Çocuk Gelişimi Öğrencilerinin Özel Eğitim Öğretmenliğine Yönelik Görüşleri ve Tutumlarını Etkileyen Faktörler

Yıl 2020, , 135 - 148, 15.04.2022

Şenay Şirin Kaya , Arzu Özyürek

https://doi.org/10.33722/afes.1093269

Öz

Çocuk gelişimi alan mezunu öğrencilerin, mezuniyet sonrası çalışabilecekleri alanlardan biri
özel eğitim alanıdır. Bu çalışmada, çocuk gelişimi öğrencilerinin özel eğitim öğretmenliğine
yönelik görüşleri ve tutumlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Betimsel
tarama modelindeki çalışmada, çalışma grubunu çevrimiçi olarak kendilerine ulaşılabilen
Çocuk Gelişimi 106 lisans ve 77 önlisans öğrencisi olmak üzere toplam 177 öğrenci
oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında bir anket formu ve Özel Eğitim Öğretmenlik
Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde frekans ve yüzde
dağılımları ile sınıflama analizlerinden, t testi ve tek yönlü varyans analizi ile CHAID analizi
kullanılmıştır. Sonuç olarak, öğrencilerin çoğunluğunun özel eğitim alanında çalışmak
istemediği belirlenmiştir. Öğrenciler, özel eğitim alanında çalışma zorunda kalmaları
durumunda hangi engel türüyle çalışacakları konusunda kararsız kalmış, ilk üç sırada
öğrenme güçlüğü/zihinsel gerilik, otizm ve tüm engel gruplarıyla çalışabileceklerini
belirtmişlerdir. Çalışmada, çocuk gelişimi öğrencilerinin özel eğitim öğretmenlik mesleğine
yönelik tutumlarını etkileyen en önemli faktörün onların özel eğitim alanında staj yapma
durumları olduğu, özel eğitim alan stajı yapan öğrencilerin özel eğitim öğretmenliğine yönelik
tutumlarının daha olumlu olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk Gelişimci, Çocuk Gelişimi Bölümü, Özel Eğitim, Öğretmenlik Mesleği, Mesleki Tutum.

Factors Affecting Child Development Students' Views and Attitudes towards Special Education Teaching

Öz

It is one of the fields where the graduates of child development can work after graduation.
It is a special education area. In this study, it was aimed that child development students become special education teachers.
It is aimed to determine the factors affecting their opinions and attitudes towards Descriptive
In the study in the survey model, the study group was made available to them online.
Child Development A total of 177 students, including 106 undergraduate and 77 associate degree students
has created. A questionnaire form and Special Education Teaching Staff were used to collect the data.
The Attitude Towards Occupation Scale was used. Frequency and percentage in data analysis
distributions and classification analysis, t test and one-way analysis of variance and CHAID analysis
used. As a result, the majority of students work in the field of special education.
It was determined that he did not want. Students have to work in the field of special education
Undecided about what type of disability they will work with in case of
that they can work with learning disability/mental retardation, autism and all disability groups
they have stated. In the study, child development students' participation in the special education teaching profession
The most important factor affecting their attitudes towards
that students who do internship in special education have special education
attitudes were found to be more positive.

Anahtar Kelimeler

Child Development Department, Special Education, Teaching Profession, Professional Attitude.

