Türkçe Öğretiminde Türkiye Türkçesi Ağızları ile Buna Yönelik Öğretmen Tutum ve Görüşleri

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 260 - 278, 29.03.2020

Dilek Ünveren

https://doi.org/10.31592/aeusbed.666691

Cited By: 1

Öz

Her ölçünlü dilin temelinde bir ağız vardır. Bu anlamda çalışmada; ağız, diyalekt, varyasyon gibi kavramlar açıklanmış ve ilgili tartışmalar ortaya konmuştur. Türkçe öğretimiyle değişik açılardan birçok çalışma yapılmış olmasına rağmen Türkçe öğretiminde ağız bilimini konu eden detaylı bir çalışmanın olmaması nedeniyle Türkçe öğretiminin sorunları, perspektifi, dil-kültür ilişkisi gibi unsurları bağlamında ağız konusu bu çalışmada ele alınmıştır. Bununla birlikte, Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerde Türkiye Türkçesi ağızlarıyla ilgili olan söz varlığı derlenmiş ve betimsel olarak araştırmada gösterilmiştir. Ayrıca, 151 Türkçe öğretmenine Anadolu Ağızlarına Yönelik Tutum Ölçeği uygulanmıştır. Ek olarak, Türkçe Öğretmenlerinin Türkiye Türkçesi ağızlarının öğrenme-öğretme ortamlarında metinler yoluyla yer verilmesi ve kendi yeterlilikleri bağlamında görüşleri alınmış, veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Türkçe öğretmenlerinin Anadolu ağızlarının Türkçe derslerinde kullanılan metinlerde yer almasına yönelik olumlu bir tutum ve görüşe sahip oldukları, ancak kendilerini bu alanda yeterli görmedikleri tespit edilmiştir. 5-8 Türkçe ders kitaplarında ağız özellikleri gösteren söz varlığının bulunduğu da araştırma sonucunda edinilen bulgulardandır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Öğretimi, Türkiye Türkçesi Ağızları, Türkçe Ders Kitapları, Öğretmen Tutumları

Kaynakça

• Akar, A.(2006). Ağız araştırmalarında yöntem sorunları. Turkish Studies 1 (2): 41-53. Alyılmaz, C. (2010). Türkçe öğretiminin sorunları.. Turkish Studies 5(3): 728-749. Alyılmaz, S. ve Cengiz A. (2018). Ağız bilimi çalışmalarının Türkçe öğretimi açısından önemi. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi 4, 7-38. Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi. Buluç, S. (1942). Anadolu ağızları bibliyografyası. Türkiyat Mecmuası VII-VIII (1): 327-333. Buran, A. (2002). Konuşma dili yazı dili ilişkileri ve derleme faaliyetleri. Türkbilig, 4, 97-104 Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage. Demir, N. (2010). Türkçede varyasyon üzerine. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 17 (2), 93-106. Demir, N.(2002). Ağız terimi üzerine. Türkbilig, 4, 105-116 Demir, N. (2012). Türkçe Ağız Araştırmalarında Bazı Yöntem Sorunları, Diyalektolog, 4, 1-8. Demir, N. ve Emine Y. (2010). Türk dili el kitabı, Ankara. Eker, S.(2015). Çağdaş Türk dili. Ankara: Grafiker Yayınları. Ekiz, D. (2015) Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık. Gemalmaz, E. (2010). Türkçenin derin yapısı. Haz. Cengiz Alyılmaz ve Osman Mert. Ankara: Belen Gülensoy, T. ve Alkaya, E.(2010). Türkiye Türkçesi ağızları bibliyografyası. Ankara: Akçağ Yayınları. Gülsevin, G. (2010). Yaşayan ve tarihî Türkiye Türkçesi ağızları. İstanbul: Özel Kitaplar Chambers, J. ve Peter T. (1998). Dialectology. Cambridge: Cambridge University Press Karahan, L. (2000). Ağız araştırmalarında sorunlar. Türkçenin Ağız Araştırmaları Bildirileri: 21-26. Haz. Sumru Özsoy ve Eser Taylan. İstanbul: Boğaziçi Yayınevi Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademi Korkmaz, Z. (1995). Anadolu Ağızları üzerindeki araştırmaların bugünkü durumu ve karşılaştığı sorunlar. Türk Dili Üzerine Araştırmalar II, 199- 221. Korkmaz, Z. (2007). Türk dilinin eski kültür mirasının Anadolu ağızlarındaki devamı. Türk Dili Üzerine Araştırmalar III, 641-650. Korkmaz, Z. (2017). Dil bilgisi terimleri sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları. Pehlivan, A.(2012). Öğretmen adaylarının Anadolu ağızlarına yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Bilig 63,135-157. Rickford, J. R. (2002). “How linguists approach the study of language and dialect. www.stanford.edu/ Rickford/paper/173_reading_1. Doc. Ronelle, A. (2006). Dialectology. https://slaviccenters.duke.edu/sites/slaviccenters.duke.edu/files/media_items_files/8alexander.original.pdf Seçer, İ. (2015). SPSS ve LİSREL ile pratik veri analizi. Ankara: Anı Yayıncılık. Şencan, H. (2005). Güvenirlik Analiz Yöntemleri. Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenirlik Geçerlilik. Ankara: Seçkin yayıncılık. Tekin, T. (2013). Makaleler-çağdaş Türk dilleri. Ankara: TDK Yayınları. Türkçe Sözlük (1988). Ankara: TDK Yayınları. Uysal, İ. (2017). Kuzuören (Konya-Bozkır) ağzından derleme sözlüğü’ne katkılar. Diyalektolog Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi 14, 79-85 Ünalan, Ş. (2014). Kültür ve dil. Ankara: Nobel yayınları. Vardar, B. (2002). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yayınları.