Öğretmenlerin Eğitime İnanma Düzeyleri ile İşe Bağımlılık Düzeyleri Arasındaki İlişki: Kahramanmaraş İli Örneği

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 81 - 100, 29.03.2022

Ahmet Nacar , Erkan Atalmış

https://doi.org/10.31592/aeusbed.981999

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı; öğretmenlerin eğitime inanma düzeyleri ile işe bağımlılık düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Nicel bir çalışma olan araştırma, ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın evrenini; 2018-19 eğitim-öğretim yılında Kahramanmaraş ili ve bu ile bağlı 11 ilçede bulunan Millî Eğitim Bakanlığına bağlı anaokulu, ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapmakta olan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise evren içerisinden basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle seçilen 707 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Akın ve Yıldırım (2015) tarafından geliştirilen “Öğretmenlerin Eğitime İnanma Düzeyleri Ölçeği” ve Robinson (1989) tarafından geliştirilip Apaydın (2011) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “İşe Bağımlılık Ölçeği” ile araştırmanın amaçlarına yönelik hazırlanan ve araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Verilerin analizi için SPSS 22.0 programının kullanıldığı araştırmada, öğretmenlerin eğitime inanma düzeyleri ile işe bağımlılık düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemek için Pearson Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Ayrıca çalışmada katılımcıların eğitime inanma düzeyleri ile işe bağımlılık düzeylerinin çeşitli demografik özelliklere göre değişip değişmediğini belirlemek için Levene’s Testi, Bağımsız Gruplar için t-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve Mann Whitney-U Testi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda, katılımcıların eğitime inanma düzeylerinin sadece kurum düzeyi ve yerleşim yeri birimi türü değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar gösterdiği bulunmuştur. Katılımcıların işe bağımlılık düzeylerinin ise hiçbir demografik değişkene göre anlamlı bir şekilde değişmediği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca araştırmaya katılan öğretmenlerin eğitime inanma düzeyleri ile işe bağımlılık düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eğitime inanma, inanç, işe bağımlılık, işkoliklik, işe adanmışlık

Teachers Believing in Education Relationship Between Work Dependence Levels: Example of Kahramanmaraş Province

Öz

The aim of this study is to investigate the relationship between teachers belief in education and their levels of work dependency. The research, which is a quantitative study, was designed in a relational desriptive model. The population of the study consists of pre-school, primary, secondary and high school teachers and school administrators of the Ministry of National Education in Kahramanmaraş province and its 11 districts in the 2018-2019 academic year. The sample of the study consists of 707 teachers selected randomly. In this stuy, “Teachers’ Levels of Believe in Education Scale” developed by Akın and Yıldırım (2015) , “Work Dependency Scale” developed by Robinson (1989) and adapted into Turkish by Apaydın (2011), and “Personal Information Form” prepared by the researcher were used as data collection tools. Using the SPSS 22.0 program for analysis of the data, Pearson correlation analysis was used to find the relationship between teachers' levels of belief in education and levels of work dependeny, and it was found that this relationship was not statistically significant. In addition, Levene’s Test, Independent Sample t-Test, One-Way Analysis of Variance, Mann Whitney-U Test were used to find out whether the participants' levels of believe in education and work dependency levels changed according to their demographic characteristics. The findings showed that participants' levels of believe in education changed significantly according to only institution level and settlement type. However, it was found that the levels of work dependency of the participants did not change significantly according to any demographic variables. In addition, it was concluded that there was no statistically significant relationship between the level of believing in education and the level of dependence on work of the teachers involved in the study decisively.

Anahtar Kelimeler

Believe in education, work dependency, workalism, dedication to work.

