A Study on Palestinian Folk Tales

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: Filistin Özel Sayısı, 256 - 275, 28.02.2025

Seher Doğancı

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1595712

Öz

Arab folk literature products are divided into two: verbal and actual creations. While proverbs, idioms, songs, stories, riddles, and jokes are among the verbal creations, actual creations include folk dances, children's games, customs and traditions, and clothing. Palestinian folk tales are folklore products that contain information about the social, historical, intellectual, religious, literary, and cultural elements of the Palestinians and point to information about the spirit of the century. It is based on the principle of a narrator who knows the story by heart, telling stories one after the other spontaneously and extemporaneously. The audience gathered around the narrator listens to stories containing extraordinary things during long winter nights before going to sleep. It is created with a unique style and allows the narrator to establish emotional dominance over the listener by changing his voice in response to events and situations and using body language by making representations and imitations. The narrative begins with a short story called al dehliz, which is generally described as an introduction, and the purpose of this part is to make the listener laugh. Each story is named based on the most important and obvious people or events in the story, and the narration begins with formulaic expressions. Generally, when a forgotten person or event is remembered by the narrator, the narration is interrupted, and the forgotten information is mentioned by going back to the past. In stories, which are fictional stories involving a specific time and place with a beginning and an end, there is a connection between events within the framework of a cause-effect relationship. This study aims to classify and analyze the stories that have an important place in Palestinian folk literature, their characteristics, types, language, style, and feature. In this context, the necessary information for the study are provided from Arabic sources such as Minal Turasi al Shabi, al Hikayatu al Shabiyyeti al Arabiyye, and Hikayatu al Shabiyyeti min Palistîn va Jordan. The data obtained in the study by reading and analyzing many works, especially the works mentioned, using document analysis, one of the qualitative research methods. At the end of the study, the characteristic features of Palestinian folk tales were determined, and these aspects were exemplified through the stories translated from Arabic to Turkish.

Anahtar Kelimeler

Palestinian Folk Tales, Social Themed Tales, Superstition Tales, Animal Tales, Happines Tales

Proje Numarası

yok

Filistin Halk Hikâyeleri Üzerine Bir İnceleme

Öz

Arap Halk Edebiyatı ürünleri sözlü ve fiili yaratımlar olmak üzere ikiye ayrılır. Sözlü yaratımlar içerisinde atasözleri, deyimler, şarkılar, hikâyeler, bilmeceler ve şakalar yer alırken; fiili yaratımlar arasında halk dansları, çocuk oyunları, âdet ve gelenekler ile kılık-kıyafetler yer alır. Filistin halk hikâyeleri, Filistinlilerin sosyal, tarihi, fikri, dini, edebi ve kültürel unsurlarıyla ilgili bilgiler içeren ve asrın ruhu hakkında malumatlara işaret eden folklor ürünleridir. Hikâyeyi ezbere bilen bir anlatıcının şefevi olarak ve irticalen peş peşe hikâyeler nakletmesi prensibine dayanır. Râvi’nin etrafına toplanan dinleyiciler, uzun kış gecelerinde olağanüstülükler içeren hikâyeleri uyumaya gitmeden önce dinler. Kendine has bir üslûp ile oluşur ve anlatıcının olay ve durumlar karşısında sesini değiştirmesiyle ve beden dilini temsil ve taklitler yaparak kullanmasıyla dinleyici üzerinde duygusal hâkimiyet kurmasına olanak sağlar. Genellikle girizgâh olarak nitelendirilen ve ed-dehlîz olarak isimlendirilen kısa hikâye ile anlatıma başlanır ve bu kısımda amaç dinleyiciyi güldürmektir. Her hikâye, hikâyede yer alan en önemli ve bariz şahıslar ya da olaylar üzerinden isimlendirilir ve kalıp ifadelerle anlatıma başlanır. Genellikle unutulan bir kişinin ya da olayın anlatıcı kişi tarafıdan hatırlanması sebebiyle anlatıma ara verilir ve geçmişe dönerek unutulan bilgiler zikredilir. Başlangıcı ve sonu olan belirli bir zamanı ve mekânı içeren kurgusal öyküler olan hikâyelerde olaylar arasında sebep- sonuç ilişkisi çerçevesinde bağlantı vardır. Bu çalışma, Filistin halk ebiyatında önemli bir yere sahip olan hikâyelerin neler olduğunu, bunların özelliklerini, çeşitlerini, dilini, üslûbunu ve kişilerini sınıflandırıp tahlil etmeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede çalışma için gerekli bilgiler Mine’t-Turâsı’ş-Şa‘bî, el-Hikâyâtu’ş-Şa‘biyyeti’l-‘Arabiyye ve Hikâyatu’ş-Şa‘Biyyeti min Filistîn ve’l-’Urdun adlı Arapça kaynaklardan temin edilmektedir. Çalışmada elde edilen veriler, isimleri geçen eserler başta olmak üzere pekçok eserin nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılarak okunması ve tahlil edilmesiyle elde edilmektedir. Çalışmanın sonunda Filistin halk hikâyelerinin karaktaristik özellikleri tespit edilmiş ve bu yönler Arapçadan Türkçeye çevrilen hikâyeler üzerinden örneklendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Filistin Halk Hikâyeleri, Sosyal Konulu Hikâyeler, Hurafe Hikâyeler, Hayvan Hikâyeleri, Eğlenceli Hikâyeler

