VENUTİ'NİN YABANCILAŞTIRMA STRATEJİSİ KAPSAMINDA ARROW OF GOD ESERİNDEKİ POSTKOLONYAL UNSURLARININ VE TÜRKÇE ÇEVİRİSİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2024, , 54 - 66, 04.08.2024

Yaşar Akgün

https://doi.org/10.58851/africania.1484537

Öz

Sömürge sonrası Afrika edebiyatı son yıllarda mühim bir araştırma konusu hüviyetini kazanmış ve bununla beraber farklı alandaki birçok araştırmayı da mümkün kılmıştır. İrdelendiği önemli bir çalışma alanı da çeviribilim olarak karşımıza çıkmaktadır. Kolonileştirici kültürel unsurlara karşı postkolonyal direnç amacıyla ışık tutulan tercüme ile ilgili kararların değerlendirildiği bir alanı oluşturan sömürgecilik sonrası çeviribilim çalışmaları, çeviribilim çalışmalarında önü açık ve gelişen bir alan olarak ortaya çıkmaktadır. Öyle ki, son zamanlarda bu alanda pek çok eser kaleme alınarak, Batı’nın sömürge kavramını deneyimlemek zorunda kalan toplumların kolonileşme sürecine direnirken gerçekleştirdikleri entelektüel girişimler irdelenmiş ve bugünkü sömürge sonrası çeviribilim çalışmalarının da büyük bir paydaşı olduğu yeni bir külliyat yaratılmıştır. Bu kapsamda, postkolonyal edebiyatın önde gelen figürü olarak kabul edilen Chinua Achebe, şüphesiz ki postkolonyal dil öğelerini içeren kilit başyapıtlar kaleme almıştır ve bu eserler, okuyucuların bilinçli bir şekilde "yabancı" bırakılan dil kararlarını "tamamen İngilizce" bir metinde görmelerini sağlar. Kural olarak tamamıyla doğru ve akıcı bir İngilizce kullanan Achebe, metnine yerleştirdiği kendi kültürüne özgü kullanımlar ve kültürel ifadelerle sömürgecinin dili olan İngilizcede adeta yeni delikler açmakta ve bu sayede kendi kültürü önüne çekilen perdeyi aşarak Batı “medeniyeti” altında sessizleştirilen toplumların sesini duyurmaktadır. Bu nedenle, bu makalede, Lawrence Venuti'nin önerdiği yabancılaştırma stratejisine dayanarak, orijinal metindeki kararlar ile Nazan Arıbaş Erbil'in Türkçe çevirisi karşılaştırılacak ve Türkçe çevirisinin hedef metinde ne ölçüde aynı yabancılaştırma etkisini sağladığı anlaşılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

: Chinua Achebe, sömürge sonrası Afrika edebiyatı, çeviribilim, Venuti, yabancılaştırma

COMPARISON OF THE POSTCOLONIAL ELEMENTS IN THE ARROW OF GOD AND ITS TURKISH TRANSLATION WITHIN THE SCOPE OF VENUTI’S FOREIGNIZATION STRATEGY

Öz

Postcolonial literature has emerged as a significant field in recent decades, sparking exploration across various disciplines, notably in translation studies. Translation within the context of postcolonial literature involves assessing decisions made in the light of resistance against colonial cultural impositions. This has led to the development of postcolonial translation as a burgeoning area within translation studies. Chinua Achebe, a pivotal figure in postcolonial literature, has produced seminal works characterized by linguistic elements that challenge conventional norms, deliberately incorporating the "foreign" elements within ostensibly "fully English" texts. This essay primarily aims to examine the foreignization strategy proposed by Lawrence Venuti by comparing original texts with their Turkish translations, particularly those by Nazan Arıbaş Erbil. Through this analysis, the extent to which Erbil's translations maintain the foreignizing effect of the original texts will be explored. By scrutinizing linguistic decisions within the context of postcolonial literature and translation, this study seeks to shed light on the complexities and nuances of cross-cultural communication and the preservation of linguistic identity in translated works. Ultimately, the research aims to provide a deeper understanding of the translator's role in postcolonial literature and the implications of their decisions on cross-cultural communication and the preservation of linguistic identity in order to ensure an awareness.

Anahtar Kelimeler

Chinua Achebe, Postcolonial literature, Translation, Lawrence Venuti, Foreignization, Arrow of God

Kaynakça

• Achebe, C. (2016) Arrow of god. New York, NY: Penguin Books.
• Achebe, C. (1989) No longer at ease. Oxford: Heinemann.
• Achebe, C. (2021) Things fall apart. Vancouver, B.C.: Langara College.
• Alhammad, S. (2011) ‘Usage of Domestication and Foreignization in Arabic Translation Of China Achebe’s Things Fall Apart’, University of Salvord [Preprint], 37-38.
• Anyabuike, C. (2017) ‘Foreignization and Domestication as Strategies in Translation and the Translation of Chinua Achebe’s Things Fall Apart into French’, Journal of Social Sciences Review [Preprint].
• Avcu, İ. (2019). Chinua Achebe’nin Afrika Üçlemesi: Parçalanma, Artık Huzur Yok, Tanrının Oku’nda Kültür ve Kimlik. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 195-210.
• Gikandi, S. (1991) "Chinua Achebe and the Post-colonial Esthetic: Writing, Identity, and National Formation," Studies in 20th Century Literature: Vol. 15: Iss. 1, Article 4, 29-30 http://dx.doi.org/10.4148/2334-4415.1263
• Munday, J., (2001) ‘Introducing translation studies: Theories and application’ .London and New York: 23. Newmark, P., 1988. A textbook of translation. New.
• Nemecek, R. (2010) ‘The Role of English as a Colonial Tool Through the Ages - With an Especial Accent on Africa’, Tomas Bata University [Preprint].
• Okuroğlu Özün, Ş., & Başkale, N. (2019). The Distortion of Cultural Identity in Chinua Achebe’s Things Fall Apart. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 9(18), 90-91. https://doi.org/10.33207/trkede.597888
• Okara, G. (1963) "African Speech, English Words." Transition 3.10. p. 15-16. The Voice. New York: Africana.
• Salami, A & Tabari, B. (2018). Things Fall Apart and Chinua Achebe’s Postcolonial Discourse. International Journal on Studies in English Language and Literature. 20-23. 10.20431/2347-3134.0603004.
• Thiong’o, N. Wa (1986) Decolonizing the mind: The politics of language in African literature. 25-27, London: J. Currey.
• Venuti, L. The Translator’s Invisibility: A History of Translation. 1995. Routledge.
• Zahid, S.H. (2021) ‘Cultural Diversity in Igbo Life: A Postcolonial Response to Chinua Achebe’s Arrow of God’, International Journal of Social Sciences, 5(23), 70-71 doi:10.52096/usbd.5.23.5.5.