TÜRKİYE-KAZAKİSTAN ARASINDAKİ EKONOMİK VE EĞİTİM İLİŞKİLERİ

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 296 - 311, 27.12.2020

Farida Eleuken

Öz

Türkiye, Orta Asya’daki Türk Cumhuriyetleri’nin bağımsızlıklarına kavuşmasıyla birlikte pek çok ülkeden erken davranarak kardeş ülkelerin bağımsızlıklarını tanıyan ilk devlet olmuştur. Orta Asya devletleri arasında Kazakistan Cumhuriyeti’nin Kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in önderliğinde çok taraflı dış politika izlemesi Türkiye ile ilişkilerinin hızlı bir şekilde gelişmesine ve ikili işbirliğinin bütün alanları kapsamasını sağlamıştır. Politik ve diplomatik alandaki işbilirğininden başlayan bu yakınlık elbette ekonomiden kültür ve sanata kadar geniş yelpazedeki ilişkilerin de güçlenerek gelişmesi adına uygun bir ortam yaratmıştır. Günümüzde iki ülke arasındaki ilişkilerin düzeyi stratejik ortaklık seviyesinde devam etmektedir. Çok boyutlu ilişkiler içerisinde ele alınıp incelenmesi gereken konulardan birisi de iki ülke arasındaki eğitim alanındaki ilişkilerin mevcut durumudur. Bu makalede, ikili ilişkilerin ticari-ekonomik boyutuna değinilerek, eğitim ve kültür alanındaki ilişkilerde Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi’nin rolü değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Kazakistan, Eğitim, İkili İlişkiler, Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesi

Destekleyen Kurum

Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi

Teşekkür

Bu çalışmanın gerçekleştirilmesinde, diğerli bilgilerini benimle paylaşan, kendisi ne zaman danışsam bana kıymetli zamanını ayırıp sabırla ve büyük bir ilgiyle bana faydalı olabilmek için elinden gelenden fazlasını sunan kıymetli danışman Hocam Doç.Dr. Erman AKILLI'ya teşekkürü bir borç biliyor ve şükranlarımı sunuyorum. Ve Derginin Sayın Editör Hocaları başta olmak üzere tüm emeği geçen Hocalara çok teşekkür ederim. Başarılarınızın devamını diliyorum.

