ORYANTALİZM VE BATI'NIN DOĞU ALGISI

Yıl 2020, Sayı: 7, 135 - 154, 31.12.2020

Mesut Işık

Öz

Bu çalışmada oryantalizmin sözlük ve kavramsal çözümlemesi yapılarak oryantalistleri Doğu ile alakalı çalışmalar yapmaya sevk eden temel hususlar maddeler halinde izah edilmeye çalışılmıştır. Oryantalizmin doğuşu, amaç ve hedefleri doğrultusunda değişik isimlerle çalışmaları ve oryantalizmin türleri hakkında detaylı bilgi verilmiştir. Oryantalizmi doğuran en önemli etkenler olan dini sebepler, siyasi etmenler, ticari gayeler, kültürel hususlar ve ilmi maksatlar ayrıntılı bir biçimde ele alınmıştır. Oryantalistlerin yapmış oldukları çalışmalara alternatif olarak özellikle Türkiye ve Arap dünyasında yapılan çalışmalar ve tesis edilen kurumlar hakkında bilgi verilmiştir. Doğu üzerinde çeşitli alanlarda yıllarca çalışma yapan Batılı bilim adamlarının hedeflerini maddeler halinde sunmaya çalıştığımız bu çalışmamızda Batı’nın kendi hayal dünyasında yaratmak istediği Doğu algısı üzerinde durulmuştur. Öte yandan elde edilen bilgi ve bulgular sonuç bölümünde özetle aktarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Oryantalizm, Şark, Şarkiyat, Oryantalist, Doğu

