Trans-Hümanizm Bağlamında Üstinsan ve Hegemonya İlişkisi

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 3, 952 - 963, 30.11.2024

Mustafa Eren Akpınar

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1506181

Öz

Teknolojik gelişmelerin her geçen gün daha da büyük atılımlar gerçekleştirdiği günümüz yapısında teknolojinin getirdiği ya da oluşturduğu pek çok karmaşık kavrama maruz kalınmaktadır. Özellikle de yeni kavramlaşan veya yeniden kendinden bahsettiren birçok kavramdan söz edilmesi gerekmektedir. Bu kavramlar arasında ise Julian Huxley tarafından kuramsallaştırılan trans-hümanizm ayrı bir öneme sahip olmaktadır. Çünkü, gelişen teknolojiler ile insanlık için gereksiz görülebilecek durumların ortadan kaldırılmasına odaklanan bu kavramın realisttik açıdan olanaklı hale gelmesi oldukça değerli bir oluşum yaratmaktadır. Aynı zamanda üstinsan (Übermensch) kavramıyla da Friedrich Nietzsche, insanlık mertebesini genel olarak hayvan mertebesi ve insan ötesi mertebe arasında değerlendirilerek bir nevi üstinsan yaratımının söz konusu olabileceği üzerinde durmuştur. Bu durumda trans-hümanizm ve üstinsan kavramlarını iç içe geçmeye müsait hale getirmiştir. Aynı şekilde Antonio Gramsci'nin eserlerinde de sıklıkla rastlanan hegemonya kavramı yani baskın sınıfın boyun eğenlerin izniyle gücü kazanması durumu da üstinsan, trans-hümanizm kavramları ile beraber ele alındığında elde edilen toplumsal yapının geleceğinin imgelenmesi süreci de çok önemli bir gelişim gösterecektir.
Bu nedenle de derleme bir çalışma olarak kaleme alınan bu makale kapsamında literatür taramasından sıklıkla faydalanılacak ve başlıkta bahsi geçen kavramların her biri hem detaylı olarak hem de birbirleriyle uyumlanıp, bağdaştırılarak ilişkilendirilmelerine ışık tutulacaktır. Böylelikle de çalışma çerçevesinde gelecekte birbirini etkileyebilecek bu kavramlar bütüncül olarak ele alınarak önümüzde beliren gelecek çağın temellerine odaklanılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Trans-Hümanizm, Üstinsan, Hegemonya, Rıza İmalatı, Teknolojik Revalüasyon (Technological Revaluation)

Overhuman and Hegemony in the Context of Trans-Humanism

Öz

In today's structure, where technological developments are making greater breakthroughs day by day, many complex concepts brought about or created by technology are exposed. In particular, it is necessary to mention many concepts that have been newly conceptualised or have been mentioned again. Among these concepts, transhumanism, theorised by Julian Huxley is of particular importance. Indeed, the fact that this concept, which focuses on the elimination of situations that may be considered unnecessary for humanity with developing technologies, becomes realistically possible creates a very valuable formation. At the same time, Friedrich Nietzsche, with his concept of the overhuman (übermensch), emphasised that the creation of a kind of overhuman could be in question by evaluating the level of humanity in general between the animal level and the transhuman level. In this case, the concepts of transhumanism and overhuman have become intertwined. Likewise, when the concept of hegemony, which is frequently encountered in the works of Antonio Gramsci, that is, the dominant class gaining power with the permission of the subjugated, is handled together with the concepts of overhuman (overman, übermensch), trans-humanism, the process of imagining the future of the social structure obtained will also show a very important development.
For this reason, within the scope of this article, which is written as a compilation study, literature review will be frequently utilised and each of the concepts mentioned in the title will be shed light on both in detail and by harmonising and associating them with each other. Thus, within the framework of the study, these concepts, which may affect each other in the future, will be handled holistically and will focus on the foundations of the future age that appears before us.

Anahtar Kelimeler

Transhumanism, Overhuman, Hegemony, Manufacturing Consent, Technological Revaluation (Teknolojik Revalüasyon)

