Afetler, Depremler ve Kitlesel Zorunlu Göç Akınları: Kahramanmaraş Merkezli Depremler Üzerinden Bir Değerlendirme

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 195 - 209, 29.03.2024

Kadir Çavuş , Afşin Ahmet Kaya

https://doi.org/10.35341/afet.1378410

Öz

İnsan kaynaklı afetlerin bir türü olarak ifade edilen kitlesel zorunlu göç olgusu afetler ile iç içe geçmiş bir terimi yansıtmaktadır. Bu çalışmadaki amaç bu iç içe geçmiş yapı içerisinde afetleri, depremleri ve kitlesel zorunlu göçleri farklı açılardan ele alarak Kahramanmaraş merkezli depremler üzerinden değerlendirmektir. Bu değerlendirme neticesinde kitlesel zorunlu göçler ve afetler arasında üç önemli ilişki tespit edilmiştir. Bunlar; göçe sebep olan afet, afete sebep olan göç ve afetin hasarını artıran göç şeklindedir. Kitlesel zorunlu göç olgusu hedef ülkelerin kamusal hizmetleri üzerinde dış yardımı gerektiren ve rutini bozan, kendi başlarına altından kalkılamayacak ölçüde bir yük meydana getirdiği takdirde bir afet potansiyeli haline gelebilir. Zorunlu göçmenler barındıkları ülkelerde demografik, ekonomik, sosyal ve kültürel olarak sahip oldukları dezavantajlardan dolayı hassas gruplar olarak adlandırılıp yaşanacak afet durumunda önemli bir kırılganlığı oluşturabilir. Hem geçmişte dünyada olan afetler hem de Türkiye’de 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremler ve bu depremler sonucunda açıklanan rakamlar mülteci ve diğer zorunlu göçmenlerin oran olarak yaşanan afetlerde yerel nüfusa göre çok daha büyük kayıplar yaşadığını göstermektedir. Bütün bu gerekçelerden hareketle bu çalışmanın neticesinde politika yapıcılara bazı öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Afet, Deprem, Geçici Koruma, Kitlesel Zorunlu Göç, Kahramanmaraş

Disasters, Earthquakes and Mass Forced Migration: An Assessment on Earthquakes Centered in Kahramanmaraş

Öz

The phenomenon of mass forced migration, which is expressed as a type of man-made disasters, reflects a term intertwined with disasters. The aim of this study is to deal with disasters, earthquakes and mass forced migrations from different perspectives within this nested structure. Then, it is to evaluate over Kahramanmaraş-centered earthquakes. As a result of this evaluation, three important relationships were identified between mass forced migrations and disasters. These are; disasters causing migration, migration causing disasters, and migration exacerbating the damage of disasters. The phenomenon of mass forced migration can become a potential disaster if it creates a burden on the public services of the target countries that requires foreign aid and disrupts the routine, which cannot be overcome on their own. Forced immigrants are called vulnerable groups due to the demographic, economic, social and cultural disadvantages they have in the countries they live in and may create a significant vulnerability in the event of a disaster. Both the disasters that took place in the world in the past, the earthquakes in Kahramanmaraş in Turkey on February 6, 2023 and the figures announced as a result of these earthquakes show that refugees and other forced migrants experience much greater losses than the local population in the disasters experienced as a ratio. Based on all these reasons, some suggestions were presented to policy makers as a result of this study.

