The Relationship Between Climate Change and Consumer Inflation in Türkiye: VAR and Causality Analysis

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 3, 1099 - 1115, 30.11.2025

İsmail Cem Özkurt

https://doi.org/10.35341/afet.1620453

Öz

Although climate change is acknowledged to have begun with the Industrial Revolution, its adverse effects have increasingly intensified in recent decades. As a global issue, climate change affects all countries, while its economic impacts are examined on a country-specific basis. The aim of this study is to reveal the impact of climate change, not only as an environmental problem but also as an economic issue, on consumer inflation in Türkiye. The analysis covers annual data from the period 1981–2023. According to the results of Variance Decomposition, Impulse-Response Analysis, and Granger Causality Test used in the study, greenhouse gas emissions and temperature changes are the causes of changes in consumer inflation. Additionally, a unidirectional causal relationship from greenhouse gas emissions to temperature changes has been identified. These results indicate that greenhouse gas emissions are the most significant factor directly and indirectly affecting consumer inflation in Türkiye. Since climate change is a global problem, it cannot be solved through the efforts of a single country alone. Therefore, urgent global measures must be taken to address this issue before it is too late.

Anahtar Kelimeler

Causality Analysis , Climate Change , Consumer Inflation , VAR Analysis

Türkiye’de İklim Değişikliği ile Tüketici Enflasyonu İlişkisi; VAR ve Nedensellik Analizi

Öz

İklim değişikliğinin sanayi devrimi ile birlikte başladığı kabul edilmekle birlikte olumsuz etkileri son on yıllarda gittikçe artmıştır. Küresel bir sorun olan iklim değişikliği tüm ülkeleri etkilerken iklim değişikliğinin ortaya koyduğu ekonomik etkiler ise ülke özelinde incelenmektedir. Çalışmanın amacı, sadece bir çevre sorunu değil aynı zamanda ekonomik bir sorun olan iklim değişikliğinin Türkiye’de tüketici enflasyonuna etkisini ortaya koyabilmektir. Analiz 1981-2023 dönemini kapsayan yıllık verilerden oluşmaktadır. Çalışmada yöntem olarak kullanılan Varyans Ayrıştırması, Etki-Tepki ve Granger Nedensellik Testi sonuçlarına göre sera gazı emisyonları ve sıcaklık değişimleri tüketici enflasyonunda meydana gelen değişimin nedenidir. Aynı zamanda sera gazı emisyonlarından sıcaklık değişimlerine doğru da tek yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre sera gazı emisyonlarının Türkiye’de tüketici enflasyonunu doğrudan ve dolaylı yoldan en çok etkileyen etmen olduğu tespit edilmiştir. İklim değişikliğinin küresel bir sorun olması nedeniyle sadece tek bir ülkenin çabalarıyla bu sorunu çözmek mümkün değildir. Bu nedenle vakit çok geç olmadan bu sorunun çözümüne yönelik küresel olarak acil tedbirler alınmalıdır.

