Akıllı Tarım Literatürünün Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Türkiye Bağlamında Değerlendirilmesi

Yıl 2023, , 185 - 203, 30.03.2023

Özgür Burçak Gürsoy , Ezgi Çolak

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1212404

Cited By: 2

Öz

Dijital teknolojiler, iktisadi ve sosyal yaşam üzerinde köklü dönüşümler yaratmıştır. Son yıllarda, artan dünya nüfusu, iklim değişiklikleri, pandemi gibi dışsal şokların etkileri ve gıda rejiminde yaşanan krizler sonucu tarım sektörünün sürdürülebilirliği ve tarımda teknoloji kullanımı üzerine tartışmalar yoğunlaşmıştır. Bu bağlamda, tarımsal verimliliği arttırmayı, kaynak kullanımını etkin kılmayı ve çevreye verilen zararı azaltmayı amaçlayan ve “akıllı tarım” olarak isimlendirilen kimi uygulamalar dünyada ve ülkemizde sektörde yer bulmaya başlamıştır. Bu makalede, akıllı tarımın ne olduğu, hangi uygulamaları içerdiği ve sosyal bilimlerde hangi bağlamlarda tartışıldığı ortaya konmaktadır. Makalede, akıllı tarım üzerine literatüre “duyarlı yenilikçilik” kavramının ışığında ve toplumsal cinsiyet ilişkileri merkezli bir şekilde yaklaşılmaktadır. Araştırmamız ülkemizde durum tespiti ve uygulama sonuçlarını sunan belge ve raporların ile TÜİK Hane Halkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması sonuçlarını veri kaynağı olarak kullanmaktadır. Elde edilen nitel ve nicel ikincil verinin betimsel analizi yapılarak akıllı tarım uygulamalarının ortaya çıkarabileceği olumlu ve olumsuz sonuçlar özellikle tarımsal yapıdaki kadınların konumu bakımından sorgulanmıştır. Sonuçta, akıllı tarım uygulamalarının ve tarımın dijitalleşmesine dair politikaların, toplumsal cinsiyet duyarlılığı ile tanımlanmasının gereği ve önemi vurgulanmıştır. Yine, özellikle ülkemizde geliştirilecek uygulamaların bilgisayardan ziyade mobil cihaz kullanımına dayalı ve orta yaş ve üstünden ziyade genç çiftçileri hedeflemesi gerektiği önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Akıllı tarım, kadın emeği, duyarlı yenilikçilik, toplumsal cinsiyet, Türkiye