Anahtar Kelimeler

Disaster, Earthquake, Kahramanmaraş, Mass Forced Migration, Temporary Protection

Kaynakça

• Adu-Gyamfi, B, Shaw, R. (2021). Utilizing population distribution patterns for disaster vulnerability assessment: Case of foreign residents in the Tokyo metropolitan area of Japan. International journal of environmental research and public health, 18(8), 4061. https://doi.org/10.3390/ijerph18084061
• Arıca, F., Çakır, C., Kağnıcı, D. (2023). Kırılgan Gruplar Özelinde Afetlerde Psikososyal Hizmetler. Afet ve Risk Dergisi, 6(1), 176-187. https://doi.org/10.35341/afet.1173165
• Avaner, T. (2022). Afet Yönetiminde Teknoloji: Geçmişten Geleceğe Risk Azaltma ve Müdahale Teknolojileri Üzerine. Bozkurt, Ö. (Ed.). Sürdürülebilir Kalkınma Gündeminde Afet Politikaları, Türk İdari Araştırmalar Vakfı, ss 291-319.
• Bauer, R., Rees, P., Boden, P., De Jong, A., Kupiszewski, M., Jasinska, M., Dennett, A. Demıfer. (2010) Demographic and Migratory Flows Affecting European Regions and Cities. European Union.
• Bayraklı, E., Keskin, K. (2017). Avrupa’nın mülteci krizi. Akademik İncelemeler Dergisi, 12(2), 115-136. https://doi.org/10.17550/akademikincelemeler.342428
• Donner, W., Rodríguez, H. (2008). Population composition, migration and inequality: The influence of demographic changes on disaster risk and vulnerability. Social Forces 87(2), 1089-1114. https://doi.org/10.1353/sof.0.0141
• Duruel, M. (2023). Afetlerde Göçmen Olmak: 6 Şubat Depremi Hatay Örneği. Mukaddime, 14(2), 227-255. https://doi.org/10.19059/mukaddime.1381750
• Efe, İ. (2015). Türk Basınında Suriyeli Sığınmacılar. Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı.
• EM-DAT International Disaster Database (Acil Durum Veri Tabanı-ADVT) Centre for Research on the Epidemiology of Disasters (2022). 2021 Disasters in Number.
• Fothergill, A., Maestas, E. G. M., Darlington J. D. (1999). Race, ethnicity and disasters in the United States: A review of the literature. Disasters, 23(2),156-173. https://doi.org/10.1111/1467-7717.00111 https://public.emdat.be/
• Deniz S., Didem D., Eda S. (2023). Durum Tespit Raporu, Göç ve Deprem. Göç Araştırmaları Derneği. (GAR)
• Giddens, A. (2012). Sosyoloji. (H. Özel, Çev.) İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Haliloğlu Kahraman, Z.E. (2023). Kahramanmaraş ve Hatay Depremlerinin Düşündürdükleri: Suriyeli Mültecilerin Yer Seçim Kararlarının Deprem Tehlikeleri ve Riskleri Açısından Değerlendirilmesi. Planlama Dergisi, 33(3), 506-514.
• Hugo, G. (1996). Environmental Concerns and International Migration. International Migration, 30(1), 105-131. https://doi.org/10.1177/019791839603000110
• Hussain, E., Kalaycıoğlu, S., Milliner, C.W., Çakır, Z. (2023). Preconditioning the 2023 Kahramanmaraş (Türkiye) earthquake disaster. Nature Reviews Earth & Environment, 4, 287-289. https://doi.org/10.1038/s43017-023-00411-2
• Internal Displacement Monitoring Center (IDMC-Ülke İçinde Yerinden Olma İzleme Merkezi-ÜİYOİM). (2022). Global Report Internal Displacement. https://www.internal-displacement.org/sites/default/files/publications/documents/IDMC_GRID_2022_LR.pdf
• Kataoka, H. (2016). Consideration of “Foreigner” Treated in the Local Disaster Prevention: A Study for Re-questioning the “Local Community” From Ethnicity Research. GeoSpatial, 9(3), 285–299.
• Kaya, A., Kıraç, A. (2016). İstanbul'daki Suriyeli Mültecilere İlişkin Zarar Görebilirlik Değerlendirme Raporu. Hayata Destek Derneği.
• Kelly, C. (1998). A Review of Contributions to Disasters: 1977—1996. Disasters, 22(2), 144-156. https://doi.org/10.1111/1467-7717.00082
• Li, W., Airriess, C.A., Chen, A.C.C., Leong, K.J., Keith, V. (2010). Katrina and migration: Evacuation and return by African Americans and Vietnamese Americans in an Eastern New Orleans suburb. Professional Geographer, 62(1), 103–118. https://doi.org/10.1080/00330120903404934
• Lionel, J.B., Deborah, T. (2010). Helping Disadvantaged Populations Prepare for Disasters. Southern Rural Development Center.
• Llorente-Marrón, M., Díaz-Fernández, M., Méndez-Rodríguez, P., Arias, R.G. (2020). Social vulnerability, gender and disasters. The case of Haiti in 2010. Sustainability, 12(3574), 1-21. https://doi.org/10.3390/su12093574
• Mansoor, A., Quillin, B. (2006). Migration and Remittances: Eastern Europe and the Former Soviet Union. The World Bank, Washington DC.
• Özservet YÇ (2015). Göçmen çocukların şehre uyumu ve eğitim politikası. Bulut, Y. (Ed.), Uluslararası göç ve mülteci uyumu sorununda kamu yönetiminin rolü, Kocaeli Üniversitesi: Umuttepe Yayınları, ss 93-111. Petersan, W. (1958). A General Typology of Migration. American Sociological Review, 23(3), 256-266. https://doi.org/10.2307/2089239