Kaynakça

• Aydın, M. (2013). “Kafkasya ve Orta Asya’yla İlişkiler”, Baskın Oran (ed.). Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt III: 2001-2012, 2. basım., İletişim Yayınları, İstanbul.
• Bıyıklı, M. (2018). “25 Yıllık Tecrübenin ardından Türk Keneşi Bünyesindeki Ülkelerde Ortak Kuruluşlar İlişkiler ve İş Birlikleri”, Kırgısiztan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları: 225, ORASAM Raporları Dizisi No: 2, Bişkek.
• Bostancı, M. & Lüleci, T. (2019). 21. Yüzyıl Başında Türkiye Kazakistan İlişkileri. Journal of History School, Ağustos 2019 Yıl 12, Sayı XLI, DOI No: http://dx.doi.org/10.29228/Joh24651.
• Budak, M.M. (2012). Kamu Diplomasisi Aracı Olarak Değişim Programları ve Türkiye Uygulamaları. T.C. Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (Uzmanlık Tezi), Ankara. 15 Mayıs 2019 tarihinde https://ytbweb1.blob.core.windows.net/files/resimler/thesis/muhammet-musa-budakkamu-diplomasisi-araci-olarak-oegrenci-degisim-programlari-ve-tuerkiyeuygulamalari.pdf erişildi.
• Çetin, Nursulu. (2015). “Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi”, Türk Cumhuriyetleri ve Toplulukları Yıllığı 2013, Editör: Murat Yılmaz, Turgut Demirtepe, Ankara: Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Yayınları.
• Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu. (2019). Türkiye-Kazakistan İş Forumu. 25 Nisan 2020 tarihinde https://www.deik.org.tr/etkinlikler-turkiye-kazakistan-is-forumu erişildi.
• Dinamika Razvitiya Kazahstanko-Tureckih Otnoşenii Na Sovremennom Etape. (2013) (Kazak-Türk İlişkilerinin Modern Aşamada Gelişiminin Dinamikleri). 30 Mayıs 2020 tarihinde https://articlekz.com/article/7196 erişildi.
• Egemen Qazaqstan. (2019). Bauırlastık Baylanıstar Bekite Tüsedi (Kardeşlik İrtibatlar Daha Da Artacak). 1 Mayıs 2020 tarihinde https://egemen.kz/article/213272-bauyrlastyq-baylanystar-beki tusedi?fbclid=IwAR2f8FVDtXN53lFAVlLFemJq21K9ONQF5ZaSoL6njEPGpGFL0Ax3t8hpSfQ erişildi.
• Finprom.kz. (2019). V 2019 Godu v Kazakhstane Budet Sozdano 373 Tysyachi Novyh Rabochih Mest (2019 Yılında Kazakistan’da 373 bin Yeni İşyeri Açılacak). 15 Mayıs 2020 tarihinde http://finprom.kz/ru/article/poisk-raboty-aktualnaya-problema-dlya-molodyozhi-naibolshaya-koncentraciya-bezrabotnyh-molodyh-lyudej-nablyudaetsya-v-almaty erişildi.
• Forbes Kazakhstan. (2019). $250 mlrd İnostrannıh İnvestitsiy Privlek Kazakhstan Za Posledniye 10 Let (Kazakistan Son 10 Yılda 250 milyar dolar Yabancı Yatırımını Çekti). 10 Mayıs 2020 tarihinde https://forbes.kz/news/2019/07/30/newsid_204748 erişildi.
• Habar 24. (2019). V Kazakhstane Stalo Bol’şe İnostrannıh Kompaniy (Kazakistan’da Yabancı Firmalar Arttı). 15 Mayıs 2020 tarihinde https://24.kz/ru/news/delovye-novosti/item/352496-v-kazakhstane-stalo-bolshe-inostrannykh-kompanij erişildi.
• Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Tüzüğü. 4 Mayıs 2019 tarihinde http://www.ayu.edu.tr/mevzuat erişildi.
• Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi, “Linkler”. 14 Mayıs 2019 tarihinde http://www.ayu.edu.tr erişildi.
• K.C. Başbakanı Resmi Web-Sayfası (2019). Premier-Ministr Askar Mamin Vstretilsya s Predstavitelyami Delovıh Krugov Turtsii (Başbakan Askar Mamin Türkiye İşadamları Yetkilileri ile Görüştü). 16 Mayıs 2020 tarihinde https://primeminister.kz/ru/news/premer-ministr-rk-askar-mamin-vstretilsya-s-predstavitelyami-delovyh-krugov-turcii erişildi.
• Kara, A. (2012). Turgut Özal ve Türk Dünyası, İstanbul.
• Kavak, Y. ve Başkan, G.A. (2001). Türkiye’nin Türk Cumhuriyetleri, Türk ve Akraba Topluluklarına Yönelik Eğitim Politika ve Uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 15 Mayıs 2019 tarihinde https://dergipark.org.tr/download/article-file/87956 erişildi.
• Kazakistan Dışişler Bakanlığı. (2019). Glavı MİD Kazakhstana i Turtsii Obsudili Perspektivy Dvustoronnego Sotrudniçestva (Kazakistan ve Türkiye Dışişler Bakanları İkili İşbirliğinin Perspektiflerini Görüştü). 12 Mayıs 2020 tarihinde http://www.mfa.kz/ru/content-view/glavy-mid-kazahstana-i-turcii-obsudili-perspektivy-dvustoronnego-sotrudnicestva erişildi.
