A Study Based on Literature Research On The Establishment Of Post-Disaster Temporary Shelter Unit Design Criteria

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 3, 772 - 796, 30.11.2025

Elif Özer Yüksel , Hande Apak

https://doi.org/10.35341/afet.1619102

Öz

Turkey is a country where many disasters such as earthquakes, floods, landslides, forest fires, especially earthquakes are observed in terms of its geological, topographical and meteorological structure and contains many risky regions in terms of disasters. Considering the severity and magnitude of disasters and population density, it is seen that the structural damages caused by disasters in our country are significant. Current disaster management is in the direction of taking necessary precautions before the disaster occurs, foreseeing the need for shelter units before the disaster occurs due to structural damages that may occur according to disaster scenarios, and realizing the relevant regulations regarding the areas of responsibility of different disciplines. After disasters, it is a very important issue to find solutions to the shelter problem from the first day following the disaster. In this context, studies on the design criteria of post-disaster temporary shelter units in the field of architecture have a great role. Although there are studies on the discussion of criteria and determination of their weights in the literature, it is seen that there is a gap in the literature that there is no common approach in the creation and classification of criteria. In addition, the same criteria are expressed with different terminologies and categorized under different main headings, which leads to confusion of meaning. Therefore, the aim of this study is to make an original classification proposal by conducting a literature study to systematically compile and categorize the criteria in the literature. Within the scope of this study, the criteria were categorized into 8 main headings and 66 sub-criteria by conducting a correlational categorization of the criteria identified as a result of bibliometric analysis and literature research. Then, the prominent criteria were determined by frequency factor analysis. Thus, it is foreseen to contribute to the literature in terms of grouping the design criteria of temporary shelter units within the framework of main headings and sub-criteria and to provide a design basis for scientific studies on this subject and shelter prototypes to be created.

Anahtar Kelimeler

Design Criteria , Literature Review , Post Disaster Shelter , Post Disaster Temporary Unit , Temporary Housing

Proje Numarası

-

Afet Sonrası Geçici Barınma Birimi Tasarım Kriterleri Oluşturulmasına Dair Literatür Araştırmasına Dayalı Bir Çalışma

Öz

Türkiye jeolojik, topografik ve meteorolojik yapısı bakımından deprem başta olmak üzere sel, toprak kayması, orman yangını gibi birçok afetin görüldüğü ve afetler açısından çok sayıda riskli bölge içeren bir ülkedir. Afetlerin şiddeti ve büyüklüğü ile nüfus yoğunluğu gibi konular göz önünde bulundurulduğunda afetlerin ülkemizde oluşturduğu yapısal hasarların önemli oranda olduğu görülmektedir. Güncel afet yönetimi, afet olmadan önce gerekli tedbirleri almak, afet senaryolarına göre yapısal hasarlara bağlı olarak barınma birimi ihtiyacını afet olmadan önce öngörmek ve ilgili düzenlemeleri gerçekleştirme yönündedir. Afetlerden sonra afetin oluşunu takip eden ilk günden itibaren barınma sorununa çözüm bulmak oldukça önemli bir konudur. Bu bağlamda, mimarlık alanında afet sonrası geçici barınma birimlerinin tasarım kriterlerine dair yapılan çalışmaların rolü büyüktür. Literatürde kriterlerin tartışılmasına ve ağırlıklarının belirlenmesine dair çalışmalar olmasına karşın literatürde kriterlerin oluşturulmasında ve sınıflandırılmasında ortak bir yaklaşımın olmadığı yönünde bir boşluk olduğu görülmektedir. Bununla beraber aynı kriterlerin farklı terminolojiler ile ifade edilmesi farklı ana başlıklar kategorize edilmesi nedeniyle anlam karmaşasına neden olmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada amaç, literatürde yer alan kriterlerin sistematik bir şekilde derlenmesi ve kategorize edilmesine yönelik bir literatür çalışması yaparak özgün bir sınıflandırma önerisi yapılmasıdır. Çalışma kapsamında yapılan bibliyometrik analiz ve literatür araştırması sonucunda saptanan kriterlerin ilişkisel eşleştirmesi yapılarak kriterler, 8 ana başlık ve 66 alt kriter olarak kategorize edilmiştir. Daha sonra öne çıkan kriterler ise sıklık faktörü analiz ile belirlenmiştir. Böylece, afet sonrası geçici barınma birimi tasarım kriterlerinin ana başlık ve alt kriterler çerçevesinde gruplandırılması ile bu konuya ilişkin yapılacak bilimsel çalışmalara ve oluşturulacak barınma prototiplerine tasarım altlığı oluşturması yönüyle literatüre katkı sağlaması öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Afet Sonrası Geçici Barınma , Geçici Barınma Birimi , Geçici Konut , Literatür Araştırması , Tasarım Kriteri