Kaynakça

• Ağca, V. ve Ertan, H. (2008). Duygusal bağlılık içsel motivasyon ilişkisi: Antalya'da beş yıldızlı otellerde bir inceleme. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 135-156.
• Akar, H. (2015). Öğretim elemanlarının işkoliklik eğilimleri ile iş yaşamında yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişki. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(5), 405-417.
• Akduman, C., Akduman, G., Şimşek Yüksekbilgilili, N. ve Yüksekbilgilili, Z. (2015). ASM'lerde görev yapan çalışanlar üzerinde karşılaştırmalı bir işkoliklik araştırması. 6. Uluslararası Katılımlı Aile Hekimliği Kongresi, Antalya.
• Akın, U. ve Oğuz, E. (2010). Öğretmenlerin işkoliklik ve tükenmişlik düzeylerinin ilişkisi ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(3), 309-327.
• Altın, H. M. ve Kalelioğlu, F. (2015). Fatih Projesi ile ilgili öğrenci ve öğretmen görüşleri. Başkent University Journal of Education, 2(1), 89-105.
• Akın, U. ve Yıldırım, N. (2015). Öğretmenlerin eğitime inanma düzeyleri ölçeği (ÖEİDÖ): geçerlik ve güvenirlik çalışması. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 70-83.
• Apaydın, Ç. (2011). Öğretim üyelerinin işe bağımlılık düzeyi ile iş-yaşam dengesi ve iş-aile yaşam dengesi arasındaki ilişki. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Argon, T. ve Cicioğlu, M. (2017). Meslek lisesi öğretmenlerinin eğitime inanma düzeyleri ile öğretme motivasyonları. The Journal of Academic Social Science Studies, 57(1), 1-23.
• Argon, T. ve Ertürk, R. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin içsel motivasyonları ve örgütsel kimliğe yönelik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2(2), 159-179.
• Atalmış, E. H. ve Köse, A. (2018). Türkiye’deki öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları: bir meta-analiz çalışması. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 9(4), 393-413.
• Aykaç, N. (2007). İlköğretim sosyal bilgiler dersi eğitim-öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler, 6(22), 46-73.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84 (2), 191-215.
• Bardakçı, S. (2007). Eğitim yöneticilerinin internet kullanımına ilişkin tutumlarının işkoliklik eğilimleri üzerine etkilerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Bardakçı, S. ve Baloğlu, M. (2012). İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan okul yöneticilerinin işkoliklik eğilimleri. Eğitim ve Bilim, 37(164), 45-56.
• Başkan, G. A. (2001). Öğretmenlik mesleği ve öğretmen yetiştirmede yeniden yapılanma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 16-25.
• Bayraktaroğlu, S. ve Dosaliyeva, D. (2016). İşkolikliğin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: bankacılık sektöründe bir araştırma. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 9-28.
• Burke, R. J., Matthiesen, B. S. ve Pallesen, S. (2006). Workaholism, organizational life and well-being of norwegian nursing staff. Career Development International, 11(5), 463–477.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 317s.
• Çetinoğlu, H. ve Kaya, M. (2016). Özel ve kamu sektör çalışanlarının iş bağımlılığı ve yaşam doyum düzeylerinin incelenmesi”. V. Sakarya’da Eğitim Araştırmaları Kongresi, Sakarya.
• Çetintaş, B. ve Genç, A. (2005). Almanca Öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması derslerine ilişkin görüş ve deneyimleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 75-84.
• Durna, U. ve Veysel, E. (2011). Üç bağlılık unsuru ekseninde örgütsel bağlılık. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), 210-219.
• Eğitim Reformu Girişimi. (2016). Öğrenciler ve eğitime erişim arka plan raporu. https://www.egitimreformugirisimi.org/egitim-izleme-raporu-2016-17/ adresinden 09.08.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Ergün, E. ve Argon, T. (2017). Öğretmenlerin eğitime inanma düzeyleri ve duygusal emek davranışları arasındaki ilişki. Journal of International Social Research, 10(53), 557-566.
• Gerdan, E. (2018). Yöneticilerin işkolik davranışlarının yaşam doyumlarına etkisi: konaklama işletmeleri örneği. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Gülova, A., İspirli, D. ve Eryılmaz, İ. (2014). İşkoliklik ve tükenmişlik arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik beyaz yakalılar üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 25-39.
• Gün, F. (2017). Öğretmenlerin eğitime inanma ve işle bütünleşme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Theoretical Educational Science, 10(4), 408-431.
• GÜRSU, O. (2016). Din kültürü ve ahlak bilgisi (dkab) öğretmenlerinin işe bağımlılık hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 20(65), 393 – 404.
