BİR MÜSTEŞRİK OLARAK JOSEPH SCHACHT’IN İSLAM HUKUKU HAKKINDAKİ YANILGILARI II

Yıl 2021, Sayı: 9, 1 - 18, 23.12.2021

Arif Atalay

Öz

1902 yılında Almanya’nın Yukarı Silesia bölgesinde doğan Joseph Schact’ın hayatı hakkında daha önceki “Bir Müsteşrik Olarak Joseph Schacht’ın İslam Hukuku Hakkındaki Yanılgıları I” isimli makalemizde yer verilmiştir. Uzun süre Mısır Üniversitesi'nde ders verdiği sırada İslam hukuku üzerine yapmakta olduğu çalışmasının malzemesini hazırlayan Schact; tatillerde Suriye, Mısır ve Türkiye gibi Müslüman ülkelere seyahat ederek yazma eser kütüphanelerinde araştırmalar yapmış İslami İlimler alanında, derinliğine bilgi sahibi olmuştur.
Schacht’ın bütün çalışmalarının temeli; VII ve VIII. yüzyıllarda İslami kurumların teşekkülünün arka planını; Roma ve İran siyasal ve sosyal kurumları yanında Yahudilik, Hristiyanlık gibi dinlerin etkisiyle açıklamaktır. Böylece Joseph Schact İslam hukukunun İslam öncesi Antik kültürlerin İslamileştirilmesi yoluyla doğduğunu iddia etmiştir. Yahudi hukuku ve kilise hukuku sık sık vurgulanarak neredeyse İslam hukukunun kaynağı olarak gösterilmiştir.
Schact “An Introduction to Islamic Law” isimli eserinde İslam hukukuna dair kuşatıcı ve faydalı anlatımları bulunmakla birlikte satır aralarında birtakım asılsız iddialarda da bulunmaktadır. Bu iddiaların işin uzmanı olmayan kimseler tarafından ilk bakışta fark edilmesi çok zordur. Schact’ın dayanağı olmayan birçok iddiası arasında şimdilik ikinci makalemize konu olarak aldığımız temalar şunlardır: “Yahudi hukuku ile Kilise hukuku, İslam hukukundan daha fazla bir bütünlük arz eder,” “Onun biçimsel kazai karakteri az gelişmiştir. İslam hukuku, çatışan menfaatler alanında biçimsel kurallar koymayı değil, somut ve maddi hükümler vazetmeyi amaçlar…… İslam hukuku, tamamıyla özel ve ferdi bir niteliğe sahiptir,” “İslam hukukunda borçlar terimini ifade eden genel bir tabir yoktur, buna en yakın olan tabir, vicdâni bir ödevi gözetme anlamına gelen zimmet'tir,” “cihat için yetiştirici bir değeri olduğundan at yarışlarında ve İslam hukuku ile ilgili bilgi yarışmasında kazananlara verilen mükâfatların genel kumar yasağından sadece iki şey istisna edilmiştir.”

Anahtar Kelimeler

Zimmet, Yahudi Hukuku, Kilise Hukuku, Müsteşrik, Kaza

Destekleyen Kurum

Yoktur

Proje Numarası

Yoktur

Teşekkür

Her şey için teşekkür ederim, kolay gelsin.

