005;PN-EN ISO/IEC, 17025.
• 19. Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite, Akreditasyon ve Çalışan Hakları Dairesi Başkanlığı. Sağlıkta Kalite Standartları (Hastane). SKS Hastane (Sürüm 6.1). Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayını, 2020. https://shgmkalitedb.saglik.gov.tr/TR-52460/guncel-standartlar.html. Erişim tarihi 30 Temmuz, 2022.