Afetlerin Etkilerinin Zorunlu Göç Bağlamında İncelenmesi: 2023 Kahramanmaraş Depremi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 4, 1247 - 1268, 31.12.2023

Gaye Gökalp Yılmaz , Aylin Şikar

https://doi.org/10.35341/afet.1290767

Cited By: 5

Öz

Bu çalışma, afet sosyolojisi çerçevesinde, afet sonrasında ortaya çıkan olumsuz etkileri zorunlu göç bağlamında tartışarak sosyolojik ve metodolojik katkılar sunmayı amaçlamaktadır. Afetlerin ortaya çıkarttığı etkiler sosyoloji alanında geniş çapta yankılanmaktadır. Yaşanılan her bir afet sonrasında ortaya çıkan değişim dönüşüm sosyolojinin her alanında farklı açılardan incelenmektedir. Özellikle Türkiye’de afetlerin yaşanma sıklığı bakımından deprem etkilerinin incelenmesi gereken önemli bir boyutu oluşturmaktadır. Bu çalışmada, afetlerin sıklıkla yaşanılıyor olması gerçeğinden hareketle, afetlerin toplumsal etkilerine odaklanılmıştır. Bu bağlamda Türkiye’de deprem sonrasında ortaya çıkan etkilerin incelenmesi ve bu çerçevede afet ve göç ilişkisinin tartışılması amaçlanmaktadır, çünkü afet sonrasında en önemli sosyal etkilerden birinin zorunlu göç hareketleri olduğu dikkat çekmektedir. Dolaysıyla, deprem sonrasında yaşanan göç hareketleri bağlamında, toplumsal düzenin bozulması, rutinin yıkımı ve yeni etkileşim süreçlerinin ortaya çıkması afet çalışmalarında odaklanılması gereken noktalardır. Bu bağlamda, bu çalışmada, 2023 Kahramanmaraş Depremi’nin sonrasında ortaya çıkan göç hareketinin sonucunda toplumsal düzenin tekrardan inşa edilmesi sürecine yayınlanan veriler ışığında odaklanmak ve afet sosyolojisi yazınına göç çerçevesinden katkı sağlamak amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Afet, Afet Sosyolojisi, Afetin Etkileri, Zorunlu Göç, Kahramanmaraş Depremi

Examining the Effects of Disasters in the Context of Forced Migration: 2023 Kahramanmaraş Earthquake

Öz

This study aims to make sociological and methodological contributions within the framework of disaster sociology by discussing the negative effects that occur after disasters in the context of forced migration. The effects of disasters resonate widely in the field of sociology. The change and transformation that occur after each disaster is examined from different perspectives in every field of sociology. Especially in terms of the frequency of disasters in Turkey, earthquake effects constitute an important dimension that needs to be examined. This study focuses on the social effects of disasters, considering the fact that disasters occur frequently. In this context, it is aimed to examine the effects that occurred after the earthquake in Turkey and to discuss the relationship between disaster and migration in this context, because it is noteworthy that one of the most important social effects after the disaster is forced migration movements. Therefore, in the context of migration movements after the earthquake, the disruption of social order, the destruction of routine and the emergence of new interaction processes are the points that should be focused on in disaster studies. In this context, this study aims to focus on the process of rebuilding the social order as a result of the migration movement that emerged after the 2023 Kahramanmaraş Earthquake, in the light of published data and to contribute to the disaster sociology literature from the perspective of migration.

Anahtar Kelimeler

Disaster, Disaster Sociology, Effects of Disaster, Forced Migration, Kahramanmaraş Earthquake

