Bursa kentinin 1979-2021 yılları arasında kentsel açık yeşil alan değişiminin irdelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 14 - 22, 18.05.2023

Bahar Şirvan , Anil Akın

Öz

Çalışmanın amacı, Bursa kentinin uydu görüntüleri aracılığıyla, obje tabanlı sınıflandırmayla kentsel açık yeşil alanların belirlenmesi ve yeşil alanların değişiminin irdelenmesidir. Çalışma sınırları Bursa kenti merkez ilçeleri olan Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer, Gürsu ve Kestel ilçelerini kapsamaktadır. Kentin açık yeşil alan analizi yapılırken 1979 Corona, 2013 RapidEye ve 2021 Sentinel uydu verileri kullanılmıştır. Uydu verileriyle eCognition yazılımında arazi örtüsü sınıflandırma haritaları oluşturulmuştur. Kent içi açık yeşil alan başlığı altında meydanlar, mahalle parkları, çocuk parkları, spor alanları, semt parkları, kent parkları, mesire alanları, bölge parkları, milli parklar, spor tesis alanları ve yol kenarları refüjleri sınıflandırılmıştır. Kentsel alanlara ait sınıflandırma haritaları açık yeşil alan haritalarını oluşturmak için altlık olarak kullanılmıştır. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yazılımında 1979, 2013 ve 2021 yıllarına ait açık yeşil alan haritaları oluşturulmuştur. Sınıflandırılmış haritalar kullanılarak 1979 ve 2021 yılları arazi örtüsü değişim matrisi tablosu oluşturulmuştur. Haritalar ve değişim matrisi tablosu ile açık yeşil alanların değişim analizi yapılmıştır. 42 yıllık süreçte orman alanlarında 16.22 hektarlık alan artışı, açık yeşil alanlarda ise 34.50 hektarlık alan artış tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Açık yeşil alan, Bursa, obje tabanlı sınıflama, değişim analizi

