Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaret Bağıntısı: Türkiye Örneği

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 21 - 32, 29.03.2022

Fatma Yılmaz

https://doi.org/10.31592/aeusbed.824419

Cited By: 6

Öz

Küreselleşen dünya ile birlikte sürdürülebilir bir ekonomik büyüme hedefi gittikçe zorlaşmaktadır. Sadece üretim faktörleri (iş gücü, fiziki sermaye, doğal kaynaklar ve teknoloji) ekonomik büyümeyi etkilememekte bu faktörlere dış ticaret de dahil edilmektedir. Ekonomi biliminin doğuşundan bu yana ekonomik büyüme ve dış ticaret arasındaki bağıntı tartışılmaktadır. Bu tartışma sadece dış ticaretin refahı artırdığına dair savları ileri süren bilim insanlarından kaynaklanmamakta aynı zamanda dış ticaretin Türkiye’ de başlamasıyla birlikte de oluşmaktadır. Buradan hareketle çalışmanın amacı Türkiye için ekonomik büyüme ve dış ticaret arasındaki bağıntıyı 1970-2019 yılları arasında incelemektir. Çalışmada ekonomik büyüme ölçütü olarak GSYH ve dış ticarette ise ithalat ve ihracatın toplamı alınmıştır. Çalışma sürecinde kullanılan veriler, TÜİK (www.tuik.gov.tr) ve Dünya Bankası (www.worldbank.com) veri tabanından sağlanmıştır. Değişkenlerin durağanlığını test etmede ADF ve PP birim kök testleri kullanılmıştır. Bu değişkenlere ait nedenselliğin tespitinde ise Toda-Yamamoto analizinden yararlanılmıştır. Çalışmanın sonucunda dış ticaretten ekonomik büyümeye doğru nedensellik bağıntısı tespit edilirken, ekonomik büyümeden dış ticarete doğru herhangi bir nedensellik saptanmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik büyüme, dış ticaret, Türkiye, Toda-Yamamoto

Kaynakça

• Akkaş, İ. ve Öztürk, M. (2016). Türkiye’de ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkilerinin analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), 1329-1337.
• Amiri, A. and Ventelou, B.(2012). Granger causality between total expenditure on health and GDP in OECD: Evidence from the Toda–Yamamoto approach. Economics Letters, 116(3), 541-544.
• Ashrafi, S.A.R. and Kalaiah, V. (2020). International trade and economic growth in Afghanistan. Journal of Xi'an University of Architecture & Technology, 12(6),1799-1808.
• Dereli, D.D. (2018). Türkiye'de dış ticaret ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi (1969-2016). Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(3), 279 – 289.
• Guan, J.L. and Hong, Y. (2012). An empirical analysis on U.S. foreign trade and economic growth. AASRI Procedia, 2, 39 – 43.
• Ho, K.Y., Wang, K. and Wang W. (2015). Foreign trade and economic growth in recent China: A Granger causality analysis. https://www.researchgate.net/publication/300777913_Foreign_Trade_and_Economic_Growth_in_Recent_China_A_Granger_Causality_Analysis 28.09.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Kızıldere, C. (2020). Dış ticaret-ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneğinde bir nedensellik analizi. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergisi, 45, 318-331.
• Korkmaz, S. ve Aydın, A. (2015). Türkiye’de dış ticaret - ekonomik büyüme ilişkisi: Nedensellik analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(3), 47-76.
• Pata, U. K. (2016). Türkiye’de dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkileri: Toda-Yamamoto nedensellik analizi (1971-2014). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31 (1), 119-133.
• Şerefli, M. (2016). Dış ticaretin ekonomik büyüme üzerine etkisi: Türkiye örneği. Kastamonu Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13, 136-143.
• Tapşın, G. (2015). The relationship between foreign trade and economic growth in Turkey. International Review of Research in Emerging Markets and the Global Economy An Online International Research Journal, 1(3), 417-429.
• Toda, H.Y. and Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of Econometric, 66(1-2), 225-250.
• Vardari, L. (2015). Relationship between import-exports and economic growth: The Kosova case study. https://www.researchgate.net/publication/299445514 28.09.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Yapar-Saçık, S. (2009). Dış ticaret politikası ve ekonomik büyüme ilişkisi: Teorik açıdan bir inceleme. KMU İİBF Dergisi, (16),162-171.
• https://data.worldbank.org/country/turkey?locale=tr 10.09.2020 tarihinde erişilmiştir.
• http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1046 10.09.2020 tarihinde erişilmiştir.