Kaynakça

• Akbaş, E. (2020). Afetler ve Sosyal Politika. İ. Can (Ed.), Afet Sosyolojisi içinde (ss. 331-346), İstanbul: Çizgi Kitabevi.
• Alaeddinoğlu, F., Sargın, S. ve Okudum, R. (2016). “2011 Van Depremi ve Kentsel Nüfusta Mekânsal Farklılaşmalar”. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi.39.133-149.
• Altun, F. (2018). Afetlerin Ekonomik ve Sosyal Etkileri: Türkiye Örneği Üzerinden Bir Değerlendirme. Sosyal Çalışma Dergisi, 2 (1). 1-15.
• Bates, F.L., W.G. Peacock. (1987). Disasters and Social Change. Pp. 291-330 in The Sociology of Disasters. Edited by R.R. Dynes, B. De Marchi, and C. Pelanda. Milan, İtalya: Franco Angeli Press.
• Can, İ. (2020). Giriş Niyetine: Afet Sosyolojisine Alan Açma Çabası, İ. Can (Ed.), Afet Sosyolojisi içinde (ss. 15-36), İstanbul: Çizgi Kitabevi.
• Çakır, S. (2011). Geleneksel Türk Kültüründe Göç ve Toplumsal Değişme . Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi , 2011 (24) , 129-142.
• Çelik, F. (2005). İç Göçler: Teorik Bir Analiz. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 14 (2). 167-184.
• Deniz, O. Yıldız, M.Z., Parin, S., Erdoğan, R. (2017). Deprem ve Göç: 2011 Van Depremi Örneği, Social Sciences Studies Journal, Vol: 3 Sayı: 4, 1426-1444. DOI : https://doi.org/10.26449/sssj.202
• Demir, A. (2020). Afetlerde dezavantajlı gruplar. İ. Can (Ed.). Afet Sosyolojisi. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Dynes, R. (1988). Cross- Cultural International Research: Sociology and Disaster, International Journal of Mass Emergencies and Disasters, August 1988, Vol.6, No.2; pp. 101-129.
• Ekici, S. & Tuncel, G. (2015). Göç ve İnsan. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi. 5 (1). 9-22. DOİ: https://doi.org/10.20493/bt.71783.
• Fichter, J. (2001). Sosyoloji nedir? (çev. N. Çelebi). Ankara: Atilla Kitabevi.
• Fırat, M. (2020). Doğal ve Toplumsal Bir Afet Olarak Deprem. Can (Ed.), Afet sosyolojisi içinde (167-Fritz CE (1961) Disaster. In: Merton RK and Nisbet RA (eds) Contemporary Social Problems. New York: Harcourt, Brace and World, 651–694. 181). İstanbul: Çizgi Kitapevi Yayınları.
• Gökalp Yılmaz, G. (2021a). Afetlere Sosyolojik Bakış Ve Türkiye’de Afet Yazınına Kuramsal Bir Yaklaşım. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1). 195-204. DOİ: https://doi.org/10.18506/anemon.819871.
• Gökalp Yılmaz, G. (2021b). “Doğal Afetler, Toplumsal Değişme Ve Dirençlilik İlişkisi: Toplumsalın Yeniden İnşası Üzerine Bir Değerlendirme.” Sosyolojik Bağlam Dergisi.2(2). DOİ: https://doi.org/10.52108/2757-5942.2.2.8.
• Gökçen, A. (2020). Afet Kavramı ve Başlıca Afet Türleri. İ. Can (Ed.), Afet sosyolojisi içinde (s.45-56). İstanbul: Çizgi Kitapevi Yayınları.
• Gökçekuş, H., Barlas, C., Almuhisen, M., Eyni, N. (2018). Doğal ve İnsan Kaynaklı Afetler, Sonuçları ve Afet Yönetimi. Yakın Doğu Üniversitesi Lefkoşa.
• Gürkan, M. (2006). Sosyolojik Açıdan Göç ve Yasadışı Göç Hareketleri. (Yüksek Lisans Tezi) Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Ana Bilim Dalı.
• İnal Önal, E., Okay, N., Tekeli Yeşil, S. (2021). Pandeminin Afet Risk Azaltma-Dirençliliğe Etkisi . Resilience, 5 (2) , 231-243. DOİ: https://doi.org/10.32569/resilience.1019986.
• Kalaycıoğlu, S. (2021). Afetler Sonrasında Yoksulluk, Sosyal Kırılganlık, Sosyal Politikalar ve Yeniden Yapılanma. M. Tiryakioğlu (der.) Afetlerle Yoksullaşma. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. (3-27).
• Kolukırık, S. , Arslan, D. A. ve Gökalp Yılmaz, G. (2022). Orman Yangınlarının Toplumsal Etkileri ve Görünümü: Medya Paylaşımlarında 2021 Büyük Antalya-Manavgat Yangını. Afet ve Risk Dergisi, 5 (2) , 560-580. DOİ: https://doi.org/10.35341/afet.1086418
• Levent, A. (2020). Afetin Ekonomik Etkileri. . İ. Can (Ed.), Afet Sosyolojisi içinde (ss. 214-234). İstanbul: Çizgi Kitabevi.
• Mızrak, S. (2018). Eğitim, Afet Eğitimi ve Afete Dirençli Toplum. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi. 5(1). 56-67. DOİ: https://doi.org/10.21666/muefd.321970
• Sağıroğlu, A. Z., Ünsal, R., Özenci, F. (2023). Deprem Sonrası Göç ve İnsan Hareketlilikleri Durum Değerlendirme Raporu. AYBÜ-GPM Rapor Serisi15. Ankara: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Göç Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (AYBÜGPM).
• Sert, D., Danış D. ve Sevinim E. (2023). Durum Tespit Raporu Göç ve Deprem. İstanbul: Göç Araştırmaları Derneği (GAR).
• Sönmez Çalış, Ö. A. ve Alp, E. (2023). 2012-2021 Yılları Arasında Edirne İli İç Göç Hareketlerinin TÜİK Verileri İle İncelenmesi. Girişimcilik Ve Kalkınma Dergisi , 17 (2) , 190-201 .
• Türkiye Cumhuriyeti Strateji ve Bütçe Başkanlığı, (2023). Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/03/2023-Kahramanmaras-ve-Hatay-Depremleri-Raporu.pdf. (Son Erişim: 19.04.2023).
• TÜRKONFED. (2023). Afet ön değerlendirme durum raporu. https://turkonfed.org/Files/ContentFile/turkonfed2023kahramanmarasdepremiafetdurumraporu021023-4718.pdf (Son Erişim: 18.04.2023).
• URL 1, https://www.aa.com.tr/tr/info/infografik/32548
• Yalçın, C. (2004), Göç Sosyolojisi. Anı. Ankara.
• Yavuz, A. Ve Dikmen, S. (2015). Doğal Afetlerin Zararlarının Finansmanında Kullanılan Afet Öncesi Finansal Araçlar. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi,3(2),303-322. DOİ: https://doi.org/10.14782/sbd.2015216101.