• Kazakistan Dışişler Bakanlığı. (2019). Kazakhstan Ükimet Başsısı A. Mamin Türkiyaga Saparmen Bardı (Kazakistan Hükümet Başkanı A. Mamin’in Türkiye Ziyareti Gerçekleşti). 2 Mayıs 2020 tarihinde http://mfa.gov.kz/kz/content-view/-1293?fbclid=IwAR3wsM4ZN6rgCeCGVBMRdX6qLDVOjlwSvW2skSk8p1JfVqxxYAfOGJnl54M erişildi.
• Kazakistan Merkez Bankası. (2019). Statistika Pryamıh İnvestitsii (DoğrudanYatırım İstatistiği). 10 Mayıs 2020 tarihinde https://nationalbank.kz/?docid=680&switch=russian erişildi.
• Kazinform. (2017). “Days of Kazakhstan held in Ankara”. 11 Mayıs 2019 tarihinde http://www.inform.kz/en/days-of-kazakhstan-held-in-ankara_a3036219 erişildi.
• KazTag. (2019). Pochti 2 Millyarda Dollarov Sostavil Obem Tovarooborota Kazakhstana s Turtsiey v 2018 Godu (2018 Yılında Kazakistan’ın Türkiye ile Ticaret Hacmi Yaklaşık 2 Milyar Doları Oluşturdu). 15 Mayıs 2020 tarihinde https://kaztag.kz/ru/news/pochti-t2-mlrd-sostavil-obem-tovarooborota-kazakhstana-s-turtsiey-v-2018-godu erişildi.
• Kursiv. (2019). Almatı Stal Liderom Po Urovnyu Molodejnoy Bezrabotnitsy (Almatı Genç İşsizlik Seviyesinde Lider Konumunda). 17 Mayıs 2020 tarihinde https://kursiv.kz/news/obschestvo/2019-09/almaty-stal-liderom-po-urovnyu-molodezhnoy-bezraboticy erişildi.
• Öztürk, S. (2014). Büyük Öğrenci Projesinden Türkiye Bursları Projesine Geçiş Süreci ve Türkiye’nin Öğrenci Politikasındaki Değişim. T.C. Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (Uzmanlık Tezi). Ankara. 15 Mayıs 2019 tarihinde https://ytbweb1.blob.core.windows.net/files/resimler/thesis/selim-oeztuerk-bueyuekoegrenci-projesinden-tuerkiye-burslari-projesine-gecis-suereci.pdf erişildi.
• Saydabayev K. (1996). “Kazakhstan-Turtsiya: vozrojdennıye otnoşeniya”, Kazakhstan-Turtsiya: 5 let drujbı i sotrudnicestva, Bilig Yay., Ankara, K.C. Ankara Elçiliğinin Arşivi. Taldybayeva, Dinara. (2012). Türk Dünyası’nda Entegrasyon Süreci: Türkiye-Kazakistan İkili İşbirliğinin Sürece Etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• The Astana Times. (2019). Kazakh, Turkish businesses ink deals worth $1.5 billion. 25 Nisan 2020 tarihinde https://astanatimes.com/2019/11/kazakh-turkish-businesses-ink-deals-worth-1-5-billion/?fbclid=IwAR0RLnpszOclITNcm-RltxztqMu_285HexdK0yqmF09kxlmF296ZuJ1hmRU erişildi.
• The Ministry of Foreign Affairs Republic of Kazakhstan. (2017). “Kazakhstan-Turkey”. 10 Mayıs 2019 tarihinde http://mfa.gov.kz/ru/content-view/sotrudnichestvo-respubliki-kazakhstan-s-turetskoj-respublikoj erişildi.
• TİKA. (1994). Kazakistan Ülke Raporu, TİKA Yayınları, Ankara.
• TİKA. (1995). Kazakistan Ülke Raporu, TİKA Yayınları, Ankara.
• Today.kz (2009). Kazakhstan i Turtsiya Zaklyuchili Dogovor O Strategicheskom Partnerstve (Kazakistan ve Türkiye Stratejik Ortaklık Anlaşmasını İmzaladılar). 2 Mayıs 2020 tarihinde http://today.kz/news/kazahstan/2009-10-23/33855-turkia-3/ erişildi.
• Türkiye Ticaret Bakanlığı. (2019). Türkiye-Kazakistan Dış Ticaret Değerleri. 16 Mayıs 2020 tarihinde https://ticaret.gov.tr/yurtdisi-teskilati/orta-asya/kazakistan/ulke-profili/turkiye-ile-ticaret erişildi.
• “Türkiye ve Kazakistan: 28 yıllık dostluk”. 30 Mayıs 2020 tarihinde https://aa.com.tr/ru/политика/инфографика-турция-и-казахстан-28-лет- дружбы/1752057 erişildi. Tüymebayaev, C. (2012). Қазақстан-Түркия Достық Және Ынтымақтастықтың 20 Жылы (Kazakistan-Türkiye Dostluk ve İşbirliğinin 20. Yılı), Kazakistan Cumhuriyet Ankara Büyükelçiliği, Eko Avrasya, No: 18, Ankara.
• Ulutaş, A. (2014). Bir Evrense Temayül Olarak Kamu Diplomasisi ve Uluslararası Öğrenci Hareketliliği Burslu Uluslararası Öğrenci Hareketliliğinin Türkiye’nin Dış Politikasındaki Yeri. T.C. Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (Uzmanlık Tezi). Ankara. 15 Mayıs 2019 tarihinde https://ytbweb1.blob.core.windows.net/files/resimler/thesis/at__lgan_ulutas.pdf erişildi.