• Sağıroğlu, A.Z., Ünsal, R., Özenci, F. (2023). Deprem Sonrası Göç ve İnsan Hareketlilikleri Durum Değerlendirme Raporu. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Göç Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (AYBÜ-GPM).
• Sato, K., Okamoto, K., Takahashi K., Tanaka S, Yamaoka, K., Miyao M. (2004). Hardships Suffered by Foreign People from the Hanshin-Awaji Earthquake and Multilingual Disaster Information. http://jssm.umin.jp/report/no22/22-03.pdf
• Shibamura, Y., Sudo, N., Mashiro, G., Beppu, S., Hakamata, R., Saito, K. (2020). Personnel training course for businesses regarding the response to stranded persons focusing on vulnerable people from the perspective of business continuity. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(4263), 1-19. https://doi.org/10.3390/ijerph17124263
• Sonn, C.C. (2002). Immigrant adaptation. Fisher T, Sonn CC, Bishop BJ. (Eds.), Psychological sense of community: Research, applications, and implications, Kluwer Academic/Plenum Publıshers, New York, Boston, Dordrecht, London, Moscow, pp 205-222
• Şahin, A.U. (2018) Kitlesel zorunlu göçlerin afetselliği: Suriyeli göçü perspektifinden göç yönetiminde yeni yaklaşımlar. Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa Uludağ Üniversitesi
• The Office of the United Nations High Comissioner for Refugees (UNHCR- Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK)). (2016). Mülteci ve Göçmen? Sözcük Seçimleri Önemlidir. https://www.unhcr.org/cy/wp-content/uploads/sites/41/2018/02/UNHCR_Refugee_or_Migrant_TR.pdf.
• United Nations (UN-Birleşmiş Milletler-BM). (2017). World Fertility Report 2015. Department of Economic and Social Affairs, Population Division. https://www.un.org/development/desa/pd/content/world-fertility-report-2015
• United Nations (UN-Birleşmiş Milletler-BM). (2019). International Migration 2019 Report. Department of Economic and Social Affairs Population Division. https://www.un.org/en/development/desa/population/migration/publications/migrationreport/docs/InternationalMigration2019_Report.pdf
• URL 1, https://public.emdat.be/ (Son erişim: 03.07.2023)
• URL 2, https://www.undrr.org/disaster-risk-reduction-least-developed-countries (Son erişim: 13.03.2023)
• URL 3, https://www.unhcr.org/figures-at-a-glance.html (Son erişim: 15.06.2023)
• URL 4, http://www.unhcr.org/4b274bc76.html (Son erişim: 21.07.2023) URL 5, https://hsk.gov.tr/Eklentiler/Dosyalar/9a3bfe74-cdc4-4ae4-b876-8cb1d7eeae05.pdf (Son erişim: 15.06.2023)
• URL 6, https://www.internal-displacement.org/database/displacement-data (Son erişim: 20.06.2023)
• URL 7, https://www.afad.gov.tr/afet-turleri (Son erişim: 23.06.2023)
• URL 8, https://www.iom.int/key-migration-terms (Son erişim: 23.06.2023)
• URL 9, https://unitedfia.org/annual-reports/ (Son erişim: 25.06.2023b)
• URL 10, https://unitedagainstrefugeedeaths.eu/about-the-campaign/ (Son erişim: 27.06.2023a) URL 11, https://www.unhcr.org/turkiye-syria-earthquake.html (Son erişim: 01.08.2023)
• URL 12, https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 (Son erişim: 13.06.2023)
• URL 13, https://www.icisleri.gov.tr/bakanimiz-sn-suleyman-soylu-malatya-afet-koordinasyon-merkezinde-aciklamalarda-bulundu (Son erişimi: 14 Mart 2023a)
• URL 14, https://www.icisleri.gov.tr/bakanimiz-sn-soylu-11-bolgede-57-bin-enkazin-50-bini-bitti (Son erişim: 19 Haziran 2023b)
• URL 15, https://www.meb.gov.tr/ogretmenler-suriyeli-cocuklara-turkce-ogretecek/haber/12324/tr (Son erişimi: 20.09.2023)
• Varano, S.P., Schafer, J.A., Cancino, J.M., Decker, S.H., Greene, J.R. (2010). A tale of three cities: Crime and displacement after Hurricane Katrina. Journal of Criminal Justice, 38 (1), 42-50. https://doi.org/10.1016/j.jcrimjus.2009.11.006
• Wilson, B., Paradise, T. (2018). Assessing the impact of Syrian refugees on earthquake fatality estimations in southeast Turkey. Natural Hazards and Earth System Sciences, 18(1), 257-269. https://doi.org/10.5194/nhess-18-257-2018
• Yaylacı, F.G. (2017). Eskişehir Yerel Basınında “Mülteciler” ve “Suriyeliler”. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 20(1) 1-40. https://doi.org/10.18490/sosars.308638 Yılmaz, D., Günay, M.A. (2022). Türk toplumunda Suriyeli sığınmacı algısı. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13(1), 117-139.
• Zoraster, R.M. (2010). Vulnerable populations: Hurricane Katrina as a case study. Prehospital and Disaster Medicine 25, 74–78. https://doi.org/10.1017/S1049023X00007718