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• ‘Abdu’l-Hakîm, Ş. (2017). el-Hikâyatu’ş-şa‘biyyetu’l-‘Arabiyyetu. Mısır: Hindâvî.
• Bâdîs, N. (2013). el-Hikâyetu’ş-şa‘biyyatu beyne husûsiyyeti’n-neş’eti va hurriyyeti’l-fen. es-Sekâfetu’ş-Şa‘biyye, 23, 8-9.
• Bedr, M. (2022). el-Hikâyetu’ş-şa‘biyyetu fî bâdiyyeti’s-Sinâ’. Mısır: Meca Book.
• Büşrâ, M. (2013). el-Hikâyatu’ş-şa‘biyye: tekûne av mâ tekûne. es-Sekâfetu’ş-Şa‘biyye 23, 60-71.
• Ceber, S. (2006). el-İntifâda fî’l-edebi’ş-şa‘bî’l-Filistînî fî şimâli Filistîn, Yüksek Lisans Tezi, Câmi‘atu’l-Necâhi’l-Vatâniyye, Nâblus.
• Doğancı, S. (2023a). Ğassân Kenefânî’nin Üm Sa‘ad romanında yapı ve tema. K. Osman ve K. Mehmet (Ed.), Sosyal, beşeri ve idari bilimler alanında akademik araştırma ve derlemeler içinde (275-287). Ankara: Platanus Publishing.
• Doğancı, S. (2023b). Modern Ürdün lehçesinin fonetik ve morfolojik özellikleri üzerine bir inceleme. Şarkiyat Mecmuası, 43, 299-317.
• Doğancı, S. (2024). Ürdün bedevileri kabileleri, kanunları, lehçesi ve kültürü. Erzurum: Fenomen Yayınları.
• el-Binâ’, İ. (2014). Kırâ’a fî’d-delâlâti’s-serdiyye fî’l-hikâyatu’l-hurâfiyye. es-Sekâfetu’ş-Şa‘biyye, 26, 64-71.
• el-Hamûd, N. (2013). el-Hikâyatu’ş-şa‘biyyeti’l-Filistîniyyeti beyne’l-huviyyeti ve’l-‘avleme. es-Sekâfetu’ş-Şa‘biyye, 22, 40-65.
• el-Vâdî, H. (2013). es-Serdu’l-hikâ’î fî’l-kıssatî’l-kasîrati’l-Filistîniyye. Mecelle Câmi‘atu’n-Necâh Lilebhâs, 27(10), 2011-2042.
• es-Sârîsî, Omar A. (2010). el-Hikâyetu’ş-şa‘biyyetu fî Filistîn ve’l-Urdun …huviyyet va te’sîl. es-Sekâfetu’ş-Şa‘biyye, 11, 70-76.
• es-Sârîsî, ‘O. ve el-Hâdi, İ. (1992). Hikâyatu’ş-şa‘biyyetu min Filistîn ve’l-Urdun. ‘Amman: Dâru’l-Yanabî‘.
• es-Savrî, B. (2016). el-Binâ’u’l-tahayyîlî fî’l-hikâyeti’ş-şa‘biyyeti. es-Sekâfetu’ş-Şa‘biyye, 35, 44-49.
• Eşhebûn, ‘A. (2014). Husûsiyyetu’l-hitâbi’l-iftitâhî fî’l-hikâyati’ş-şa‘biyye. es-Sekâfetu’ş-Şa‘biyye 27, 42-52.
• Fethî, İ. (1986). Mu‘cemu’l-mustalahâti’l-edebiyyeti. Cilt 14. Tûnus: et-Ta‘âduyyeti’l-‘Ummâliyye.
• Güzel, A. ve Torun, A. (2003). Türk halk edebiyatı el kitabı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Huseyn, H. M. (2024). Hikâyatu’l-’emsâlu’ş-şa‘biyyeti fî memleketi’l-Bahreyn. es-Sekafetu’ş-Şa‘biyye, 65, 52-71.
• Kenefânî, Ġ. (1969). Um Sa‘ad. Kıbrıs: Dâr Menşûrâtu’r-Rimâl.
• Mehbek, A. Z. (2005). Min turâsi’ş-şa‘biyyi (dirâse tahlîliyye lilhikâyeti’ş-şa‘biyyeti). Lübnân: Dâru’l-Ma‘rife. Micvel, V. (2015). Tecelliyâtu’l-‘acâ’ibî fi’s-serdi’l-hikâ’î lilhikâyeti’ş-şa‘biyyeti (hikâye Veş Min Hadra min vâdî Sûf ). Yüksek Lisans Tezi, Câmi‘atu’l-Vâdî, Cezâ’ir.
• Muhammed, ’E. (2021). el-Hikâyatu’ş-şa‘biyyetu fî merkezi’l-Feşen (hikâye’l-hayvân enmûzecen). Mecelletu Kulliyyeti’l-Âdâb- Câmi‘a Benî Suvef, 1(58), 309-330.
• Muhawi, I. ve Kanaana, S. (1989). Speak bird speak again palestinian Arap folktales. Berkeley: University of California Press.
• Sirhân, N. (1974). el-Hikâyatu’ş-şa‘biyyetu’l-Filistîniyye. Beyrût: el-Mü’essesetu’l-‘Arabiyyeti Lildirâsâti ve’n-Neşr.
• Sirhan, Nadia R. (2014). Folk stories and personal narratives in Palestinian spoken Arabic, a cultural and linguistics study. London: Palgrave Macmillan.
• Süleymân, ’İ. (2011). el-Edebu’ş-şa‘biyyu’l-Filistînî. es-Sekafetu’ş-Şa‘biyye, 14, 50-59.
• ‘Ubeydullah, M. (2011). el-Kıssatu’l-kasîra fî Filistîn ve’l-Urdun munzu neş’etiha hattâ cîl “el-ufku’l-cedîd”. ‘Ammân: Vuzâratu’s-Sekâfe.
• Vedîcî, R. (2018). el-Hikâyatu’ş-şa‘biyyetu fî’l-bünyeti ve’l-delâle. es-Sekâfetu’ş-Şa‘biyye, 40, 32-41.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.