Kaynakça

• Addo, K. A., Jayson-Quashigah, P., Kufogbe, K. S. (2011). Quantitative Analysis of Shoreline Change Using Medium Resolution Satellite Imagery in Keta, Ghana. Marine Science, 1-10.
• Akbulut, S. Ö. (2011). Kentsel Açık-Yeşil Alanlarda Kullanılan Bitki Materyalinin Değerlendirilmesi; Aksaray Kenti Örneği. Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, s. 93-100.
• Akdeniz, M. Z. (2017). Bursa Kent Parkları Odunsu bitki taksonlarının ekolojik tolerans kriterleri açısından değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi.
• Akın, A. (2007). Çukurova Deltası Kıyı Alanında Arazi Örtüsü Değişimlerinin Belirlenmesinde Farklı Uzaktan Algılama Yöntemlerinin Değerlendirilmesi. Adana: Çukurova Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı.
• Akın, A. (2011). Adana kentsel gelişiminin uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak modellenmesi. Adana: Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Akın, A. (2015). Yoğun kentleşme baskısı altında kalan Bursa kentinde kentsel arazi kullanımı değişimlerinin belirlenmesi ve 2040 yılı için modellenmesi. Bursa: Bursa Teknik Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Projeleri Koordinatörlüğü.
• Akın, A. (2020). Analysing The Potantial and Change of Ecological Urban Corridors in the Bursa City. Journal of Architecture, Engineering & Fine Arts, s. 87-97.
• Altan, İ. O. (2007). Hava Fotoğrafları Kullanılarak Arkeolojik Alanların Değişim Analizi; Hattuşa Örneği. Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 463-473.
• Altmaier, A., Kany, C., (2002), Digital surface model generation from corona satellite images, ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing 56 2002, 221–235.
• Aşar, L. G. (2010). Arazi Örtüsünün Landsat TM Uydu Görüntüleri Yardımıyla Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 213-224.
• Avcı, M. I. (2009). Avrupa yeşil başkentlerin yeşil alan politikalarının incelenmesi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi.
• Ateşoğlu, A., Tunay, M. (2010). Bartın Kıyı Alanlarında Bitki Örtüsü Değişim Analizi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 84-95.
• Azeez, H. A. (2016). Farklı görüntü sınıflandırma ve iyileştirme metotlarının arazi kullanım/arazi örtüsü haritalamasına etkilerinin incelenmesi. Aksaray: Aksaray Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Bılgılı, B. C., Satır, O., Muftuoglu, V., Ozyavuz, M. (2014). A simplified method for the determination and monitoring of green areas in urban parks using multispectral vegetation indices. Journal of Environmental Protection and Ecology, 15(3), 1059-1065
• Bingöl, Ş. (2019). Gender difference in internal educational migration: distance analysis between hometown and university for students applied for residing in the dormitories of general directorate of credit and hostels. Ankara: Hacettepe University Institute of Population Studies.
• Bolatoğlu, H. G., Özkan, M. B. (2013). Torbalı (İzmir) kenti yeşil alan sistemindeki kamusal aktif yeşil alanların yeterliliği ve geliştirilebilme olanakları üzerine bir araştırma. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15 - 23.
• Cloud, J., (2001). Imaging the world in a barrel: corona and the clandestine convergence of the earth sciences, Social Studies of Science 31 2001, 231–251.
• Çanga, N. Y. (2019). Tema Parkları ve Bursa Odaklı Park Temalarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 249-263.
• Çardak, A. Ü. (2020). Corine verileri ile değişim analizi, Denizli ili örneği. Türkiye Peyzaj Araştırmaları Dergisi, 97-107.
• Çelik, F. (2018). Kentsel Açık-Yeşil Alanlarda Güvenlik. İdealkent, 58-94.
• Çorbacı, E. E. (2021). Etnobotanik Kullanım Olanakları Üzerine Bir Araştırma: Rize Kentsel Açık Alanlar örneği. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 481-497.
• Eastman, R. J. (2001). Idrisi Release Guide to GIS and Image Processing Volume 2. Clark Labs. United States of America. Erdas Field Guide, Second Edition V.7.5, Erdas Inc., Atlanta, USA, 1991.
• Goslee, S.C., Havstad, K.M., Peters, D.P.C., Rango, A., and Schlesinger, W.H., (2003). High-resolution images reveal rate and pattern of shrub encroachment over six decades in New Mexico, USA, Journal of Arid Environments 54, 755–767.
• Gül, A., Dinç, G., Akın, T., Koçak, A. İ. (2020). Kentsel Açık ve Yeşil Alanların Mevcut Yasal Durumu ve Uygulamadaki Sorunlar. idealkent, 1281-1312.
• Gül, A., Küçük, V. (2001). Kentsel Açık-Yeşil Alanlar ve Isparta Kenti Örneğinde İrdelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 27-48.
• Gülçin, D. (2018). Arazi Kullanımlarının Sınıflandırılmasında Piksel ve Obje Tabanlı Sınıflandırmanın Karşılaştırılması. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Dergisi, 43-49.
• Hacıağaoğlu, B. (2013). Uydu görüntüleri ile peyzaj tiplerinin belirlenmesinde mekansal çözünürlüğün etkisi. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Hamamcıoğlu, A. N. (2018). Sorumlu Üretim ve Tüketim Bağlamında Permakültür ve Kentsel Açık ve Yeşil Alan İlişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 1-17.
• Hepcan, Ç. C. (2018). Kentsel yeşil altyapı analizi: Bornova örneği. Mediterrean Agricultural Sciences, 37-43. Irmak, M. A., Avcı, B. (2019). Avrupa Yeşil Başkentlerin Yeşil Alan Politikalarının İncelenmesi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1-19.
• İbiş, N. K. (2020). Çankırı İli kentsel açık yeşil alanlarının belirlenmesi geliştirilmesi üzerine bir araştırma. Bartın Üniversitesi, 20-60.