Anahtar Kelimeler

İklim Değişikliği , Nedensellik Analizi , Tüketici Enflasyonu , VAR Analizi

Kaynakça

• Ağırkaya, M. B. (2023). İklim değişikliği ekonomik büyüme ve gıda fiyatları döngüsü: Türkiye örneği. Adam Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 301-330. https://doi.org/0.31679/adamakademi.1179375
• Ahmed, Z., Asghar, M. M., Malik, M. N. & Nawaz, K. (2020). Moving towards a sustainable environment: The dynamic linkage between natural resources, human capital, urbanization, economic growth, and ecological footprint in China. Resource Policy, 67, 101677. https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2020.101677
• AlShafeey, M. & Saleh, M. A. S. (2024). Assessing inflation and greenhouse gas emissions interplay via neural network analysis: a comparative study of energy use in the USA, EU, and China. Environmental Sciences Europe, 36(73), 1-18. https://doi.org/10.1186/s12302-024-00905-w
• Atukeren, E. (2011). Granger-nedensellik sınamalarına yeni yaklaşımlar. Atatürk Üniversitesi, İİBF Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 137-153.
• Başkaya, Y. S., Gürgür, T. ve Öğünç, F. (2008). Küresel Isınma, Küreselleşme ve Gıda Krizi-Türkiye’de İşlenmiş Gıda Fiyatları Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Central Bank Review, 1-32.
• Batten, S. (2018). Climate change and the macro-economy: A Critical Review. Bank of England Staff Working Paper, 706, 1-48.
• Bayraç, H. N. & Doğan, E. (2016). Türkiye’de iklim değişikliğinin tarım sektörü üzerine etkileri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(1), 23-48.
• Beirne, J., Dafermos, Y., Kriwoluzky, A., Renzhi, N., Volz, U. & Wittich, J. (2024). Weather-related disasters and inflation in the euro area. Journal of Banking and Finance, 169. https://doi.org/10.1016/j.jbankfin.2024.107298
• Brooks, C. (2008), Introductory econometrics for finance. Cambridge University Press, Cambridge.
• Cevik, S. & Jalles, J., T. (2023). Eye of the storm: The impact of climate shocks on inflation and growth. IMF Working Paper, European Department, WP/23/87, 1-33.
• Çakmak, B. & Gökalp, Z. (2011). İklim değişikliği ve etkin su kullanımı. TABAD Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 4(1), 87-95.
• Ciccarelli, M., Kuik, F., ve Hernandez, C. M. (2023). The asymmetric effects of weather shocks on Euro area inflation. ECB Working Paper No. 2798.
• Dikmen, N. (2012). Ekonometri temel kavramlar ve uygulamalar. Dora, Bursa.
• Demirtaş, C. (2023). Does inflation instability cause environmental pollution in Türkiye? Evidence from the Fourier-Wavelet causality test. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 8(4): 622-642. https://doi.org/10.30784/epfad.1353763
• Faccia, D., Parker, M. & Stracca, L. (2021). Feeling the heat: extreme temperatures and price stability. Europena Central Bank, Working Paper Series, 2626.
• Illiyasu, J., Mamman, S., O. & Ahmed, U., A. (2023). Impact of climate change on output and inflation in Africa’s largest economies. Climate and Development, 15(10), 864-875. https://doi.org/10.1080/17565529.2023.2172315
• IPCC (2021). Climate Change 2021. In: Masson-Delmotte vd. (ed) The Physical Science Basis Working Group I Contribution to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, 1. Baskı, IPCC Switzerland, pp 1-40.
• Jayatilleke, S., & Cai, Y. (2014). The impact of climate change on food crop productivity, food prices and food security in South Asia. Economic Analysis and Policy, 44(4), 451-465. https://doi.org/10.1016/j.eap.2014.09.005
• Kabundi, A., Mlachila, M. & Yao, J. (2022). How persistent are climate-related price shocks? Implications for Monetary Policy. IMF Working Paper, WP/22/207.
• Kara, K. Ö. & Yereli, A. B. (2022). İklim değişikliğinin yönetimi ve tarım sektörü. Afet ve Risk Dergisi, 5(1), 361-379.
• Karadaş, H., A. & Koşaroğlu, Ş., M. (2019). Petrol şoklarının Türkiye ekonomisine uzun dönem makroekonomik etkileri: SVAR analizi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 40-59.
• Karakaya, E., & Özçağ, M. (2001). Sürdürülebilir kalkınma ve iklim değişikliği: uygulanabilecek iktisadi araçların analizi. In First Conference in Fiscal Policy And Transition Economies, University of Manas.
• Kemfert, C., Schafer, D., Semmler, W. & Zaklan, A. (2019). Green finance: The macro perspective. Vierteljahrshefte zur Wirtschaftsforschung, 88(2), 5-10. https://doi.org/10.3790/vjh.88.2.5
• Kotz, M., Kuik, F., Lis, E. & Nickel, C. (2023). The impact of global warming on inflation: Averages, seasonality and extremes. ECB Working Paper, 2821, 1-50.
• Kömürcüoğlu, E. D. & Artan, S. (2024). Türkiye’de İklim Değişikliğinin Gıda ve Tüketici Enflasyonu Üzerindeki Etkileri: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 10 (2), 421-444 https://doi.org/10.20979/ueyd.1491951