Kaynakça

• Akpınar, M. E. (2022). Dijital aktivizm ve linç kültürü: Save Ralph örneği çerçevesinde hayvan hakları üzerine bir inceleme. Yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Akyüz, E. (2021). Çevre etiği ve sokak hayvanları: İstanbul örneği. Online Eurasian Conference on Languange & Social Sciences XII (p. 349- 358). Ekaterinburg: ECLSS International.
• Arı, E. S. (2021). Süper akıllı toplum: Toplum 5.0. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 455-479.
• Aslan, S. (2010). Türkiye’de sivil toplum. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(31), 260-283.
• Atmaca, Y. ve Günay, M. C. (2020). Bürokratik oligarşi: Türk kamu yönetimi sistemi ekseninde bir analiz. R&S- Research Studies Anatolia Journal, 3(3), 199-210.
• Aydemir, D. (2019). Automata filminin Nietzsche’nin üstinsan öğretisi ve toplumsal cinsiyet bağlamında çözümlenişi. Isophos Uluslararası Bilişim, Teknoloji ve Felsefe Dergisi, 2(2), 1-17.
• Aytaş, G. (2010). Hacı Bektaş Velî ve Thomas More’da hümanizm. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (55), 139-148.
• Bates, T. R. (1975). Gramsci and the theory of hegemony. Journal of the History of Ideas, 36(2), 351-366.
• Bernays, Edward L. (1947) The engineering of consent. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science Table of Contents, 250(1), 113-120.
• Buttigieg, J. A. (1995). Gramsci on civil society. Boundary 2, 22(3), 1-32.
• Canlıoğlu, G. (2008). Değişen toplum yapılarında bilginin değişen konumu. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Bilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Cevizci, A. (2010). Felsefe sözlüğü. İstanbul: Say Yayınları.
• Çoban, S. (2012). Gramsci, Hegemonya ve Kapitalizm. In First International Interdisciplinary Socia Inquiry Conference.
• Dağ, A. (2017). Hümanizmin radikalleşmesi olarak transhümanizm. Felsefi Düsün-Academic Journal of Philosophy, (9), 46-68.
• Demir, A. (2018). Ölümsüzlük ve yapay zekâ bağlamında trans-hümanizm. AJIT-E: Academic Journal of Information Technology, 9(31), 95-104.
• Dilsiz, V. (2022). Rızanın imalatında büyük veri etkisine ekonomi politik bir yaklaşım: https://istanbulmarka.science/rizanin-imalatinda-buyuk-veri-etkisine-ekonomi-politik-bir-yaklasim Access Date: 3.05.2024
• Dural, A. B. (2012). Antonio Gramsci ve Hegemonya. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 309-321.
• Gözübüyük Tamer, M. (2010). Tarihsel süreçte sivil toplum. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 27(1), 89-106.
• Gramsci, A. (1997). Hapishane defterleri. (Çev. A. Cemgil). İstanbul: Belge Yayınları.
• Güler, M. (2018). Bir manipülasyon aracı olarak rızanın imalatı. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(5), 75-101.
• Huxley, A. (2020). Cesur yeni dünya (Vol. 4). Ithaki Publishing.
• Huxley, J. (2015). Transhumanism. Ethics in Progress, 6(1), 12-16.
• Kadıoğlu, M. (2011). Hümanizm. Istanbul Journal of Sociological Studies, (23), 157-165.
• Kahraman, Ö. E. (2021). Yeşil aklama, bir rıza mühendisliği örneği. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (31), 413-433.
• Kayıntu, A. (2019). Hümanizm ve din kavşağında edebiyat. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (16), 499-529.
• Keane, J. (1993). Sivil toplum ve devlet. (Çev. E. Akın). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Keller, D. R., ed. (2010). Environmental ethics: The big questions. West Sussex: John Wiley & Sons.
• Kruzweil, R. (2017). İnsanlık 2.0. (Çev. M. Şengel). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Kubar, Y. ve Çoban, H. (2021). Makroekonomik değişkenlerin döviz kuru değişmelerine etkisi: Bir panel veri analizi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13(24), 189-206.
• Kutluay, F. (2021). Nietzsche: Üstinsan’ın ölümü. Fikriyat, 1(1), 54-68.
• Morton, D. (2011). Gramsci’yi çözümlemek. (Çev. B. Baysal). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Nietzsche, F. (2023). Böyle söyledi Zerdüşt (32. baskı). (Çev. M. Tüzel). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Okur, M. A. (2015). Gramsci, Cox ve Hegemonya: Yerelden küresele, iktidarın sosyolojisi üzerine. Uluslararası İlişkiler, 12(46), 129-151.
• Özkul, O. (2017). Demokratik hakların gelişmesinde sivil toplum düşüncelerinin katkısı. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 6(14), 10-24.
• Rousseau, J. J. (2024). Toplum sözleşmesi. (Çev. S. Ugan). Doğan Yayınları.
• Savcı, İ. (1999). Toplumsal cinsiyet ve teknoloji. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 54(01), 123-142.
• Sümer, B. A. and Alan, D. Ö. Ü. B. (2018). Nietzsche felsefesinde bir ideal olarak üstinsan. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 31, 49-58.
• Şenel, A. ve Gençoğlu, S. (2003). Küreselleşen dünyada teknoloji eğitimi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(12), 45-65.
• Tocqueville, A. (1994). Amerika'da demokrasi. Ankara: Yetkin Basım ve Yayıncılık.
• Tumay, M. and Okatan, F. (2015). Alexis De Tocqueville’e göre sivil toplum. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 19(3), 321-340.
• Tülüce, H. A. (2022). Bireysellik ve toplumsallık bağlamında modern bireyin anlam arayışı. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 5(3), 305-312.