Kaynakça

• Altınay, Ramazan, “Erken Dönem İslam Toplumlarında At Yarışları,” DEU İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı XVII, İzmir 2006.
• Atalay, Arif, İslam Ticaret Hukukunda Teslim Tesellüm (Kabz), Kayseri: Kimlik Yayınları 2016.
• __________, “İslam Ceza Hukuku Açısından İnsan Hakları ve Şiddet”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Konya 2016, sayı: 28.
• Bahçekapılı, Nedim, Islamic University of Europa Journal of Islamic Research - İslam Araştırmaları “Kilise Hukuku İlminin Doğuşu,”, cilt: IV, sayı: 2, 2011.
• Bardakoğlu, Ali, “Had”, DİA, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları 1996.
• ______________, “Kumar”, DİA, Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları 2002.
• Başoğlu, Tuncay, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, “Hıristiyan Hukuku,” sy. 9 2007, Konya.
• Bayram, Enver, “Kur’an’da Geçen “Ey İnsanlar” ve “Ey İman Edenler” Hitaplarıyla Başlayan Ayetler Arasında Bir Mukayese,” Tokat İlmiyat Dergisi, Tokat 2017.
• Beccaria, Marki Cesare, Suçlar ve Cezalar, (çev. Muhittin Göklü) İstanbul 1964.
• Büyükbaş, Nazım, “İslam Hukukunda Mağdurun ve Kamu Vicdanının Teskini”, İslam Ceza Hukuku, İstanbul: Gök Matbaacılık 2017.
• Câhız, Ebû Osman Amr b. Bahr b. Mahbûb, “Menakıbu't-Türk”, Resâilü'l-Câhız, I-IV, (thk. Abdüsselam Muhammed Harun), Beyrut 1991.
• Çeker, Orhan, Fıkıh Dersleri 1, Konya: Tekin Kitabevi 2016.
• Çetiner, Bedrettin, “Ahkâm’ül-Kur’an”, DİA, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları 1988.
• Doğan, Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: İz Yayıncılık 1994.
• Ekinci, Ekrem Buğra, İslam Hukuku ve Önceki Şeriatlar, İstanbul: Arı Sanat Yayınları 2003.
• Garçon, E., Muasır Ceza Hukuku, (çev. Naci Şensoy) İstanbul 1947.
• Gökmenoğlu, Hüseyin Tekin, İslam’da Şahsiyet Hakları, Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 1996.
• Hamidullah, Muhammed Mecmuatü'l-vesaikı's-siyasiyyeli'l-Ahdi'n-Nebeviyy ve'l-Hilafeti'r-Raşid, Beyrut: Daru'n-nefais, 1987.
• Hakkı, İzmirli İsmail, İlmu Hilâf, İstanbul: Hukuk Matbaası 1330.
• İbn Abidin, Muhammed Emin b. Ömer b. Abdülazîz ed-Dımaşki, Reddü’l-muhtâr, Dımaşk: Ma’hedu Cem’iyyetü’l-Fethi’l-İslâmî, 2000.
• İbn Kayyım el-Cevziyye, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed, İ’lâmü’l-muvakkin an rabbi’l-alemin, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’lİlmiyye, 1998.
• İbn Sa’d, Muhammed Ebû Abdullah el-Basrî, et-Tabakâtu’l-kubrâ, Beyrut: Dâru’s-sadr ts.
• Kal’aci, Muhammed Revvâs-Qneybî, Hamit Sadık, Mu’cemu lugati’l-fukahâ‘, Beyrut 1988.
• Karaman, Hayrettin, Mukayeseli İslam Hukuku, İstanbul: Nesil Yayınları 1991.
• _________________, İslam Hukuk Tarihi, İstanbul: Zafer Matbaası 1989.
• Kaya, Eyyüp Said – Hacak, Hasan, “Zimmet”, TDV, İstanbul: Diyanet Vakfı 2014.
• Köse, Saffet, İslam Hukukuna Giriş, İstanbul: Hikmetevi Yayınları 2016.
• Kunter, Nurullah, Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul: Mama Kitabevi 1961.
• Merğinânî, Ebu’l-Hasan Ali b. Ebîbekr, el-Hidâye şerhu Bidâyeti’l-mübtedî, Kahire 1965.
• Mevsılî, Abdullah b. Muhammed b. Mevdûd el-Hanefî, el-İhtiyâr li ta’lîli’l-Muhtâr, İstanbul: el-Mektebetü’l-İslamiyye, 1951.
• Nesefî, Ebü'l-Berekat Hafızüddin Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd, Tefsirü'n-Nesefi, İstanbul: Kahraman Yayınları 1984.
• Nüveyrî, Ahmed b. Abdilvehhâb, Nihâyetü’l-Ereb fî Funûni’l-Edeb, Beyrut: Darü’l Kütübi’l İlmiyye, 2004.
• Öğüt, Salim, "At-Fıkıh", DİA, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları l991.
• Râzî, Fahrettin, Tefsir-i Kebîr Mefâtihu’l-gayb, Beyrût: Dâru İhyâi Türâsi’l-A’rab 1999.
• Rene David, Çağdaş Büyük Hukuk Sistemleri, (çev. Argun Köteli) İstanbul: Üçdal Neşriyat 1985.
• Roussolet, Marcel, Adalet Tarihi, (çev. Adnan Cemgil) İstanbul 1963.
• Sava Paşa, İslam Hukuku Nazariyatı Hakkında Etütler, (çev. Baha Arıkan) Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay. 2017.
• Şâfiî, Muhammed b. İdris, el-Ümm, Beyrut: Dâru’l-marife 1393.
• Taner, M. Tahir, Ceza Hukuku Umumi Kısım, İstanbul: Sahra Kitabevi 1949.
• Zerkâ, Mustafa Ahmet, el-Medhalu’l-fıkhiyyü’l-âmm (el-Fıkhu’l-İslâmî fî Sevbihi’l-cedîd), Dımaşk 1968.