“ANTEPLİ AHMET EFENDİ’NİN EVLATLARINA YAZDIĞI VASİYETNAME’NİN METİN, TAHKİK VE TERCÜMESİ”

Yıl 2018, Sayı: 3, 34 - 48, 25.12.2018

Abdulkerim Seber

Öz

Bu çalışmada Antepli Ahmet Efendi’nin başta kendi oğlu Râsih Efendi
olmak üzere bütün ilim yolcularına yazdığı vasiyetnamesi ele alınmış ve değerlendirilmiştir.
1671-1672 yılında Osmanlı dönemindeki Uşak’ın en büyük
eğitim kurumu Ayıntâbî Medresesi'nin kurucusu ve baş müderrisi olan Ayıntâbîzâde
Hacı Ahmet Efendi, bu vasiyetnamede ilim erbabının riayet etmesi gereken
edeplerden meydana gelen bir takım tavsiyelerde bulunmuştur.

Aslı Arapça el yazma bir nüshadan ibaret olan vasiyetname önce metin
yönüyle tahkik edilmiş sonra da tercüme edilerek okuyucuya sunulmuştur. Bilhassa
dini ilimlerle uğraşan herkesin kendisinden istifade edebileceği mezkûr vasiyetnameye
dair bu çalışmamız, yazarın tanıtılması, vasiyetnamenin metni, tercüme ve
değerlendirilmesi olmak üzere dört ana bölümden meydana gelmiştir.

Anahtar Kelimeler

vasiyetname, ayntabi, din eğitimi, tasavvuf

Kaynakça

• Adiy b. Zeyd, Dîvân, (Tahk. Muhammed Cebbar), Vezâretü’-Sekâfe ve’l-İrşâd, Bağdat 1965. Ahmed b. Hanbel eş-Şeybânânî, Müsned, (Tahk. Şuayip Arnavut, vd.) Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 2001.Antepli (Ayıntâbîzâde) Ahmet Efendi, Vasiyetnâme (Yazma Nüsha)Askalânî, İbn Hacer, Fethu’l-Bârî Şerhu Sahihi’l-Buhârî (Tahk. Muhıbbüddib el- Hatîb), Mekebetü’s- Selefiyye, 1379.------------el-Metâlibü’l-Âliye bi Zevâidi’l-Mesânîdi’s-Semâniye, (Tahk. Sa’d b. Nasır b. Abdilaziz), Dâru’l-Âsıme, Suudi Arabistan 1998.Beyhakî, Ahmed b. Hüseyin, el-Câmiu li Şuabi’l-Îmân, (Muhtar Ahmed en-Nedvî, Mektebetü’r-Ruşd, 2003. Buhârî, Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sahîh, (Muahammd b. Züheyr b. Nâsır), Dâru Tavkı’n-Necât, 2002.Bursalı Ahmet Tahir, Osmanlı Müellifleri (Haz. M. A. Yekta Saraç), TÜBA Yayınları, Ankara 2016.İbn Adiy el-Crücânî, el-Kâmil fi Duafâi’r-Ricâl, (Tahk. Adil Ahmed Abdü’l-Mevcûd), Daru’l-Kütübi’l- İlmiyye, Beyrut 1997.Hımyerî, Nüşvan b. Said, Şemsü’l-Ulûm, (Tahk. Hüseyin b. Abdillah el-Umerî), Daru’l-Fikr, Beyrut 1999.İbn Ataullah el-İskenderî, el-Hıkemü’l-Atâiyye, (Tahk. Hasan es-Semâhî), Süveydan 1997.İbn Ebî Hâtim er-Râzî, el-İlel, Metâbiı’l-Hamîzî, Riyad 2006. İbn Cevzî, Mevzûât, (Tahk. Abdurrahman Osman Muhammed), el-Mektebetü’s-Selefiyye), 1968.İbn Receb el-Hanbelî, Camiu’l-Ulûm ve’l-Hıkem, (Tahk. Şuayib el-Arnavut), Müessesetü’r- Risâle, Beyrut 1999.İbn Mâce el-Kazvînî, Sünen, (Tahk. Şuayib el-Arnavut ve Muhammed Kamil), (Daru’r- Risâleti’l- İlimiyye), Dimaşk 2009. İsbahani, Ebu Nuaym, Hılyetü’l-Evliyâ ve Tabakâtü’l-Esfiya, Daru’l-Fikr, Beyrut 1996.Muhasibi, Hâris b. Esed, Risâletü’l-Müşterşidîn, (Tahk. Abdülfettah Ebu Gudde), Daru’s- Selam) Halep 1964.Nisâbûrî, Hâkim Muhammed b. Abdillah, el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn (Tahk. Muhammed Abulkadir Ata), Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2002. Nisâbûrî, Müslim b. Haccac el-Kuşeyrî, el-Müsnedü’s-Sahih (Tahk. Muhammed Fuad Abdulbaki), Daru İhyai’t-Türasi’l-Arabi, Beyrut 1991. Sehâvî, Şemsüddin, el-Makâsıdü’l-Hasene, (Tahk. Muhammed Osman es-Sebt), Daru’l- Küttâbi’l-Arabî, Beyrut 1985.Serrâc, Muhammed Ali, el-Lübâbü fi Kavâidi’l-Lüğa ve’l-Âlât Ve’l-Edeb, Daru’l-Fikr Dimaşk 1983.Sicistânî, Ebu Davud Süleyman el-Eş’as, Sünen, (Tahk. Şuayib el-Arnavut), Daru’r-Risâleti’l- İlmiyye, Dimaşk 2009.Şenkîtî, Muhammed Amır Abdullatif, Silsiletü Ehadis ve Merviyyat, fi’l-Mîzân, Mültekâ Ehli’l-Hadis, Mekke, 2005. Şâfiî, Muhammed b. İdris, Dîvân, (Tahk. Abdurrahman el- Mustâvî), Dâru’l-Marife, Beyrut 2005.Taberânî, Ebu’l-Kâsim Süleyman b. Ahmed, el-Mu’cemü’l-Kebîr, (Hamdi b. Abdilmecid es- Selefî), Daru’n-Neşr, Kahire ts. ------------el-Mu’cemü’l-Evsat, (Tarık b. Ivazillah), Daru’l-Haremeyn li’t-Tıbâati ve’n-Neşri ve’t-Tevzî, Kahire 1995. Tarafe, b. el-Abd, Dîvân, (Tahk. Mehdî Muhammed Nâsır, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2002. Tirmizî, Muhammed b. Îsâ, Sünen, (Halid Abdülğanî Mahfûz), Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye), Beyrut 1011.