Yahya Kemal’s Years as Ahmet Âgâh and Skopje

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 2, 1 - 24, 07.09.2015

Sevim Nilay Işıksalan

Öz

This paper is about the prominent modern Turkish poet Yahya Kemal’s relation to Skopje, an Ottoman border city in Balkan geography which contributed much to his growth. He was born and raised, received his education, fell in his first love, wrote tentative poems, and lived in this city until he came to İstanbul. In other words, Skopje shaped his national and religious identity as a careful preserver of his heirloom. This fatherland which still carries the traces of Ottoman civilization helped the poet take his first step to poetry and had a role in equipping him with a rich literary culture. His poems which reflect the Ottoman raider (akıncı) spirit were also fueled with Balkan geography. The poet was raised by hearing and experiencing the slinky and bloody events caused by Christian groups against Muslim-Turks in the chaotic environment in which a world empire began to break up. He always felt the sorrow of losing his fatherland and being unable to get back there again. He yearned for his life in Skopje when he was in İstanbul and Paris. He reminisced about Balkan folk songs narrating the legendary loves of Rumelian people and the conquests over mountains, rivers, and lowlands as a witness to history. Skopje shows on all occasions that it is a Turkish city to the core with the mosques, tombs, schools, islamic monasteries, madrasas, bazaars some of which are named after the sultans who conqured, founded and developed the city, and the warriors who defended the city. With its mansion life of extended families, with Vardar, Rakofca farm, Skopje, Thessaloniki, and Plovdiv, Balkan geography always lived in Yahya Kemal’s mind and heart. After returning from Paris, he lived in İstanbul until his death and said his life is not long enough to love even a district of it. However, his poems embraced the İstanbul districts which are similar to Skopje. He tried to quench his loneliness and homesickness with the spiritual aura of these districts and felt at peace there.

Anahtar Kelimeler

Skopje, homesickness, Balkan geography

Yahya Kemal’in Ahmet Âgâh’lı Yılları ve Üsküp

Öz

Bu araştırma, modern Türk şiirinin önemli şairlerinden Yahya Kemal’in yetişmesinde yadsınamaz katkıları olan Balkan coğrafyasının serhat şehri Üsküp ile şairin bağı üzerine tasarlanmıştır. Şairin doğup büyüdüğü, eğitimini aldığı, ilk aşkını yaşadığı, şiir denemeleri yaptığı, İstanbul’a gelene kadar yaşadığı bu şehir, onun millî ve dinî kimliğini oluşturmuş, aile yâdigârını özenle saklamıştır. Osmanlı medeniyetinin izlerini hâlen barındırmakta olan bu ata yurdu, şairin şiire ilk adımlarını atmasını sağlamış, zengin bir edebiyat kültürü edinmesinde rol oynamıştır. Osmanlının akıncı ruhunu yansıtan şiirleri de Balkan coğrafyasından beslenerek ortaya çıkmıştır. Dağılmakta olan bir cihan imparatorluğunun kaotik ortamında, Hristiyan unsurların, Müslüman-Türklere yönelik sinsi ve kanlı olaylarını duyarak veya yaşayarak yetişen şair, doğup büyüdüğü toprakların elden çıkmasının ve bir daha oralara dönememenin acısını yüreğinde hep hissetmiştir. İstanbul ve Paris’te yaşadığı zamanlarda da Üsküp’teki hayatını özlemiş; tarihe tanıklık eden dağları, nehirleri, ovaları aşarak fetihleri anlatan, Rumeli insanının efsaneleşmiş aşklarından söz eden Balkan türküleri hep kulağında kalmıştır Yahya Kemal, şehri fetheden, kuran ve geliştiren sultanların adlarıyla anılan camileri, türbeleri, şehri savunan cengaverleri, eğitim kurumları, tekke ve medreseleri, efsaneleri, çarşılarıyla Üsküp’ün tam bir Türk şehri olduğunu her fırsatta yinelemiştir. Aile ve yardımcılarından oluşan kalabalık konak yaşantısı, Vardar’ı, Rakofça çiftliği, Üsküp, Selânik ve Filibe şehirleriyle Balkan coğrafyası şairin, zihninde ve gönlünde hep yaşamıştır. Paris’ten döndüğünde hayatının sonuna kadar yaşadığı, bir semtini sevmeye ömrünün yetmeyeceğini söylediği İstanbul’da bile Üsküp’tekine benzer semtleri şiirlerinde ele almış, yalnızlığını ve özlemini bu semtlerin ruhani iklimiyle gidermeye çalışmış, manevi huzuru orada onlarla bulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Üsküp, sıla özlemi, Balkan coğrafyası

Kaynakça

• Banarlı, N.S. (1963). Yahya Kemal, İstanbul: Yahya Kemal’i Sevenler Cemiyeti Yayınları.
• Banarlı, N.S.(1997). Yahya Kemal’in Hâtıraları, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
• Beyatlı, R. (1959). Yahya Kemal’in Hayatı, Yahya Kemal Enstitüsü Mecmuası I, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul.
• Beyatlı, Y.K. (1969). Kendi Gök Kubbemiz, MEB Yayınları, İstanbul.
• Beyatlı, Y.K. (1975). Eğil Dağlar. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
• Beyatlı, Y.K. (2012). Çocukluğum Gençliğim Siyasî ve Edebî Hâtıralarım. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
• Carrington, N.A. Bogetz, J.E. (2004). Normal griefandbereavement. Journal of Pallativemedicine 7, s.309-323. (Çev: Galip Yüksel, Yaşam Boyu Gelişim, Nobel Yayınları, 2011), Ankara
• Chiambretto, P. (2010). Prolongedgriefanddepression in caregivers of patients in vegetativestate, Brain Injury 24, s.581-588. Çev: Galip Yüksel, Yaşam Boyu Gelişim, Nobel yayınları, 2011, Ankara
• Kahraman, A. (2013). Büyük Göçmen Kuş Yahya Kemal Beyatlı, Büyüyenay Yayınları, İstanbul.
• Tanpınar, A. H. (2005). Yahya Kemal, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Tanyol, C. (1980). Süheyl Ünver’in Röportajı: “Yahya Kemal’in Üsküb’ü”, Yahya Kemal’in Dünyası, Tercüman Tarih ve Kültür Yayınları 2, İstanbul.
• Tanyol, C. (1985). Türk Edebiyatında Yahya Kemal, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Uysal, S. S. (2006). Şiire Adanmış Bir Yaşam: Yahya Kemal Beyatlı, Bilge Kültür Sanat. İstanbul.
• Ünver, S. (1980). Yahya Kemal’in Dünyası, s.21/141-142).
• Yetiş, K. (2008). Yahya Kemal, Hayattan Şahsiyete (Ölümünün 50. Yılında),
• Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul.