Earthquake Phenomenon in the Media: The Case of the February 6, 2023 Hatay and Kahramanmaraş Eathquakes

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 3, 966 - 982, 30.11.2025

Erdi Demir

https://doi.org/10.35341/afet.1625544

Öz

The subject of this study is related to the February 6, 2023 Hatay and Kahramanmaraş Earthquakes in the media. Earthquakes are sudden tremors that occur as a result of fractures in the earth's crust. Apart from the physical and geological aspects, earthquakes, whose social effects outweigh, also shed light on the natural relationships that people establish with space. In this context, the idea of reading about the effects of earthquakes on social life through the media seems to be meaningful. In this study, it was examined how the earthquake phenomenon is represented in the Turkish media and how the earthquake is presented in the media based on the sample of the February 6, 2023 Great Hatay and Kahramanmaraş Earthquakes. In the study, earthquake news in Hürriyet, Milliyet, Sabah, Sözcü, Posta, Yeni Şafak and Türkiye Newspapers in the Turkish media were analyzed by using the possibilities of discourse analysis research pattern. The meaning and contents of newspaper news were decisive in the analysis of the findings. In this context, concepts, themes and top themes have been created according to the meanings and forms of newspaper headlines. The news headlines categorized under the determined top themes are summarized by interpreting them in a sociological context. As a result, it was understood that earthquake news has functions such as contributing to relief efforts, increasing social sensitivity, accelerating communication and highlighting building safety.

Anahtar Kelimeler

Communication , Earthquake , Hatay , Kahramanmaraş , Media

Medyada Deprem Olgusu: 6 Şubat 2023 Hatay ve Kahramanmaraş Depremleri Örneği

Öz

Bu çalışmanın konusu medyada 6 Şubat 2023 Hatay ve Kahramanmaraş Depremleriyle ilgilidir. Deprem, yer kabuğu içinde meydana gelen kırılmalar sonucu oluşan ani sarsıntılardır. Fiziksel ve jeolojik yönü dışında toplumsal etkileri daha ağır basan depremler, insanların mekanla kurdukları doğal ilişkilere de ışık tutmaktadır. Bu bağlamda depremlerin toplumsal yaşam üzerindeki etkilerini medya üzerinden okumak fikri anlamlı görünmektedir. Bu çalışmada 6 Şubat 2023 Büyük Hatay ve Kahramanmaraş Depremleri örneklemi üzerinden Türk medyasında deprem olgusunun nasıl temsil edildiği, medyada depremin nasıl sunulduğu incelenmiştir. Çalışmada söylem analizi araştırma deseninin olanaklarından yararlanılarak Türk medyasında yer alan Hürriyet, Milliyet, Sabah, Sözcü, Posta, Yeni Şafak ve Türkiye Gazetelerinde deprem haberleri analiz edilmiştir. Bulguların analizinde gazete haberlerinin anlam ve içerikleri belirleyici olmuştur. Bu bağlamda gazete manşetlerinin anlam ve biçimlerine göre kavramlar, temalar ve üst temalar oluşturulmuştur. Belirlenen üst temalar altında kategorize edilen haber başlıkları ise sosyolojik bağlamda yorumlanarak özetlenmiştir. Bulgu olarak deprem haberlerinin yardım çalışmalarına katkı sağlama, toplumsal duyarlılığı artırma, iletişimin hızlanması ve yapı güvenliği ön plana çıkarma gibi işlevlere sahip olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Deprem , Hatay , İletişim , Kahramanmaraş , Medya

Kaynakça

• Afacan, E., ve Afacan, M. I. (2023). Türk Spor Gazetelerinde Deprem Algısı: 2023 Kahramanmaraş Depremi Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(2), 844-860. https://doi.org/10.16953/deusosbil.1265541
• Alaeddinoğlu, F., Sargın, S., ve Okudum, R. (2016). 2011 Van Depremi ve Kentsel Nüfusta Mekânsal Farklılaşmalar. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (39), 133-149.
• Altun, F. (2016). Afetlerde psikososyal hizmetler: Marmara ve Van depremleri karşılaştırmalı analizi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8-9), 183-197.
• Anar, Ü. İ. E. (2021). Sosyal Medya Ortamında Yer Alan Afet Haberlerinde Etkileşim; İzmir Depremi Örneği. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 11(3), 1129-1147.
• Argın, Y. (2023). Doğal afetlerde sosyal medya kullanımı: 2023 Kahramanmaraş depremi özelinde Twitter örneği. İnsanat Sanat Tasarım ve Mimarlık Araştırmaları Dergisi, 3(1), 140-165.
• Arıkan, B., ve Gökmen, G. P. (2016). Kentsel mekânın fiziksel katmanları, konut dokusunun oluşumu ve Feneryolu Mahallesi’nin “risk” li dönüşümü. İdealkent, 7(20), 966-998.
• Arslan, M. (2023). Okul müdürlerinin 6 Şubat Kahramanmaraş Depremi sonrası okullarda karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunlara ilişkin çözüm önerileri. International Journal of Social Humanities Sciences Research, 10(97), 1550-1559.
• Ayan, V. M., ve Keten, E. T. (2023). Medyanın Yapısal Sorunları Bağlamında Afet Haberciliği: 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Deprem Haberlerinin Gazetelerde Çerçevelenmesi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 2(2), 116-132.
• Aytekin, O. (2012). 2011 Van depreminin yöresindeki kültür varlıklarına olan etkisi üzerine bir değerlendirme. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 1081-1090.
• Ballice, G., Güler Nakıp, G., ve Paykoç Özçelik, E. (2022). İzmir Apartmanları: Cumhuriyet’ten 2000′ li Yıllara Dönüşümün İzleri. Ege Mimarlık, 4(116), 10-23.
• Barrientos, S. E., ve Ward, S. N. (1990). The 1960 Chile earthquake: inversion for slip distribution from surface deformation. Geophysical Journal International, 103(3), 589-598.
• Bayraktutan, Y., Akbulut, F., ve Özbilgin, M. (2016). Mekânsal Ayrışma: İktisadi Dinamikleri ve Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme. Journal of International Social Research, 9(43).1669-1682.
• Boykoff, M.T. ve Boykoff J.M. (2004). Balance as bias: Global warming and the US prestige press. Global Environmental Change Part A., 14 (2), 125-136.
• Demir, E., ve Yıldırım, M. N. O. (2023). Ukraynalı Mülteci ve Sığınmacıların Türk Medyasında Görünümü ve Temsili. İçtimaiyat, 110-127.
• Demir, S. T. (2023). Afet Medyası ve Medya Afeti: 6 Şubat Kahramanmaraş Depreminin Anımsattıkları. TRT Akademi, 8(18), 709-716.
• Duruel, M. (2023). Afetlerde göçmen olmak: 6 Şubat depremi Hatay örneği. Mukaddime, 14(2), 227-255. Erdoğan, B. (2023). Depremin sosyolojisi: 6 Şubat felaketinin toplumsal ve kültürel boyutları. TRT Akademi, 8(18), 718-725.
• Erdoğan, İ. (2006). Türkiye'de ulusal ve yerel gazetelerin habercilik anlayışları: Deprem haberlerinin karşılaştırmalı analizi. Selçuk İletişim, 4(3), 51-64.
• Fairclough, N. (2013). Critical discourse analysis: The critical study of language. Routledge.
• Genç, F. (2008). Kriz iletişimi: Marmara depremi örneği. Selçuk İletişim, 5(3), 161-175.
• Ghassabi, F., ve Zare-Farashbandi, F. (2015). The role of media in crisis management: A case study of Azarbayejan earthquake. International Journal of Health System and Disaster Management, 3(2), 95-102.
• Giyik, C. (2024). 6 Şubat 2023 Depremi Sonrası Geçici Barınma Uygulamaları: Gaziantep Nurdağı Örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 10(1), 113-124.
