12.Sınıf Öğrencilerinde Algılanan Anne-Baba Tutumları İle Benlik Saygısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 2, 1 - 21, 26.06.2016

Merve Dokuyan

Öz

Bu araştırmanın amacı farklı iki lise türünde 12. sınıf
öğrencilerinde benlik saygısı ve algılanan anne baba tutumları arasındaki
ilişkinin bazı değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmanın çalışma
evrenini 2014-2015 Eğitim-Öğretim yılında İstanbul İli Başakşehir İlçesinde
bulunan üç genel lisede toplam 297 öğrenciyle yapılmıştır. Araştırmanın
verileri “Offer Benlik Saygısı” ölçeği ile “Anne-Baba Tutum” ölçeği ile
toplanmıştır. Verilerin analizinde Pearson momentler çarpımı, bağımsız
örneklemler t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve çoklu
karşılaştırmalar için ise Tukey HSD testi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına
göre;  öğrencilerin algıladıkları
anne-baba tutum genel puanı ile benlik saygısı genel ve alt ölçeklerinden olan
duygusal düzey, beden imgesi, sosyal ilişkiler, çevre uyumu, aile ilişkileri,
baş etme gücü, cinsel tutumlar, dürtü kontrolü, ruh sağlığı ve bireysel
değerler puanları arasında anlamlı ilişkilerin olmadığı görülmüştür. Buna
karşılık sadece algılanan anne-baba tutum genel puanı ile alt ölçeklerinden
olan meslek ve eğitim puanı arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Benlik Saygısı, Anne-baba tutumları, Ergenlik