Etik Beyan

gerekli değildir

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Akdede, N. (2018). Evaluation of temporary housing units with multi-criteria decision making methods. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ortadoğu Teknik Üniversitesi
• Arslan, E. (2022). Sosyal bilim araştırmalarında VOSviewer ile bibliyometrik haritalama ve örnek bir uygulama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (Özel Sayı 2), 33-56. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227291
• Bashawri, A., Garrity, S., Moodley, K. (2014). An Overview of the Design of Disaster Relief Shelters. Procedia Economics and Finance. 18. 10.1016/S2212-5671(14)01019-3
• Efe, B. (2023). Afet sonrası geçici barınma mekanlarını oluşturan tasarım parametrelerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kültür Üniversitesi
• Erşahin, E. (2022). Biyomimetik bina kabukları: bir meta-analiz. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi
• Ghonge, A. S., Dige, S. G., Jadhav, A. S., Begampure, R. (2022). Sheltering emergencies: design development process of temporary structure. International Research Journal of Engineering and Technology (IRJET), Volume: 09 Issue: 10. e-ISSN: 2395-0056
• Gökçe, O., Özden Ş., Demir, A. (2008). Türkiye'de afetlerin mekansal ve istatiksel dağılımı afet bilgileri envanteri, T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Yayınevi, Ankara, Isbn-10(13)
• Hosseini, S. A., de la Fuente, A., Pons, O. (2016). Multi-criteria decision-making method for assessing the sustainability of post-disaster temporary housing units technologies: A case study in Bam, 2003. Sustainable Cities and Society, 20, 38-51. DOI:10.1016/j.scs.2015.09.012
• İlerisoy, Z. Y., Gökşen, F., Soyluk, A., Takva, Y. 2022. Deprem kaynaklı ikincil afetler ve Türkiye örneklemi. Online Journal of Art & Design, 10(2)
• Kavaklı, B., Ekinci, S. (2023). A Region-based criterion weighting approach for the assessment of post-disaster shelters. Journal of Sustainable Construction Materials and Technologies, 8(4), 278-296. DOI: 10.47481/jscmt.1349554
• Marino P., Muñoz de Cuerva F., Ceano-Vivas M. (2016). Emergency housing planning during natural disasters. Earthquakes İn Haiti and Spain. Revista INVI, 31(87):115–141. https://doi.org/10.4067/invi.v0i0.1000
• Nappi, M.M.L., Nappi, V., Souza, J.C. (2019). Multi-criteria decision model for the selection and location of temporary shelters in disaster management. Int J Humanitarian Action, 4, 16 (2019). https://doi.org/10.1186/s41018-019-0061-z
• Opdyke, A., Goldwyn, B., Javernick-Will, A. (2021). Defining a humanitarian shelter and settlements research agenda. International Journal of Disaster Risk Reduction, 52, 101950. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2020.101950
• Orr, K. (2023). Flatpack emergency homes a sustainable future for temporary housing. Yüksek Lisans Tezi, Te Herenga Waka -Victoria University of Wellington, Yeni Zelanda
• Sahota S. S., Jawahar M. B. (2008). Living with Hope, Oxfam Briefing Notes Retrieved from http://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/70974F725960175EC-1257441004C88BD-Full_Report.pdf
• Şener, S. M., Altun, M. C. (2009). Design of a post disaster temporary shelter unit. ITU A| Z, 6(2), 58-74.
• Torus, B., Şener, S.M. (2015). Post-disaster shelter design and CPoDS. A|Z ITU Journal of Faculty of Architecture. 12. 269-282
• Yamalı, M.S., Akgün, Y., Karaveli, S. (2015). Deprem sonrası acil barınma birimi tasarımları üzerine bir değerlendirme, 3. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, 14-16 Ekim 2015–DEÜ–İzmir
• Yüksel, B., & Hasırcı, D. (2012). An analysis of physical and psychological expectations of earthquake victims from temporary shelters: A design proposal. Metu Journal of the Faculty of Architecture. https://doi.org/10.4305/METU.JFA.2012.1.134
• Zhao, L., Tang, Z. ve Zou, X. (2019). Mapping the knowledge domain of smart-city research: A bibliometric and scientometric analysis. Sustainability, 11(23), 6648. https://doi.org/10.3390/su11236648