Kaynakça

• Ataseven, Y. Z. (2018). Türkiye'de tarım politikalarında kadının toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamında incelenmesi: Çay yetiştiriciliğinde kadının yeri. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Atasoy, D. Z. (2019). Türkiye’de akıllı tarımın mevcut durum raporu: Akıllı Tarım Platformu. http://www.tarmakbir.org/haberler/atp/atprapor.pdf adresinden 12.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Bacco, M., Barsocchi, P., Ferro, E., Gotta, A. and Ruggeri, M. (2019). The digitisation of agriculture: A survey of research activities on smart farming. Array, 3(4), 1-11. https://doi.org/10.1016/j.array.2019.100009
• Boğaziçi Üniversitesi Yenilikçi Tarım ve Gıda İşletmeciliği Platformu. (t.y.). Bountarım. https://www.bountarim.net/ adresinden 18.01.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Brasier, J. K., Sachs, E. C., Kiernan, E. N., Trauger, A. and Barbercheck, M. (2014). Capturing the multiple and shifting identities of farm women in the Northeastern United States. Rural Sociology, 79(3), 283–309. https://doi.org/10.1111/ruso.12040
• Bokemeier, J. and Garkovich, L. (1987). Assessing the influence of farm women's self-identity on task allocation and decision making. Rural Sociology, 52(1), 13–36.
• Bronson, K. (2018). Smart farming: Including rights holders for responsible agricultural innovation. Technology Innovation Management Review, 8(2), 7-14. https://timreview.ca/article/1135
• Bronson, K. and Knezevic, I. (2016). Big data in food and agriculture. Big Data & Society, 1-5. https://doi.org/10.1177/2053951716648174
• Burg, S., Bogaardt, M. J. and Wolfert, S. (2019). Ethics of smart farming: Current questions and directions for responsible innovation towards the future. NJAS - Wageningen Journal of Life Sciences, 90-91, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.njas.2019.01.001
• Carbonell, I. M. (2016). The ethics of big data in big agriculture. Internet Policy Review, 5(1), 1-13. https://doi.org/10.14763/2016.1.405
• Carolan, M. (2018). ‘Smart’ farming techniques as political ontology: Access, sovereignty and the performance of neoliberal and not‐so‐neoliberal worlds. Sociologia Ruralis, 58, 745-764. https://doi.org/10.1111/soru.12202
• Comité Européen des Groupements de Constructeurs du Machinisme Agricole. (2017). Farming 4.0: Future of agriculture. https://euagenda.eu/upload/publications/untitled-62960-ea.pdf adresinden 13.11.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Eastwood, C., Dela Rue, B., Klerkx, L. and Ayre, M. (2019). Managing socio-ethical challenges in the development of smart farming: From a fragmented to a comprehensive approach for responsible research and innovation. Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 32, 741–768. https://doi.org/10.1007/s10806-017-9704-5
• Ecevit, M., Karkıner, N. ve Büke, A. (2014). Köy sosyolojisinin daraltılmış kapsamından, tarım-gıda-köylülük ilişkilerine yönelik bazı değerlendirmeler. Mülkiye Dergisi, 33(262), 41-61.
• Ercan, Ş., Öztep, R., Güler, D. ve Saner, G. (2019). Tarım 4.0 ve Türkiye'de uygulanabilirliğinin değerlendirilmesi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 25(2), 259-265. https://doi.org/10.24181/ tarekoder.650762
• Food and Agriculture Organization of the United Nations. (2011). Gender in agriculture: Closing the gender gap. Retrieved from http://www.fao.org/3/i2050e/i2050e.pdf in 13.11.2020
• Food and Agriculture Organization of the United Nations. (2014). Gender in agriculture: Closing the gender gap. Retrieved from http://www.fao.org/3/i8815en/I8815EN.pdf in 13.11.2020
• Güldal, H. T. ve Özçelik, A. (2022). Tarım işletmelerinin sermaye yapılarının akıllı tarıma uygunluğunun değerlendirilmesi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 28(1), 1-11. https://doi.org/10.24181/tarekoder.1009535
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Huawei. (2017). The connected farm: A smart agriculture market assessment. Retrieved from https://www.huawei.com/-/media/CORPORATE/Images/PDF/v2-smart-agriculture-0517.pdf?la=en in 10.09.2020
• Michels, M., Fecke, W., Feil, J‐H., Musshoff, O., Lülfs‐Baden, F. and Krone, S. (2020). “Anytime, anyplace, anywhere”- A sample selection model of mobile internet adoption in German agriculture. Agribusiness, 36, 192– 207. https://doi.org/10.1002/agr.21635
• Morvaridi, B. (1992). Gender relations in agriculture: Women in Turkey. Economic Development and Cultural Change, 40(3), 567-586.
• Oltra‐Mestre, M. J., Hargaden, V., Coughlan, P. and Segura‐García del Río, B. (2020). Innovation in the agri‐food sector: Exploiting opportunities for industry 4.0. Creativity and Innovation Management, 30(1), 198-210. https://doi.org/10.1111/caim.12418
• Özdemir, G., Unakıtan, G., Keskin, G., Yılmaz, E. ve Ülker, E. F. (2017). Tarım işletmelerinde kadınların işgücüne katkısı ve örgütlenme yaklaşımları: Trakya bölgesi örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(39), 33-58. https://doi.org/10.21560/spcd.v17i33911.227587
• Özdogan. B., Gacar, A. and Aktas, H. (2017). Digital agriculture practices in the context of agriculture 4.0. Journal of Economics, Finance and Accounting, 4(2), 184-191. http://doi.org/10.17261/Pressacademia.2017.448
• Rose, D. and Chilvers, J. (2018). Agriculture 4.0: Broadening responsible innovation in an era of smart farming. Frontiers in Sustainable Food Systems, 2(87), 1-7. https://doi.org/10.3389/fsufs.2018.00087
• Rotz, S., Gravely, E., Mosby, Duncan, E., Finnis, E., Horgan, M. … Fraser, E. (2019). Automated pastures and the digital divide: How agricultural technologies are shaping labour and rural communities. Journal of Rural Studies, 68, 112-122. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud. 2019.01.023
• Santiteerakul, S., Sopadang A., Tippayawong, Y. K. and Tamvimol, K. (2020). The role of smart technology in sustainable agriculture: A case study of Wangree Plant Factory. Sustainability, 12(11), 1-13. https://doi.org/10.3390/su12114640
• Saygılı, F., Kaya, A. A., Çalışkan, T. E. ve Kozal, E. Ö. (2019). Türk tarımının global entegrasyonu ve tarım 4.0. İzmir Ticaret Borsası. https://itb.org.tr/img/userfiles/files/ITB%20 TARIM.pdf?v=1550751511711 adresinden 10.09.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2020). Hanelerde bilişim teknolojileri kullanımı. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2020-33679 adresinden 09.09.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği. (2017). Türkiye’nin sanayide dijital dönüşüm yetkinliği. https://tusiad.org/tr/basin-bultenleri/item/9875-turkiye-nin-sanayide-dijital-donusum-yetkinligi-konferansi adresinden 12.09.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yüksekkaya, Ö. (2018). Rural women in Turkey (1923-): An examination of the transformation of agriculture and the environment in Turkey through gender lenses, Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• VODAFONE. (2019). Vodafone akıllı köy durum raporu 2016-2019. http://www.vodafoneakillikoy.com/koydeki-degisimler.php adresinden 09.09.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Wolfert S., Ge, L., Verdouw, C. and Bogaardt, M. J. (2017). Big data in smart farming – A review agricultural systems, 153, 69-80. https://doi.org/10.1016/j.agsy.2017.01.023