• Kömürcüoğlu, E. D. & Artan, S. (2025). İklim Değişikliği Gelişen Piyasa Ekonomilerinde Enflasyonu Nasıl Etkilemektedir? Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 47, 245-266 https://doi.org/10.18092/ulikidince.1624464
• Köse, N. & Ünal, E. (2024). The effects of the oil price and temperature on food inflation in Latin America. Environment, Development and Sustainability, 26, 3269-3295 https://doi.org/10.1007/s10668-022-02817-2
• Kunawotor, M. E., Bokpin, G. A., Asuming, P. O., ve Amoateng, K. A. (2022). The Impacts of Extreme Weather Events on Inflation and the Implications for Monetary Policy in Africa. Progress in Development Studies, 22(2), 130-148. https://doi.org/10.1177/14649934211063357
• Mendelsohn, R. (2009). The impact of climate change on agriculture in developing countries. Journal of Natural Resources Policy Research, 1(1), 5-19. https://doi.org/10.1080/19390450802495882 Mert, M. & Çağlar, A. E. (2019). Eviews ve Gauss uygulamalı zaman serileri analizi. Detay yayıncılık, Ankara. Mukherjee, K. & Ouattara, B. (2021). Climate and monetary policy: do temperature shocks lead to inflationary pressures? Climatic Change, 167(32), 1-21. https://doi.org/10.1007/s10584-021-03149-2
• Özkurt, İ. C. (2024). İklim değişikliğinin Türkiye’de tarımsal üretime etkisi. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 27(6), 263-275. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga, vi 1394627.
• Özüpekçe, S. (2020). Türkiye’de artan kuraklık ve olası sonuçları: susuzluk, kıtlık ve ekonomik problemler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(1), 278-285.
• Parker, M. (2018). The impact of disasters on inflation. Economics of Disasters and Climate Change, 2(1), 21-48. https://doi.org/10.1007/s41885-017-0017-y
• Sarı, A. (2008). Parasalcı görüşe göre Türkiye’de ödemeler bilançosu dengesinin sağlanmasında otomatik denkleşme mekanizmalarının etkinliği. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(2), 1-12. Schmidhuber, J., & Tubiello, F. N. (2007). Global food security under climate change. Proceedings of the national academy of sciences, 104(50), 19703-19708. https://doi.org/10.1073/pnas.0701976104
• Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and reality. Econometrica, 48(1), 1-48. https://doi.org/10.2307/1912017
• Tekeoğlu, M., Çiftçi, H., İşcan, E. & Serin, D. (2017). İklim değişikliğinin gıda fiyatları üzerine etkisi: OECD Örneği. International conference on Eurasian economies. Bishkek – Kyrgyzstan 5-7 October 2017.
• Tol, R. (2013). The economic impact of climate change in the 20th and 21st centuries. Climatic change, 117(4), 795-808. https://doi.org/10.1007/s10584-012-0613-3
• Ullah, S., Apergis, N., Usman, A. & Chishti, M. Z. (2020). Asymmetric effects of inflation instability and GDP growth volatility on environmental quality in Pakistan. Environmental Science and Pollution Research, 27, 31892-31904. https://doi.org/10.1007/s11356-020-09258-2
• URL 1, Reti, M., J. (2007). An assessment of the impact of climate change on agriculture and food security in the pacific: A case study in Vanuatu. FAO SAPA, https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/ed77a91a-df63-46c2-a79e-14870fd835bf/content. (Erişim 12 Aralık 2024).
• URL 2, UNFCCC (1992). Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi. https://treaties.un.org/doc/source/recenttexts/unfccc_eng.pdf (Erişim 20 Aralık 2024).
• URL 3, IEA (2024). Co2 Emissions in 2023 A new record high, but is there light at the end of the tunnel? https://www.iea.org/reports/co2-emissions-in-2023/executive-summary (Erişim 5 Ocak 2024).
• URL 4, NGFS (2024). Acute physical impacts from climate change and monetary policy. https://www.ngfs.net/en/publications-and-statistics/publications/acute-physical-impacts-climate-change-and-monetary-policy (Erişim 1 Eylül 2025).
• URL 5, Aliyu Jimoh (2023). Why is the Vector Autoregressive Model one of the best for time-series forecasting? https://medium.com/@aliyujimoh58/why-is-the-vector-autoregressive-model-one-of-the-best-for-time-series-forecasting-317649670ea1 (Erişim 1 Eylül 2025).
• URL 6 (2017). Vector AutoRegressive Models. https://www.lem.sssup.it/phd/documents/Lesson17.pdf (Erişim 2 Eylül 2025).
• Ventosa-Santaularia, D., Tapia, E. & Perez-Pena, A. K. (2024). Inflation dynamics under different weather regimes: Evidence from Mexico. Ecological Economics, 220, https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2024.108179
• Yusifzada, T. (2024). Evaluating the global impact of climate change on agricultural inflation: an innovative climate condition index approach. Environment, Development and Sustainability, 26, 18411-18438. https://doi.org/10.1007/s10668-023-03394-8