ÜÇ GERİLİM EKSENİNDE DİN EĞİTİMİNİN NELİĞİ PROBLEMİ

Yıl 2020, Sayı: 7, 155 - 181, 31.12.2020

Muhammed Muhdi Gündüz

Öz

Türkiye’de okullarda okutulan din dersinin karşılığı olarak önce bir kürsü sonraki dönemlerde bir anabilim dalı olarak kurulan din eğitiminin neliğine dair araştırmalar son dönemlere kadar ihmâl edilmiştir. Bu ihmâl din eğitiminin başta varoluşsal olmak üzere araştırma konusu, alanı, yöntemi, metodunda çözülemeyen birtakım sorunlara neden olmuştur. Bununla birlikte kültürel coğrafyamızda din eğitimi alanında yapılan çalışmalara bakıldığında İslam eğitimi-din eğitimi, dinî eğitim-din eğitimi, din eğitimi-din öğretimi kavramlarının anlamlandırılması konusunda bir gerilimin olduğu ve bunun da bir disiplin olarak din eğitiminin mahiyetini ortaya koymada zengin bir materyal sunduğu görülmektedir. Bu çalışmanın gayesi söz konusu gerilim alanlarından yola çıkarak bir disiplin olarak din eğitiminin neliğini yeniden tartışmaya açmaktır. Burada din eğitimi; İslam eğitimi, din öğretimi ve dinî eğitim kavramlarının anlamlarını içeren üst bir olgu olarak anlamlandırılacaktır. Ayrıca İslam düşünce geleneğinin din anlayışından yola çıkarak din eğitiminin kişinin Allah’a olan yöneliminde anlam bulduğu vurgulanacaktır. Çalışmamız nitel bir çalışma olup konuyla ilgili çalışmaların incelenmesi yöntemiyle yazılacaktır. Bu doğrultuda konumuzla ilgili coğrafyamızda din eğitimi alanında yazılan eserlerin yakın okuması yapılacak, toplanan veriler kavramsal düzlemde ve analitik bir tarzda yorumlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Din, İslam Eğitimi, Dinî Eğitim, Din Öğretimi

Quality Problem Of Religious Education in Three Tension Axis

Öz

In return for a first podium taught religion classes in schools in Turkey was founded as a department in the next period of research on what it really religious education has been neglected until recently. This neglect has caused some problems that cannot be solved in the subject, field, method, method of research, especially existential, of religious education. However, when we look at the studies in the field of religious education in our cultural geography, it is seen that there is a tension in the meaning of the concepts of Islamic education, religious education, religious education, religious education, religious education and religious education, and this offers a rich material in revealing the nature of religious education as a discipline. The aim of this study is to open up to discussion again the nature of religious education as a discipline based on these tension areas. Religious education here; Islamic education, religious education and religious education will be understood as a supreme fact that includes the meanings of the concepts. In addition, it will be emphasized that based on the religious understanding of the Islamic thought tradition, religious education finds meaning in one's orientation towards God. Our study is a qualitative study and will be written by the method of examining written documents. In this regard, the works written in the field of religious education in our geography related to our subject will be read closely, and the collected data will be interpreted in a conceptual and analytical manner.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Religion, Islamic Education, Education of Religioun, Religious Instruction