Teşekkür

Teşekkürler

Kaynakça

• Abdulkerim, İbrahim. el-İstişrak ve Ebhasu’s-Sira‘ lede İsraîl, Daru’l-Cîl lin-Neşr, Umman, 1993.
• Alioğlu, Bahadır. Rus Oryantalist Agafangel Efinoviç Krımskiy’in Hayatı ve İslam tarihi Üzerine Çalışmaları, Basılmamış Yüksek Lisans Çalışması, İstanbul, 2013.
• Altıkulaç, Tayyar. “İslâm Araştırmaları Merkezi”, DİA, İstanbul, 2001.
• Altuntaş, Halil ve Şahin, Muzaffer. Kur’an’ı Kerim Meali, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2011.
• Atalay, Sinem Oryantalizm, Oryantalistler ve Arap Dili Çalışmaları, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır, 2007.
• Avluklu, Aysel Oryantalizm ve Küreselleşmesi Üzerine, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas, 2005.
• Aykut, Ayhan “Ansiklopedi”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, C.3, 1991.
• Aykut, Ayhan “İslâm-Türk Ansiklopedisi”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, C.23, 2001.
• Bacınoğlu, Tamer, Andrea Modern Alman Oryantalizmi Alman Yayıncılığının Türkiye Tablosu, Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları, Ankara, 2001.
• Casim, Nasır Abdurrezzak el-Mola el-İslam ve’l-Garb Dirâsât fî Nakdi’l-İstişrak, Umman, Daru’l-Menahic Li’n-Neşri ve’t-Tevzi‘, 2004.
• Cemile, Meryem İslam ve Oryantalizm, (Terc: Faruk Yılmaz, Ahmed Deniz) Seçkin Yayıncılık, İstanbul, 1989.
• Cerrahoğlu, İsmail Oryantalizm: Batı’da Kur’an ve Kur’an Çalışmaları Üzerine Araştırmaları, A. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. XXXI, 1989.
• Ceylan, Sibel XX. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Eğitim Kurumlarında Yabancıların Etkisi: Kahire Üniversitesi Oryantalistler Örneği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak, 2010.
• Çüllüoğlu, Mahmut Sami Kur’an’ı Kerim’in Cem‘i ve Çoğaltılmasında Müsteşriklerin Görüşleri ve Bu Görüşlerin Eleştirileri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2001.
• Doğan, Mehmet Büyük Türkçe Sözlük, Ülke Yayın Haber Tic. Ltd. Şti., İstanbul, 1994.
• el-Ğarbî, Ahmed Abdulhamid Ru’yetu’l-İslâm lil-İstişrak, el-Müntede’l-İslâmî, Londra, 1411.
• el-Hanî, et-Tehâmî el-Fikru’l-İstişrakî ve’l-İslam, Mektebet-u Alâu’d-Dîn, Safakas, 2010.
• el-Mitanî, Abdulazîm el-İslam fî Muvaceheti’l-İstişraki’l-Alemî, Daru’l-Vefa li’t-Tibaati ve’n-Neşr ve’t-Tevzî’, Mansûra, 1984.
• el-Mûsî, Muhsin Casim el-İstişrak, Daru’ş-Şuûni’s-Sekafiyyeti’l-Amme, Bağdat, 1987.
• en-Naîm, Abdullah Muhammed el-Emîn el-İstişrak fî’s-Siyreti’n-Nebeviyyeti, Herndon, el-Ma‘hedu’l- ‘Alemî lil-Fikri’l-İslâmiyyi, 1997.
• en-Nemle, Ali bin İbrahim el-İstişrak fi’l-Edebiyyati’l ‘Arab, 1993.
• es-Sıbaî, Mustafa Oryantalizm ve Oryantalistler, (Terc: Mücteba Uğur) Oğul Matbaacılık, İstanbul, 1993.
• es-Sıbaî, Mustafa Müsteşrikler ve Hedefleri, Terc: Sinan Yıldız, İstanbul, Sinan Yayınevi, 1971.
• Et-Tahtavî, Muhammed Aziz İsmaîl et-Tebşîr ve’l-İstişrak, ez-Zehra li’l-A’lam el-Arabî yayınları, 1991.
• Hatipoğlu, İbrahim el-Mu‘cemü’l-Müfehres li-Elfâzî’l-Hadîsi’n-Nebevî, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, C.30, 2005.
• İnankur, Zeynep ve Germaner, Semra Oryantalizm ve Türkiye, Türk Kültürüne Hizmet Vakfı Sanat Yayınları.
• Kanar, Mehmet Geschichte der arabischen Litteratur (GAL), DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, C.14, 1996.
• Kula, Onur Bilge Batı Felsefesinde Oryantalizm ve Türk İmgesi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2010.
• Necâ, Fatime Hudâ Nûru’l-İslâm ve Ebatilu’l-İstişrak, Daru’l-Îmân, Trablus.
• Özçelik, Tacettin Gökhan Doğu ve Batı Dikotomisinin Yarattığı Gerçeklik: Oryantalizm – Oksidentalizm, Basılmamış Doktora Tezi, Bursa, 2015.
• Özsoy, Nuriye Der İslam Dergisinde Yayımlanan 112. el-İhlas Suresiyle İlgili Makaleler Örnekliğinde Oryantalistik Kur’an Çalışmalarının değerlendirilmesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2010.
• Parla, Jale Efendilik, Kölelik ve Şarkiyatçılık, İstanbul, İletişim Yayınları, 1985.
• Parlakışık, Ahmet Oryantalizmin Soruları, İnsan Yayınları, İstanbul.
• Said, Edward Oryantalizmin Eleştirileri, (Terc: İslam Özkan, Süleyman Şahin, Şenay Özden), Bahar Yayınevi, İstanbul, 2000.
• Saîd, Halid Edward Saîd nakidü’l-İstişrak.
• Sarı, Osman Oryantalizm Üzerine Bir Araştırma, Basılmamış Yüksek Lisans Çalışması, Elazığ, 2008.
• Sayan, Emine Pınar Alman Müsteşriklerin İslâm Tasavvufu Hakkındaki Çalışmalarının Değerlendirilmesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2013.
• Soltayev, Zelimhan Rus Oryantalistlerinin Siyer Çalışmaları (19. Ve 20. Yüzyıllar), Basılmamış Doktora Tezi, Ankara, 2009.
• Süphandağ, İsmail Batı ve İslam Arasında Oryantalizm, Gelenek Yayıncılık San. Tic. Ltd. Şti., İstanbul.
• Togan, Zeki Velidi 1951’de İstanbul’da Toplanan Milletlerarası XXII. Müsteşrikler Kongresi, İbrahim Horoz basımevi, İstanbul, 1953.
• Yefût, Salim Hafriyatu’l-İstişrak fî Nakdi’l-Akli’l-İstişrakî, el-Merkezu’s-Sekafi’l-Arab, Beyrut, 1989.
• Yıldırım, Suat Oryantalistlerin Yanılgıları, Ufuk Yayınları, İstanbul.
• Yıldız, Şevket Oryantalizm ve İslam Tarihine Oryantalist Yaklaşımlar, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa, 2002.
• Yücel, Bulut “Oryantalizm”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, C.33, 2007.
• Zakzûk, Mahmud Muhammed el-İslâm ve’l-İstişrak, Daru’t-Tedamuni li’t-Tıba‘âti, Abidîn, 1984.
• Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1998.