• Göközkut, B., ve Somuncu, M. (2019). Ankara’da Yeni Mamak Kentsel Dönüşüm Projesi ölçeğinde dönüşen mekânlar, değişen gündelik hayat pratikleri. Ankara Araştırmaları Dergisi, 7(1), 105-124.
• Gramsci, A. (1997). Hapishane defterleri (Çev. Adnan Cemgil) (İstanbul: Belge Yayınları).
• Gunbayi, I. (2020b). Knowledge-constitutive interests and social paradigms in guiding mixed methods research (MMR). Journal of Mixed Methods Studies, 1(1), 44-56.
• Harada, N., Shigemura, J., Tanichi, M., Kawaida, K., Takahashi, S., ve Yasukata, F. (2015). Mental health and psychological impacts from the 2011 Great East Japan Earthquake Disaster: a systematic literature review. Disaster and military medicine, 1, 1-12.
• Kolukırık, S., ve Tuna, M. (2009). Türk medyasında deprem algısı: Marmara depremi örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(28), 286-298.
• Kreps, G. A. (1984). Sociological inquiry and disaster research. Annual review of sociology, 309-330.
• Kress, G. (1990). Critical discourse analysis. Annual review of applied linguistics, 11, 84-99.
• Leitch, A.M. ve Bohensky, E. L. (2014). Return to a new formal: Discourses of resilience to natural disasters in Australian newspapers 2006-2010. Global environmental Change, 26, 14-26.
• Nayar, P.K. (2012). Disaster Communications: Media, Crisis and Representation. Journal of Creative Communications, 7(1-2), 1-3.
• Sabuncuoğlu, O., Çevikaslan, A., ve Berkem, M. (2003). Marmara depreminden etkilenen iki ayrı bölgede ergenlerde depresyon, kaygı ve davranış. Klinik Psikiyatri, 6, 189-197.
• Sakarya, D., ve Güneş, C. (2013). Van depremi sonrasında travma sonrası stres bozukluğu belirtilerinin psikolojik dayanıklılık ile ilişkisi. Kriz Dergisi, 21(1), 25-32.
• Soydan, E., ve Alpaslan, N. (2014). Medyanın Doğal Afetlerdeki İşlevi. İstanbul Journal of Social Sciences (2014) Summer, 7, 53-64.
• Suvat, O. D. M. Z. Y., ve Erdoğan, P. R. (2024). Deprem ve göç: 2011 Van depremi örneği. Social Sciences Studies Journal (SSSJournal), 3(10), 1426-1444.
• Şahin, B. H., ve Gürcan, A. D. (2021). 1923 Yılından Günümüze Apartman Tipi Konutlardaki Yatak Odası Gelişimi: Konya Örneği. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9(5), 1909-1926.
• Şahin, D., ve Demirbilek, E. Z. (2023). Doğal afet ve kriz yönetiminde sosyal medyanın etkisi: Kahramanmaraş merkezli deprem felaketi üzerine bir inceleme. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (51), 322-333.
• Şahinsoy, K. (2017). Kriz Yönetimi Açısından Geleneksel ve Sosyal Medya. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 9(4), 1-19.
• Şipal, Y. Z. (6). 6 Şubat 2023 Depreminin Afet Yönetim ve Deprem Lojistiği Açısından Değerlendirilmesi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8(2), 821-825.
• Van Dijk, Teun A. (2009). Society and Discourse: How Social Contexts Influence Text and Talk. Cambridge: Cambridge University Press.
• Vevea, N. N., Littlefield, R. S., Fudge, J., Weber, A. J. (2011). Portrayals of dominence Local nespaper coverage of a natural disaster. Visual Communication Quarterly, 18(2), 84-99.
• Vural, A. M., Taşkıran, H. B., Türkoğlu, S., Sarı, M., Maral, T., Keskin, R. K., ... ve Ağca, M. E. (2022). Risk İletişimi Bağlamında Deprem Haberlerinin Çerçevelenmesi: Radyo ve Televizyonda Depremin Temsili. Intermedia International E-journal, 9(17), 170-191.
• Yazıcıoğlu, M. N., ve Aktel, M. (2024). 1999 Marmara Depremi’nin Türk Kriz Yönetimine Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 15(44), 1476-1492.
• Zarqa, A. (2013). Media myths and realities in natural disasters. European Journal of Business and Social Science, 2(1), 125-133.