Kaynakça

• Abdullah, Abdurrahman Salih , Havalede, Nasır Ahmed -Semadi, Muhammed Abdullah. Medhal ile’t-terbiyeti’l-İslâmiyye ve turuki tedrisiha. Amman: Dârü’l-Furkan, 2. Basım, 1999.
• Akseki, Ahmet Hamdi. İslâm Dini, İtikat, İbadet ve Ahlâk. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2014.
• Askeri, Ebû Hilâl. el-Furukü'l-lugaviyye. nşr. Şeyh Beytullah Beyyât. by.: Müessesetü'n-Neşri'l-İslâmî, 2000.
• Attâs, M. Nakib. İslâm ve Laisizm. çev. Selahattin Ayaz. İstanbul: Pınar Yayınları, 1994.
• Attâs, M. Nakib. İslâm, Sekülerizm ve Geleceğin Felsefesi. çev. Mahmud Erol Kılıç. İstanbul: İnsan Yayınları, 2017.
• Aydın, Muhammet Şevki. Din Eğitimi Bilimi. Kayseri: Kimlik Yayınları, 3. Basım, 2019.
• Ayhan, Halis. Din Eğitimi ve Öğretimi (İman-İbadet). 1985: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1985.
• Başar, Hüseyin. "Önyargısız ve Ezbersiz Eğitim". Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 34/34 (2003), 214-235.
• Bayraklı, Bayraktar. İslâm ve Eğitim. b.y.: Düşün Yayıncılık, 2005.
• Bilgin, Beyza. Türkiye’de Din Eğitimi ve Liselerde Din Dersleri. Ankara: Emel Matbaacılık, 1980.
• Bilgin, Beyza. "Din Eğitiminin Genel Eğitimdeki Yeri". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 24 (1990), 469-483.
• Bilgin, Beyza. Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi. Ankara: Gün Yayıncılık, 1998.
• Cebeci, Suat. Din eğitimi, Bilimi ve Türkiye'de Din Eğitimi. Ankara: Akçağ, 2. Basım, 2005.
• Cürcânî, Seyyid Şerif. et-Tâ’rîfât. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1983.
• Çalışkan, İsmail. Kur’an’da Din Kavramı. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
• Çelik, Abbas. Din Eğitimi. İstanbul: Arı Sanat Yayınları, 2013.
• Doğan, Recai. İslamiyet-Hristiyanlık Kavramları Sözlüğü. ed. Komisyon. 2 Cilt. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Erden, Münire. Öğretmenlik Mesleğine Giriş. İstanbul: Alkım Yayınevi, 1998.
• Ertürk, Selâhattin. Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Meteksan, 1994.
• Gazzâlî, Ebû Hamid Muhammed b. Muhammed. İhyâ’ü ‘ulûmi'd-din. 1-4. Beyrut: Dârü'l-Ma'rife, 1983.
• Grimmitt, Micheal. "Contemporary Pedagogies of Religious Education: What are they?". Pedagogies of Religious Education. ed. Micheal Grimmit. 24-52. Essex: Great Wakening, 2. Basım, 2000.
• Gündüz, Turgay. İslam, Gençlik ve Din Eğitimi -Kuramsal Bir Çalışma-. İstanbul: Düşünce Kitabevi, 2003.
• Hull, M. John. "Çoğulcu Demokratik Toplumda Din Öğretimi Üzerine Genel Değerlendirmeler". Din Öğretiminde Yeni Yöntem Arayışları Uluslararası Sempozyum Bildiri ve Tartışmalar. ed. Kenan Demirtaş Ahmet Gündüz, Fatih Özkan. 43-51. Milli Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, 2003.
• İbnü'l-Cevzi, Cemâlüddîn Ebü’l-Ferec. Nüzhetü'l-a'yüni'n-nevazir fî ilmi'l-vücuh ve'n-nezair. thk. Muhammed Abdülkerîm Kâzım er-Râzî. Beyrut: Müessesetü'r-Risâle, 1984.
• Mehmedoğlu, Yurdagül. İslâm Düşünce Geleneğinden Günümüzde Bir Din Felsefesi Oluşturmak. E-posta 13.12.2013a, Alıcı: Muhammed Muhdi Gündüz.
• Mehmedoğlu, Yurdagül. Yönelimde/Teveccühte Olma: İnsanın(Mutlak) Hakikate Yönelerek Kendini Kavrama Çabası. E-posta 13.12.2013b, Alıcı: Muhammed Muhdi Gündüz.
• Mu’âyeta, Abdülaziz. el-Medhal ila usûli’t-terbiyeti’l-İslâmiyye. Amman: Dârü’s-Sekâfe, 2006.
• Nazıroğlu, Bayramali. "Din Eğitiminde Temel Kavramlar ve Bilimselleşme". Din Eğitimi. ed. İbrahim Turan-Bayramali Nazıroğlu. 15-33. Ankara: Bilay Yayınları, 2020.
• Okumuşlar, Muhiddin. "Din Eğitiminin Bilimselleşmesi/Neliği". Din Eğitimi El Kitabı. ed. Recai Doğan-Remziye Ege. 59-84. Ankara: Grafiker Yayınları, 6. Basım, 2019.
• Osmanoğlu, Cemil. "Cumhuriyet Dönemi Eğitim Literatüründe Din Eğitimine İlişkin Temel Kavramların Kullanılışı Üzerine Bir Araştırma". Bilimname 30/1 (2016), 157-205.
• Öğretim Programları-Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, Milli Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğü. "Öğretim Programları". Erişim 18 Temmuz 2020. http://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_05/15104708_201813015378536-DKAB_9-12._SYnYf__DOP__2018.pdf.
• Öğretim Programı İzleme ve Değerlendirme Sistemi. "Milli Eğitim Bakanlığı". Erişim 18 Temmuz 2020. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=318
• Özalp, Ahmet. Din Eğitiminde Bilgi Problemi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020.
• Tehânevi, Muhammed b. A'la b. Ali el-Faruki. Keşşâfu Istılâhâti’l-Fünûn. 4 Beyrut: Darül-Kütübi’l-İlmiyye, 1998.
• Tosun, Cemal. Din Eğitimi Bilimine Giriş. Ankara: Pegem, 2002.
• Tosun, Cemal. "Din Öğretimi Yöntemlerinin Bilimselleştirilmesi". İslâmî İlimlerde Metodoloji (Usul) Mes’elesi 1. ed. İsmail Kurt-Seyit Ali Tüz. 17-30. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2005.
• Tümer, Günay. "Din". TDV İslâm Ansiklopedisi. 9/312-320. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1994.
• Yalçın, Mikdad. Mevsuatü’t-Terbiyeti'l-İslâmiyye: Cevanibü’t-Terbiyeti'l-İslâmiyyeti’l-Esasiyye. 2 Riyad: Fotokopi Nüshası, 1986.
• Yavuz, Kerim. Günümüzde Din Eğitimi. Adana: Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 1998.