Kaynakça

• Akdeniz, S. (2009). Ergenlerin Meslek Kararı Verme Yetkinlik Algılarının, Algılanan Ana-Baba Tutumu Ve Bazı Özlük Nitelikleri Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Aksaray, S. (1992). Adolesanların Benlik İmajlarını Etkileyen Etmenlerden Ana-Baba Tutum Algısı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Aktaş, S. (2011). 9. Sınıfta Anne Baba Tutumları Ve Benlik Saygısı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Amerikan Psikiyatri Birliği. (1989). Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, 3. Baskı (DSM-III-R), E Köroğlu (Çev.) Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Bostan, S. (1993). 14-16 Yaş Ergenlerinin Uyum Düzeylerinin ve Ana-Baba Tutumlarının İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Baldwin, A. L. (1995). Behaviour and Development Childhood. 2. Edition. New York: The Diyder Pres.
• Baltaş A. (1998). Ana-Baba El Kitabı, İstanbul: Remzi
• Balat G. Akman, B. (2004). Farklı Sosyo-Ekonomik Düzeydeki Lise Öğrencilerinin Benlik Saygısı Düzeylerinin İncelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2), 175-183.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem A.
• Canat, S. (1985). Ergenlik Dönemi ve Bireyselleşme Sorunu. XXI. Ulusal Psikiyatri Ve Nörolojik Bilimler Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Adana.
• Ceylan İ. (2013). Ergenlerin Benlik Saygısı Ve Duygusal Öz Yeterlik Düzeylerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü/Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Programı, İzmir.
• Cenkseven, F. (2002). Ergenlerin Cinsiyet Ve Cinsiyet Rollerinin Benlik İmajına Etkisi. Çukurova Üniversitesi Eğitim ve Bilim Dergisi, 27 (125).
• Cüceloğlu, D. (2006). İnsan ve Davranışı. İstanbul: Remzi.
• Çağdaş A., Seçer Z., (2005). Anne Baba Eğitimi, Ankara: Kök.
• Eldeleklioğlu (2005); Akt: Bazı Demografik Değişkenler Ve Anne-Baba Tutumlarına Göre Madde Bağımlısı Bireylerin Anne-Baba Bağlılıkları İlişkisinin İncelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Adana.
• Ereskici S., Çelik E. (2008). Meslek Liselerindeki Öğrencilerin Disipline Aykırı Davranışta Bulunma Nedenleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi/ Eğitim Bilimleri Bölümü, Ankara.
• Doğan, M. (2006). Genel Lise Öğrencilerinin Aile İşlevlerinin ve Denetim Odaklarının İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kağıtçıbaşı, C. (1999). Yeni İnsan ve İnsanlar Sosyal Psikolojiye Giriş. Evrim.
• Kağıtçıbaşı, Ç, (1981). Çocuğun Değeri, İstanbul: Gözlem.
• Korkmaz, Ö. (2011). Orta Öğretim Kurumlarının Öğrencilerin Çoklu Zeka Profillerine Etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fak/BÖTE Bölümü, Kırşehir.
• Kızıltan, G. (1984). Üniversite Öğrencilerinin Kişisel ve Sosyal Uyum Düzeylerini Etkileyen Etmenler. (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Kulaksızoğu, A. Ergenlik Psikolojisi. İstanbul: Remzi.
• Kuzgun, Y. (1972). Ana-Baba Tutumlarının Kendini Gerçekleştirme Düzeyine Etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Nasta, (2007); Akt. Telef, (2011). Olumlu Ve Olumsuz Yaşantı Ölçeği: Ergenler İçin Geçerlilik Ve Güvenilirlik Çalışması. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü Rehberlik Ve Psikolojik Danışmanlık ABD, Çanakkale.
• Offer, D. (1989). The Offer Self-Image Questionnaire: A Manual, Chicago: Michael Reese Hospital and Medical Center.
• Sayıl, M. (2009). Liseli Ergenler ve Üniversiteli Gençlerde Benlik Saygısı: Ebeveyn ve Akrana Bağlanma, Empati ve Psikolojik Uyum Değişkenlerinin Rolü. Hacettepe Üniversitesi, Türk Psikoloji Dergisi, 24 (63), 48-63.
• Sert, M. (1994). Normal Lise İle İmam-Hatip Lisesi Öğrencilerinin Denetim Odakları Üzerinde Bir İnceleme. (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sertelin, Ç. (2003). Aile Tutumlarının Sosyo-Kültürel Yapı ve Aile Fonksiyonları ile İlişkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kuzgun, Y. (1972). Ana-Baba Tutumlarının Kendini Gerçekleştirme Düzeyine Etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Sezer, F., İşgör, S. Y., Özpolat, A. (2006). Lise Öğrencilerinin Öz-Yeterlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 129-137.
• Şahin, N. H., Durak, A., (1994). Kısa Semptom Envanteri (Brief Symptom Inventory BSI): Türk Gençleri İçin Uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 9 (31), 44-56.
• Tan S., Aldemir Ş. (2012). Ergenlerde Stresle Başa Çıkma Tarzlarının Atılganlık Düzeyleri Ve Sosyodemografik Özellikler Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ad, New/Yeni Symposium Journal, 23, 50 (1).
• Torucu, B. K. (1990), 13-14 Yaşındaki Gençlerin Sosyo-Ekonomik Düzeyi ve Ana- Baba Tutumlarındaki Farklılıkların Belirlenip Benlik Saygısına Etkisinin Araştırılıp Karşılaştırılması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Tufan E., Güdek E. (2008). Piyano Dersi Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28 (1).
• Tüfekçiyaşar, T. (2004). Lise 10. Ve 11. Sınıf Öğrencilerinde Kaygı, Umutsuzluk Ve Benlik İmgesi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi), Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ünüvan, A, (2007). Lise Öğrencilerinin Algıladıkları Anne ve Baba Tutumları ile Kendine Saygı Düzeylerinin İncelenmesi, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yaşar, V. (2006), Farklı Liselerde Öğrenim Görmekte Olan 16-18 Yaş Grubundaki Öğrencilerin Denetim Odağı Düzeyleri İle Bazı Kişilik Özelliklerinin Karşılaştırılması. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi) Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Rehberlik Ve Psikolojik Danışmanlık Programı, İstanbul.
• Yavuzer, H. (1997), Çocuk Eğitimi El Kitabı. İstanbul: Remzi.
• Yavuzer, H. (2004), Anne Baba Okulu. İstanbul: Remzi.
• Yazgan, İ. B. Bilgin, M., Kılıç, A., M. (2004). Gelişim Psikolojisi: Ergen Ve Çocuk Gelişimi. Adana: Nobel.
• Yenidünya, A. (2005). Lise Öğrencilerinde Rekabetçi Tutum, Benlik Saygısı ve Akademik Başarı İlişkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldız, E., Erci, B. (2011). Anne Baba Tutumları ile Adölesan Saldırganlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(3), 6-11.
• Yılmaz, A. (2009). İlköğretim Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Anne Baba Tutumları İle Kararsızlık Düzeyleri Arasındaki İlişki. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yörükoğlu, A. (2000). Gençlik Çağı, Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunlar, İstanbul: Özgür.