Kök Değerler Eğitimi Açısından Ezop Masalları

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 2, 634 - 652, 31.07.2025

Serdar Bulut , Rukiye Gögen

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1672737

Öz

Kök Değerler Eğitimi Açısından Ezop Masalları
Öz
Değer, bir toplumun kültürel, ahlaki, dini, ekonomik, sosyal ve bilimsel açıdan önemsediği maddi ve manevi öğelerinin bütünüdür. Bir toplumun ayakta kalabilmesi bu değerlerin gelecek nesle sağlıklı bir şekilde aktarılabilmesiyle mümkündür. Bunun en güzel yolu ise eğitimdir. Toplumsal değerlere saygı duyan, ahlaki ve sosyal normlara uyan, sorumluluk bilinci gelişmiş, kültürel ve dini değerlerine sahip çıkan, yaşadığı topluma değer katan, bireysel ve toplumsal sorumluluklarının farkında olan bireyler yetiştirebilmek bu eğitimin en önemli amaçlarındandır. Çocuklara değer eğitimi verilirken masallar yaygın bir araç olarak kullanılmaktadır. Masalların basit ve anlaşılır bir dille yazılmış olmaları, değerlerin somut karakterler üzerinden anlatılması, eğlenceli ve dikkat çekici olması, çocukların hayal gücünün gelişmesine katkı sunması değerler eğitiminde masal kullanımını çok yaygın hale getirmiştir. Son yıllarda ülkemizde değerler eğitimine verilen önem daha da artmış ve bu bağlamda Milli Eğitim Bakanlığı öğretim programına on kök değeri dâhil etmiştir. Bu çalışma da Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen on kök değerin Ezop masallarında ne derecede yer aldığını ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır. Döküman incelemesi yönteminin kullanıldığı bu araştırmada on dört Ezop Masalı incelenmiştir. Elde edilen verilerin analizinde içerik analizi yaklaşımı uygulanmıştır. Araştırma sonucunda Ezop masallarında en sık değinilen değerin öz denetim olduğu görülmüştür. Dürüstlük, saygı, yardımseverlik, sabır ve sorumluluk ise Ezop masallarında yaygın olarak ele alınan diğer kök değerlerdir.

Anahtar Kelimeler

Değerler Eğitimi , Ezop , Masal , Çocuk

Kaynakça

• Aydın, Z. M. (2010). Okulda değerler eğitimi. Eğitime Bakış Dergisi, 18, 16-19.
• Aydın, Z. M., ve Akyol Gürler, Ş. (2014). Okulda değerler eğitimi: Yöntemler, etkinlikler, kaynaklar. Ankara: Nobel.
• Aydeniz, S. (2021). Masal ve efsanelerde değerler eğitimi: Muş ili örneği. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 23, 636-659. https://doi.org/10.29000/rumelide.949511
• Bayatlı, Y. N. (2009). Irak Türkmenlerinin halk masalları. Ankara: Berikan.
• Bakırcı, N. (2022). Çocuk eğitiminde hayvan masallarının işlevi. Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 29, 1-15.
• Bakırcı, N., ve Katı, Y. (2023). Anadolu efsanelerinin on kök değer açısından incelenmesi. Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 32, 13-32.
• Bulut, S., ve Demirdöğen, E. (2024). Alanya’da derlenen çocuk masallarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (31), 872-896. https://doi.org/10.38155/ksbd.1420106
• Çakır, R. (2022). Kıbrıs ve Elazığ masallarında yer alan toplumsal ve bilimsel değerlerin ward bağlantı yöntemiyle değerler eğitimi açısından incelenmesi. International Journal of Turkish Education Sciences, 2022, 19,, 411-432. https://doi.org/10.46778/goputeb.1064924
• Çelgin, G. (1990). Eski Yunan edebiyatı. İstanbul: Remzi.
• Düzyol, A.P., Karaoğlu, İ., Coşkun, M., Keskin, A. ve Uluçay, H. (2024). Anadolu masallarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. International Journal of Original Educational Research, 2(1), 390-405.
• Ercan, P., ve Kıncal, R. Y. (2023). Değerler eğitimi bağlamında Türk ve Japon masalları. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 382-401. https://doi.org/10.31592/aeusbed.1247268
• İnal, A. A. (Ed.). (2024). Aisopos masallar. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
• Kaplan, P., ve Peker, S. (2022). Kök değerler eğitimi açısından Özbek masalları. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 426-444.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel.
• Karatay, H. (2007). Dil edinimi ve değer öğretimi sürecinde masalın önemi ve işlevi. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 463-477.
• Kaya, D. (2010). Ansiklopedik Türk halk edebiyatı terimleri sözlüğü. Ankara: Akçağ.
• Kaymakcan, R., ve Meydan, H. (2016). Ahlak, değerler ve eğitimi. İstanbul: Dem.
• Kızıler, H., ve Canikli, İ. (2018). Değerler eğitimi. Karabük: Deneme.
• Miles, M. B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd Edition). SAGE Publications.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2017). Müfredatta yenileme ve değişiklik çalışmalarımız üzerine. Ankara: MEB.
• Özçelik, F. C. (2022). Dede Korkut hikâyelerindeki kök değerlerin incelenmesi. Ahi Bilge Eğitim Dergisi (ABED), 3(1), 63-82.
• Phaedrus. (2000). Ezop masalları (T. Uzel, Çev.). İstanbul: Öteki Yayınevi.
• Sapasağlam, Ö. (2020). Erken çocuklukta karakter ve değer eğitimi. Ankara: Pegem.
• Somuncu, A. Ş. (2023). Kök değerler açısından Hakas masalları üzerine bir inceleme. Kesit Akademi Dergisi, 9(35), 207-229.
• Türk Dil Kurumu. (2023). Türkçe sözlük. Ankara: TDK.
• Turan, R., ve Ulusoy, K. (Eds.). (2019). Farklı yönleriyle değerler eğitimi. Ankara: Pegem.
• Ulusoy, K., ve Arslan, A. (2014). Farklı yönleriyle değerler eğitimi. Ankara: Pegem.
• Yaman, E. (2014). Değerler eğitimi. İstanbul: Akçağ.
• Yener, M. (2024). Ezop masalları. İzmir: Tudem.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yorulmaz, B., ve Korkmaz, N. (2021). Grimm masallarının içerdiği değerler açısından incelenmesi. Asya Studies, 5(18), 189-200. https://doi.org/10.31455/asya.983632