TÜRKİYE’NİN GÖÇMEN POLİTİKASINDA İHMAL EDİLEN BOYUT: EĞİTSEL UYUM PROGRAMI

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 2, 5 - 21, 30.12.2018

Hüseyin Şimşek Sultan Selen Kula

Öz

Türkiye, dünyada en fazla göçmen barındıran
ülkelerden birisidir ve göç hareketlerinin de ülkelerin eğitimini ve eğitim
politikalarını etkilediği yadsınamaz bir gerçektir. Türkiye’de göçmen çocuklara
ilişkin yapılmış olan çalışmalarda birçok farklı sorun tespiti yapılmıştır. Bu
sorunların içinde en önemli olanlardan birisi eğitim sorunudur. Milli Eğitim
Bakanlığı başta olmak üzere pek çok kurum, göçmenlerin eğitimi ile ilgili
çalışmalar yürütmektedir. Göçmenlerin eğitim sorunları söz konusu olduğunda ise
uyum sorunu karşımıza çıkmaktadır. Uyum, göç hareketleri sonrasında karşımıza
çıkan çok boyutlu ve farklı süreçleri içeren olgusal bir durumdur. Göçmen
çocuklarda gözlemlenen uyum ve davranış problemleri, bu çocukların yaşadıkları
güçlükleri ifade etme biçimi, bir nevi yardım isteme şekli olarak da
görülebilir. Bu problemler aslında çocuklar için gelişimsel bir işlev de
taşımaktadır. Zira okula uyum, çocuk ve ergenler için birincil sosyo-kültürel
gelişim görevidir. Türkiye’de yapılan bilimsel çalışmalar; okullarda çok
kültürlü yapıyı destekleyen, kültürlerarası etkileşime imkân tanıyan,
kültürlerin ortak olumlu yönlerine vurgu yapan yani öğrencilerin uyumunu
kolaylaştırıcı eğitim programlarına ihtiyaç olduğunu ortaya koymaktadır. Ancak
Türkiye’de hâlâ göçmen öğrencilere yönelik olarak onların eğitim sistemine
entegrasyonunu kolaylaştıracak bir eğitsel uyum programı bulunmamaktadır. Bu
bağlamda göçmen öğrenciler için eğitim politikalarının yeniden gözden
geçirilmesi ve eğitsel uyum programlarının hayata geçirilmesi yönünde
çalışmalar yürütülmesi yararlı olacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Göçmen Öğrenci, Eğitsel Uyum Programı, Eğitim politikası