Kaynakça

• Afat, N. & Çiçek, Ş. (2019). Özel eğitim öğretmenliği lisans programlarındaki öğrencilerin profili ve alana yönelik görüşleri.
• Akmeşe, P. P. & Kayhan, N. (2017). Özel eğitim öğretmenlerinin oyun öğretimine ilişkin öz- yeterlik düzeylerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(01), 1-26.
• Arslan, G. & Aslan, G. (2014). Zihin engelli bireylere eğitim veren öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi (Tokat ili örneği). Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 49- 66.
• Aydın, A. & Tekneci, E. (2013). Zihin engelliler öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(2), 1- 12.
• Bandura, A. (1981). Self-referent tought: A developmental analysis of self-efficacy. In J.H. Flavell & L.Ross (Eds.), Social cognitive development: Frontiers and possible futures (P. 200- 239). Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Bataineh, O.; Dababneh, K.; Baniabdelrahman, A. (2010). Competencies of learning disabilities for general education teachers in regular classrooms in Jordan University of Sharjah Journal of Humanities & Social Sciences. 7 (1). 27-45.
• Çelikten, M. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 207-237.
• ÇGEDER, (2019). Çocuk Gelişimci Kimdir? http://cgeder.org/cocuk-gelisimci-kimdir/
• Çitil, M. &Atbaşı, Z. (2020). Özel Yetenekli Öğrencilerde Sınıf Yönetimi.
• Çokluk, O. (2001). Engelliler okullarında görev yapan yöneticilerde ve öğretmenlerde tükenmişlik.
• Eggen, Paul ve Kauchak, Don (1997),.Educational Psychology Windows on Classrooms, Prentice-HallInc, New Jersey.
• Ergül, C.; Baydık, B. ve Demir, Ş. (2013). Özel eğitim öğretmen adaylarının ve öğretmenlerinin zihin engelliler öğretmenliği lisans programı yeterliklerine ilişkin görüşleri ve bu görüşlerin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 499–522.
• Ergüven, D. A. (2019). Özel eğitim alanında çalışan alan dışı öğretmenlerin mesleki yeterliliklerinin incelenmesi (Master's thesis, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Gao, W. & Mager, G. (2011). Enhancing preservice teachers’ sense of efficacy and attitudes toward school diversity through preparation: A case of one U.S. inclusive teacher education program. International Journal of Special Education, 26 (2), 92-107.
• Girgin, G. & Baysal, A. (2006). Zihinsel engelli öğrencilere eğitim veren öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyi ve bazı değişkenler (İzmir örneği). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (6), 1-10.
• Gözün, Ö. & Yıkmış, A. (2004). Öğretmen adaylarının kaynaştırma konusunda bilgilendirilmelerinin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının değişimindeki etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(02).
• Gürkan, T. (1993). İlkokul Öğretmenlerinin Öğretmenlik Tutumları İle Benlik Kavramları Arasındaki İlişki. Ocak Yayınları, Ankara
• Gürsel, F. (2006). Engelliler için beden eğitimi ve spor dersinin öğrencilerin engellilere yönelik tutumlarına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(31), 67-73. Jordan, S. (2009). Education, participatory action research, and social change. New York, NY: Palgra ve Macmillan.
• Kaner, S. (2007). Öğretmenlerin ve anne-babaların öz-yetkinlik inançları, tükenmişlik algıları ve çocukların problem davranışları.
• Karabük Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü, Kasım-Aralık 2021 tarihlerinde yapılan mezun öğrencilerimizin durumu belirlemeye yönelik anket sonuçları. Erişim: 05.02.2022. https://sbf.karabuk.edu.tr/icerikGoster.aspx?K=S&id=2083&BA=cocuk- gelisimi
• Karagözoğlu, G. (1996). Eğitim düzenimizde öğretmen yetiştirme sorunu. Yeni Türkiye Dergisi Eğitim Özel Sayısı, 2(7), 377-381.
• Karahan, Ş., & Balat, G. U. (2011). Özel eğitim okullarında çalışan eğitimcilerin öz-yeterlik algılarının ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29), 1-14.
• Karasu, T., & Mutlu, Y. (2014). Öğretmenlerin perspektifinden özel eğitimde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri: Muş il örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 47-66.
• Küçük-Doğaroğlu,T.; Bapoğlu-Dümenci, S.S. (2015). Siniflarindakaynaştirma öğrencisi bulunan okul öncesi öğretmenlerin kaynaştırma eğitimi ve erken müdahale hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Science Journal. 1(2). 460- 473.
• Küçüközyiğit, M. S., Altun-Könez, N., & Yılmaz, B. (2017). Developıng An Attıtude Scale Towards Specıal Educatıon As A Teachıng Professıon: A Test Study. JISTE, 21(2), 27-40. MEB. (2001). Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettisleri Baskanlıkları Rehberlik ve Teftis Yönergesi. 2521 Sayılı Tebliğler Dergisi.
• Orel, A., Zerey, Z. & Töret, G. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Özel Eğitim dergisi, 5(1), 23-33.
• ÖSYM, (2021). Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Başkanlığı hakkında. Erişim adresi: https://www.osym.gov.tr/TR,8789/hakkinda.html Resmi Gazete, (07.07.18/30471). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180707- 8.htm
• Sadan, A. & Çıkılı, Y. (2021). Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde görev yapan öğretmenlerin kurum kurucu ya da müdüründen beklentilerinin belirlenmesi. Ulusal Eğitim Dergisi, 1(1), 1-11.
• Sarı, H.; Çeliköz, N.; Seçer, Z. (2009). An analysis of pre-school teachers’ and student teachers’ attitudes to inclusion and their self-efficacy. Internatıonal Journal of Special Education, 24 (3), 29-44.
• Temel, Z. F. (2000). Okul öncesi eğitimcilerin engellilerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18,148-155.
• Terzi, A. R. &Tezci, E. (2007). Necatibey Eğitim Fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 52(52), 593-614. Üstün, A.; Yılan, G. (2003). Okul öncesi öğretmenlerinin, zihinsel engelli çocukların kaynaştırma yoluyla eğitimlerine ilişkin sahip oldukları tutumlar. Eurasian Journal of Educational Research,13, 122-128.
• Varlıer, G.; Vuran, S. (2006). The views of pre-school teachers about integration. Educational Sciences Theory & Practice, 6(2).578-575.
• Vuran, S. (2013). Kaynaştırma uygulanan bir ilköğretim sınıfındaki sosyal yeterlik özelliklerinin betimlenmesi ve iyileştirilmesi çalışmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 14(02), 33-53.
• Weiskopf, P.E.(1980). Burnout Among Teachers Of Exceptional Children. Exceptional Children, 47.
• Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik mesleği, motivasyon kaynakları ve temel tutumlar: Kuramsal bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 33-46.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods in the social sciences]. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• YÖK. (2019). Yükseköğretim Kurumu Akademik Arama Sayfası.