• Kaya, Ö., Toroğlu, E. (2015). Kayseri’nin şehirsel gelişiminin izlenmesi ve değişim analizi. Türk Coğrafya Dergisi, 87-96.
• Kavuret, S., Dereci, S., Çiçek, Ö. (2021). 2021 Ever Given Gemi Kazası Sonrası Süveyş Kanalı Trafik Sıkışıklığının Sentinel-1 Uydu Görüntüleriyle İncelenmesi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü.
• Kiper, Ö. Y. (2017). Kırklareli Kent Merkezinin Açık ve Yeşil Alanların Analizi ve Bir Sistem Önerisi. Artium Dergisi, 22-37.
• Kiraç, F. (2021). Arazi örtüsü sınıflandırması için makine öğrenmesi yaklaşımı. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Koçak, A. G. (2020). Kentsel Açık ve Yeşil Alanların Mevcut Yasal Durumu ve Uygulamadaki Sorunlar. İdealkent, 1281-1312.
• Koçan, N. (2020). Bayburt Kenti Kentsel Açık Yeşil Alan Yeterliği Üzerine Bir Araştırma. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 21-29.
• Koçan, N., İbiş, Ş. S. (2020). Çankırı İli Kentsel Açık Yeşil Alanlarının Belirlenmesi ve Geliştirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 154-163.
• Kostka, R. (2002). The world mountain Damavand: documentation and monitoring of human activities using remote sensing data, ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing 57, 5–12.
• Küçük, A. G. (2001). Kentsel açık-yeşil alanlar ve Isparta kenti örneğinde irdelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 27-48.
• Lizarazo, I. (2012). Quantitative land cover change analysis using fuzzy segmentation. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 16-27.
• Maktav, H. T. (2010). SPOT-5 HRG 1A stereo görüntülerinin geometrik doğruluğunun uydu yörünge bilgilerini kullanan parametrik modelle incelenmesi. İstanbul Teknik Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 59-72.
• McDonald R.A. (1995). Corona-success for space reconnaissance, a look into the cold-war, and a revolution for intelligence, Photogrammetric Engineering and Remote Sensing 61, 689–720.
• Nas, T. (2019). Kırşehir kent merkezinde kamusal açık yeşil alan yeterliliğinin peyzaj mimarlığı açısından incelenmesi. Bartın: Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı.
• Özdamar, U. (2006). Açık-yeşil alan kullanımlarının imar planlarındaki dağılımları ve uygulama sorunları-Bursa Osmangazi Örneği. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi.
• Özdemir, S. Ö. (2013). Kentsel Açık ve Yeşil Alanların Yaşam Kalitesine Etkisi “Kastamonu Örneği”. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 109-116.
• Özkur, A. (2007). Kent parkları yönetim modelinin geliştirilmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Rigina O., (2003). Detection of boreal forest decline with high-resolution panchromatic satellite imagery, International Journal of Remote Sensing 24, 1895–1912.
• Sarıyılmaz, F. B. (2012). Zaman serileri ile değişim analizi: İstanbul Sarıyer örneği. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Sayan Atanur, G. ve Ersoy Mirici, M. (2020). Yeşil Altyapı Kavramı Çerçevesinde Bursa Merkez Planlama Bölgesi Yeşil Alan Sisteminin Belirlenmesi, PAUD- Peyzaj Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, Cilt 2 s. 11 – 18.
• Suresh, M., Tiwari, A., Nariah. (2013). Change Detection and Estimation of Change Analysis using Satellite Images. Proceedings of 2nd International Conference on Innovations in Electronics and Communication Engineering (ICIECE-2013). Hyderabad: Guru Nanak Institutions.
• Satır, O., Berberoğlu, S. (2010). Estimating Urban Green Cover Using Fuzzy (Soft) Land Use Classification Techniques and Ancillary Data. In ECLAS 2010 congress proceeding book, 741-752.
• Şatır, O., Yeler, O., Kemeç, S. (2023). Kentsel Yeşil Alanların Planlamasında Kullanılan Konumsal Analiz Yöntemleri ve Kullanım Olanakları. YYÜ Fen Bilimleri Ens. Dergisi, 28(1), 19 - 37.
• Temiz, S., Doğan, M. (2014). Dijital görüntülerin rektifikasyonu: Sensör modelleri, geometrik görüntü dönüşümleri ve yeniden örnekleme, 1-11.
• Tunay, A. A. (2010). Bartın Kıyı Alanlarında Bitki Örtüsü Değişim Analizi. Bartın Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 84-95.
• Uzun, M. (2020). Antropojenik Jeomorfoloji Kapsamında Rölyefin Değişim Analizi: Ataşehir (İstanbul) Örneği. Coğrafi Bilimler Dergisi, 57-84.
• Üstüner, M. (2013). Destek Vektör Makineleri Yöntemi ile Arazi Kullanımı Sınıflandırılmasında Kernel Fonksiyonlarına ait Karşılaştırmalı Parametre Duyarlık Analizi: Rapideye ve Spot örneği. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Harita Mühendisliği Anabilim Dalı.
• Varşak, N. A. (2022). Aktif yeşil alanlarda kullanıma göre ısıl konforun belirlenmesi: Görükle (Nilüfer/Bursa) örneği. Bursa: Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Yapıcıoğlu, S. (2019). Kentsel alanlarda alan kullanım tiplerindeki değişikliğe bağlı değişim analizi: Muğla Kötekli Mahallesi örneklemi. Eskişehir: Eskişehir Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Yavuz, Z. E. (2010). Kentsel yeşil alanların planlanması ve tasarımını etkileyen faktörler: Artvin İli örneği. III.Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, 1536-1547.
• Yeşil, A. (2006). Ankara metropoliten alanının yeşil alan sisteminin analizi. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 1-80.
• Yücesoy, N., Çanga, A. Ç. (2019). Tema Parkları ve Bursa Odaklı Park Temalarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 249-263.