• Kalağan, G. ve Güzeller, C. O. (2010). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 83-97.
• Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling (3rd ed.). New York, NY: Guilford.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri: kavramlar, teknikler ve ilkeler. Ankara: Nobel Yayınevi, 305s.
• Kasap, B. B. ve Canbaz, S. (2017). Kırklareli ilinde eğitim ve sağlık sektöründe işkoliklik üzerine bir araştırma. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(4), 42-58.
• Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet döneminde dal öğretmeni yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1), 1-14.
• Koyuncu, M., Burke, R. J. ve Fixenbaum, L. (2006). Work experience and staticfion of male and female professors in Turkey: signs of progress. Equal Opputunities International, 25(1), 38- 47.
• Kumandaş, H. ve Kutlu, Ö. (2014). Yükseköğretime öğrenci seçmede ve yerleştirmede kullanılan sınavların oluşturduğu risk faktörlerinin okul başarısı üzerindeki etkileri. Türk Psikoloji Dergisi, 29(74), 15-31.
• Mucevher, M. H., Akçakanat, T. ve Demirgil, Z. (2017). İşkolikliğin kuşaklara göre karşılaştırılması: Süleyman Demirel Üniversitesi akademisyenleri üzerine bir araştırma. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(3), 135-155.
• Naktiyok, A. ve Karabey, C. N. (2005). İşkoliklik ve tükenmişlik sendromu. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 179-198.
• Okut, L. (2011). İlköğretim fen ve teknoloji, matematik öğretmenlerinin eğitime ve sınıf yönetimine ilişkin inançları arasındaki ilişki. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 39-51.
• Öğülmüş, K., Yıldırım, N. ve Aslan, G. (2013). Ücretli öğretmenlerin görevlerini yaparken karşılaştıkları sorunlar ve ücretli öğretmenlik uygulamasının okul yöneticilerince değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 12(4), 1086-1099.
• Özdemir, A. O. ve Arık, R. S. (2018). Okul iklimine ilişkin öğretmen ve müdür davranışları ile örgütsel bağlılık ilişkisinde işkolikliğin aracılık etkisi. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 24(2), 295-338.
• Özdemir, H. (2013). Sınıf öğretmenlerinin işkoliklik eğilimlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özen Kutanis, R. ve Çakal, M. (2012). Spor işletmelerinde çalışanlar işkolik mi?: İstanbul örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 6(12), 20-36.
• Özsoy, E. (2018). Yöneticilerin ve yönetici olmayan çalışanların işkoliklik düzeylerinin karşılaştırılması. Business ve Management Studies: an International Journal, 6(4), 806-821.
• Pekdemir, I. ve Koçoğlu, M. (2014). İşkoliklik ile iş yaşam dengesi arasındaki ilişkide kişilik özelliklerinin aracılık rolü üzerine bir araştırma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30(30), 309-338.
• Sarıtepeci, M., Durak, H. ve Seferoğlu, S. S. (2016). Öğretmenlerin öğretim teknolojileri alanında hizmetiçi eğitim gereksinimlerinin fatih projesi kapsamında incelenmesi. 1. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 7(3), 601-620.
• Sünbül, A. M. (1996). Öğretmen niteliği ve geliştirilmesi. Eğitim Yönetimi Dergisi, 4, 597-608.
• Taşlıyan, M., Hırlak, B. ve Güler, B. (2017). İşkoliklik ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: akademisyenler üzerine bir araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(45), 51-70.
• Tunca, N., Alkın-Şahin, S. ve Oğuz, A. (2015). Öğretmenlerin Eğitim inançları ile mesleki değerleri arasındaki ilişki. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 11-47.
• Türk Eğitim Derneği (2010). Ortaöğretime ve yükseköğretime geçiş sistemi, http://portal.ted.org.tr/yayinlar/ortaogretimeveyuksekogretimegecissistemi.pdf adresinden 09.08.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Türk Eğitim Derneği (2014). Dünya Bankası Türkiye ülke direktörü Martin Raiser ile eğitim-ekonomi ilişkisi üzerine değerlendirmeler. https://tedmem.org/soylesi/dunya-bankasi-direktoru-martin-raiser-egitim-ve-ekonomi adresinden 09.08.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Uğurlu, A. ve Şahin, M. Y. (2018). Antrenörlerde işkoliklik düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Journal of Human Sciences, 15(4), 1863-1873.
• Weber, B. J. ve Omotani, L. M. (1994). The power of believing. Executive Educator, 16(9), 35- 38.
• Yıldırım, N. ve Akın, U. (2017). Öğretmenlerin eğitime inanma düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 213-227.
• Yüksekbilgili, Z. ve Akduman, G. (2016). Demografik faktörlere göre işkoliklik. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(57), 512-525.