Development the Secular Attitude Scale: Validity, Reliability Study

Yıl 2021, Sayı: 9, 19 - 37, 23.12.2021

Talip Demir

Öz

It is observed that most of the studies on secularization are carried out within the framework of theoretical discussions rather than measuring the phenomenon. In this context, studies claiming both secularity and desecularity seem far from presenting sufficient data. In a few studies that deal with the subject as field research, the discussions have generally focused on what the "hallmarks of secularity" are. At this point, the problem of ‘hallmark’ becomes more apparent in the arguments developed specifically for Islamic societies. Because the determination of secularization in Christian societies is based on relatively more concrete data. At this point, it is understood that the main problem is the issue of measuring secularity, but that enough quantitative measurement tools cannot be developed to overcome this problem. In this context, a "secular attitude scale" consisting of 21 items was developed to contribute to the determination of the level of secularization in our study, and the reliability and validity analysis of this scale was conducted. This scale, which was designed to contribute to measuring the dimension of consciousness of secularity, was applied to 429 university students, and was determined to be a reliable and valid measurement tool. The Cronbach's Alpha coefficient for the reliability of the scale was calculated as .875.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Secularization, Secular Attitude, Validity, Reliability, Scale Development.

SEKÜLER TUTUM ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK, GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Öz

Sekülerleşmeye dair yapılan çalışmaların ekseriyetinin, olgunun ölçülmesinden ziyade teorik tartışmalar çerçevesinde yürütüldüğü gözlenmektedir. Bu bağlamda gerek sekülerliğin gerekse desekülerliğin yaşandığını iddia eden çalışmalar yeterli düzeyde veri sunmaktan uzak görünmektedir. Konuyu saha araştırması olarak ele alan birkaç çalışma ekseninde yaşanan tartışmalar da genellikle ‘sekülerliğin alametlerinin’ ne olduğu noktasında düğümlenmiştir. Bu noktada yaşanan ‘alamet’ sorunu özellikle İslam toplumları özelinde geliştirilen savlarda daha belirgin hale gelmektedir. Zira Hristiyan toplumlarda sekülerleşmenin tespiti nispeten daha somut verilere dayanmıştır. Gelinen noktada asıl sorunun sekülerliğin ölçülmesi problemi olduğu, ancak bu problemi aşmaya yönelik yeterince nicel ölçüm aracının geliştirilemediği anlaşılmaktadır. Bu bağlamda çalışmamızda sekülerleşme düzeyinin tespitine katkıda bulunmak amacıyla 21 maddeden oluşan bir ‘seküler tutum ölçeği’ geliştirilmiş, bu ölçeğin güvenirlik ve geçerlik analizi yapılmıştır. Sekülerliğin bilinç boyutunu ölçmeye katkı sağlamak amacıyla tasarlanan bu ölçek 429 üniversite öğrencisine uygulanmış, güvenilir ve geçerli bir ölçüm aracı olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin güvenirliğine dair Cronbach's Alpha katsayısı 875 olarak hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Sekülerleşme, Seküler Tutum, Geçerlik, Güvenirlik, Ölçek Geliştirme.