Kaynakça

• AFAD. (2017). Türkiye’deki Suriyelilerin demografik görünümü, yașam koșulları ve gelecek beklentilerine yönelik saha araștırması. Ankara. https://www.afad.gov.tr/upload/Node/25337/xfiles/17a-Turkiye_deki_Suriyelilerin_Demografik_Gorunumu_Yasam_Kosullari_ve_Gelecek_Beklentilerine_Yonelik_Saha_Arastirmasi_2017.pdf adresinden 17.10.2018 tarihinde erişilmiştir. Akalın, A.T. (2016). Türkiye‟ye Gelen Suriyeli Göçmen Çocukların Eğitim Sorunları. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Atasü Topçuoğlu, R. (2012). Türkiye’de göçmen çocukların profili, sosyal politika ve sosyal hizmet önerileri. Hızlı Değerlendirme Araştırması. İsveç Uluslar arası Kalkınma ve İşbirliği Ajansı ve Uluslar arası Göç Örgütü (IOM). http://docplayer.biz.tr/266861-Turkiye-de-gocmen-cocuklarin-profili-sosyal-politika-ve-sosyal-hizmet-onerileri-hizli-degerlendirme-arastirmasi.html
• Atasü Topçuoğlu, R. (2014). Hayatı değiştirmek için yola çıkanlar- yola çıkınca değişen hayatlar: bir müracaatçı grubu olarak göçmen çocuklar. Toplum ve Sosyal Hizmet, 25(1), 89-107.
• Berry, J. W.; Poortinga, Y. H.; Breugelmans, S. M.; Chasiotis, A. ve Sam, D. L. (2015). Kültürlerarası psikoloji. Çeviri Ed: Tosun, L. P. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Börü, N. ve Boyacı, A. (2016). Göçmen öğrencilerin eğitim-öğretim ortamlarında karşılaştıkları sorunlar: Eskişehir ili örneği. Turkish Studies International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(14), 123-158. Çakırer Özservet, Y. (2015). Göçmen çocukların şehre uyum ve eğitim politikası. Uluslar arası Göç ve Mülteci Uyumu Sorununda Kamu Yönetiminin Rolü. Editör: Bulut, Y. Kocaeli: Umuttepe Yayınları. Çiçeksöğüt, A. (2017). Uluslararası göç hukuku perspektifinde yerinden edilmiş Suriyelilerin Türkiye’deki statüsü. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 1-20. Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2018). https://cocukhizmetleri.aile.gov.tr/uygulamalar 16.10.2018 tarihinde erişilmiştir.
• Demirtaş-Zorbaz, S. (2016). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin okula uyumu: bir model testi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi. Ereş, F. (2015). Türkiye’de göçmen eğitimi sorunsalı ve göçmen eğitiminde farklılığın yönetimi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 17-30. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2017). 2016 Türkiye göç raporu. http://www.goc.gov.tr/files/files/2016_goc_raporu_.pdf 16.10.2018 tarihinde erişilmiştir.
• İkiz, F. E. (2017). Ruh sağlığına genel bakış, uyum ve uyumsuzluk. yaşam dönemleri ve uyum sorunları. Editör: Savi-Çakar, F.Ankara: Pegem Akademi.
• MEB. (2015). ”MEB stratejik plan (2015-2019)”. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2013_09/20035209_meb_20152019_stratejik_plan_hazirlik_programi.pdf 17.10.2018 tarihinde erişilmiştir.
• MEB-UNICEF. (2015). Okula uyum programı: eğitici eğitim kitabı. file:///C:/Users/acer/Downloads/Okula_Uyum_Programi_Egitici_Egitimi.pdf 15.10.2018 tarihinde erişilmiştir. Özer, Y.Y.; Komsuoglu, A. ve Ateşok, Z.Ö. (2016). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi: sorunlar ve çözüm önerileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(37), 34-42.
• Reynold, W. M., Miller, G.E., Weiner, I.B. (2003). Handbook of Psychology. Educational Psychology. 7.Wiley Inc.
• Sakız, H. (2016). Göçmen çocuklar ve okul kültürleri: bir bütünleştirme önerisi. Göç Dergisi, 3(1), 65-81.
• Şensin, C. (2016). Sınıf Öğretmenlerinin Suriye‟den Göçle Gelen Öğrencilerin Eğitimlerine İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. TBMM (2018). Göç ve uyum raporu. https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/docs/2018/goc_ve_uyum_raporu.pdf 15.10.2018 tarihinde erişilmiştir. Topsakal, C.; Merey, Z. ve Keçe, M. (2013). Göçle gelen ailelerin çocuklarının eğitim-öğrenim hakkı ve sorunları üzerine nitel bir çalışma. Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(27), 546-560.
• Türk Kızılayı Göç ve Mülteci Hizmetleri Müdürlüğü. (2017). Göç İstatistik Raporu. https://www.kizilay.org.tr/Upload/Dokuman/Dosya/88360142_goc-istatistik-raporu-mayis-2017.pdf 16.10.2018 tarihinde erişilmiştir.
• UNICEF. (2016). “Türkiye’deki Suriyeli Çocuklar”. http://unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/T%C3%BCrkiyedeki%20Suriyeli%20%C3%87ocuklar_Bilgi%20Notu%20Subat%202016.pdf 16.10.2018 tarihinde erişilmiştir.
• Walker, C. E. & Robert, M.C. (2000). Handbook of clinical child psychology. New York John Wiley &Sons, Inc (US).
• Uzun, E. M. ve Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1), 72-83.
• Yabancılara Yönelik Eğitim-Öğretim Hizmetleri Genelgesi. (2014). mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1715.pdf 16.10.2018 tarihinde erişilmiştir.
• Yabancılara Yönelik Sosyal Uyum Yardım Programı. (2017). https://data2.unhcr.org/en/documents/download/62208 16.10.2018 tarihinde erişilmiştir.