Kaynakça

• Aldridge, Alan. "Sekülerleşmenin Yükselişi: Dinin Toplumsal Önemini Kaybetmesi". çev. İhsan Çapcıoğlu-Sinan Yılmaz. Sekülerleşme: Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar. ed. Mehmet Ali Kirman-İhsan Çapcıoğlu. 75-117. Ankara: Otto Yayınları, 2015.
• Aron, Raymond. Sosyolojik Düşüncenin Evreleri. çev. Korkmaz Alemdar. Ankara: Bilgi Yayınevi, 2000.
• Aydınalp, Halil. Din ve Dünyevîleşme: Kuzey Kıbrıs Örneği. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2018.
• Bayer, Ali. "Sekülerleşme Din İlişkisi: Kuramsal Bir Yaklaşım". Sekülerleşme: Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar. ed. Mehmet Ali Kirman-İhsan Çapcıoğlu. 155-184. Ankara: Otto Yayınları, 2015.
• Berger, Peter. Kutsal Şemsiye. çev. Ali Coşkun. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2011.
• Berger, Peter L. vd. Modernleşme ve Bilinç. çev. Cevdet Cerit. İstanbul: Pınar Yayınları, 2000.
• Bruce, Steve. Choice and Religion. Oxford: Oxford University Press, 1999.
• Bruce, Steve. "The Supply Side Model of Religion: The Nordic and Baltic States". Journal for the Scientific Study of Religion 39/1 (2000), 32-46.
• Bruce, Steve. God is Dead: Secularization in the West. Oxford: Blackwell Publishing, 2002.
• Büyüköztürk, Şener. "Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı". Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 32 (2002), 470-483.
• Büyüköztürk, Şener. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi, 24. Basım, 2018.
• Casanova, Jose. Modern Dünyada Kamusal Dinler. çev. Mehmet Murat Şahin. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Kültür Yayınları, 2014.
• Cortina, Jose M. "What is Coefficient Alpha? An Examination of Theory and Applications". Journal of Applied Psychology 78/1 (1993), 98-104. https://doi.org/10.1037/0021-9010.78.1.98.
• Çokluk Bökeoğlu, Ömay vd. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi, 3. Basım, 2014.
• Darende, Ömer Faruk. "Sekülerleşme ve Laiklik Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi". Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/11 (2015), 151-188.
• Davie, Grace. "Avrupa: Kuralı Doğrulayan İstisna mı?". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 47/1 (2006), 219-238.
• Dobbelaere, Karel. "Trend Report:Secularization: A Multi-Dimensional Concept". Current Sociology 29/2 (1981), 3-153. https://doi.org/10.1177/001139218102900203.
• Ercan, İlker — Kan, İsmet. "Ölçeklerde Güvenirlik ve Geçerlik". Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 30/3 (2004), 211-216.
• Ertit, Volkan. Endişeli Muhafazakarlar Çağı. Ankara: Orient Yayınları, 2015.
• Grotenhuis, Manfred — Scheepers, Peer. "Churches in Dutch: Causes of Religious Disaffiliation in The Netherlands, 1937– 1995". Journal for the Scientific Study of Religion 40/4 (2001), 591-606.
• Haig, Brian D. "What Is a Spurious Correlation?". Understanding Statistics 2/2 (2003), 125-132. https://doi.org/10.1207/S15328031US0202_03.
• Kağıtçıbaşı, Çiğdem. Yeni İnsan ve İnsanlar: Sosyal Psikolojiye Giriş. İstanbul: Evrim Yayınevi, 10. Basım, 1999.
• Kılıç, Selim. "Cronbach’ın Alfa Güvenirlik Katsayısı". Journal of Mood Disorders 6/1 (2016), 47-48. https://doi.org/10.5455/jmood.20160307122823.
• Kirman, Mehmet Ali. Din ve Sekülerleşme: Üniversite Gençliği Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma. Adana: Karahan Kitabevi, 2005.
• Köse, Ali (ed.). Sekülerizm Sorgulanıyor. İstanbul: Ufuk Yayınları, 2002.
• Ok, Üzeyir. "Dini Tutum Ölçeği: Ölçek Geliştirme ve Geçerlik Çalışması". Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 8/2 (2011), 528- 549.
• Punch, Keith F. Sosyal Araştırmalara Giriş: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. çev. Dursun Bayrak vd. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2014.
• Shestopalets, Denis. " İslam’ın Sekülerleşmesi: Kapsamlı Bir Analize Doğru". çev. Talip Demir. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/1 (2017), 455 - 479.
• Slattery, Martin. Sosyolojide Temel Fikirler. ed. Ümit Tatlıcan-Gülhan Demiriz, çev. Özlem Balkız vd. Bursa: Sentez Yayıncılık, 9. Basım, 2017.
• Spss İstatistik. "SPSS Faktör Analizi Temel Kavramlar". Erişim 21 Ocak 2021. http://spssistatistik.net/2018/07/24/spss-faktor- analizi-temel-kavramlar
• Şerif, Muzaffer — Şerif, Carolyn W. Sosyal Psikolojiye Giriş. çev. Mustafa Atakay-Aysun Yavuz. 2 Cilt. İstanbul: Sosyal Yayınlar, 1996.
• Wilson, Bryan. "Secularization". The Encyclopedia of Religion. Ed. Mircea Eliade. 13/159-165. New York: Macmillan Publishing Company, 1987. Erişim
• Wilson, Bryan. Religion in Secular Society. ed. Steve Bruce, Oxford: Oxford University Press, 2016.
• Yıldız, Doğan — Uzunsakal, Ece. "Alan Araştırmalarında Güvenilirlik Testlerinin Karşılaştırılması ve Tarımsal Veriler Üzerine Bir Uygulama". Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi 2/1 (2018), 14-28.
• Zwingmann, Christian vd. "Münchner Motivasyonel Dindarlık Envanteri: Boyutsal Kontrol ve Denetim". çev. Halil Apaydın. Dinbilimleri Akademık Araştirma Dergisi 10/2 (2010), 287-312.