ALİ B. MUHAMMED EL-UCHÛRÎ HAYATI VE HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ NUHBETUL’-FİKER ADLI ESERİNDE İBN HACER’E YÖNELTTİĞİ İTİRAZLAR

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 13, 302 - 321, 31.12.2023

Tuğba Metin

Öz

Hâfız İbn Hacer el-Askalânî’nin (ö.852/1448) Nuhbetu’l-Fiker ve Nuzhetu’n-Nazar isimli eserleri, hadis usûlü alanında önem arz etmiş ve yazılan hadis usûlü çalışmalarına kaynaklık etmiştir. Hâfız İbn Hacer el-Askalânî’nin Nuhbetu’l-Fiker ve Nuzhetu’n-Nazar isimli eserleri, muteahhirûn dönemi eserleri içerisinde zirve iki eser olarak yerini almıştır. Hâfız İbn Hacer el-Askalânî’nin bu eserleri üzerine birçok şerh, hâşiye ve ta’lik çalışması yapılmıştır. Nuhbetu’l-Fiker ve Nuzhetu’n-Nazar üzerine pek çok çalışmanın mevcut olması aslında eserin ehemmiyetini ortaya koymaktadır. Başta fıkıh usûlü olmak üzere farklı ilmî alanlarda birçok eser telif eden Ali b. Muhammed el-Uchûrî de (ö.1066/1656) söz konusu eserler üzerine çalışma yapmış âlimlerdendir. Ali b. Muhammed el-Uchûrî, hâşiyesinde İbn Hacer’e farklı açılardan itirazlarda bulunmuştur. Bu makalede, Ali b. Muhammed el-Uchûrî’nin Nuhbetu’l-Fiker’in şerhi üzerine yazdığı Hâşiyetu’l-Uchûrî (Haşiye alâ Şerhi Nuhbetu’l-Fiker) isimli eserindeki itirazlardan bahsedilecektir. Ali b. Muhammed el-Uchûrî’nin İbn Hacer el-Askalânî’ye yöneltmiş olduğu itirazları incelenecek ve bu itirazların ilzam edici olup olmadıkları ve ne kadar isabetli oldukları değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, İbn Hacer, el-Uchûrî, Şerh, Hâşiye, İtiraz.

Kaynakça

• Abdüsselâm el-Hasenî el-Kadirî el-Fâsî (ö.1187/1773). Neşrü’l-Mesânî li-Ehli’l-Karni’l-Hâdî Aşer ve’s-Sânî. nşr. Muhammed Haccî -Ahmed Tevfîk. Rabat, 1982.
• Bağdatlı İsmail Paşa. Îzâhü’l-Meknûn fi’ ez-Zeyl alâ Keşfi’z-Zünûn. nşr. Kilisli Muallim Rıfat-Şerâfeddin Yaltkaya.İstanbul: y.y,1945-1947.
• Çavuşoğlu, Ali Hakan, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi “Uchûrȋ” md. c. 42.
• El-Hâcevî es-Seâlibî, Muhammed (1376/1956). El-Fikri’s-Sâmî fî Târîh-i’l-Fıkhı’l-İslamî. Beyrut:Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1995.
• El-Uchûrî, Alî b. Muhammed (1066/1655). Hâşiye alâ Şerhi Nuhbetu’l-fiker. thk. Halil el-Kaysî. Kerkük:Dâru İbn Hazm, 2016.
• İbn Hacer, Hadîs Istılahları Hakkında Nuhbetu’l-Fiker Şerhi. trc. Talat Koçyiğit. Ankara: y.y, 1971.
• İbn Kutluboğa, Abdullah es-Sûdûnî el-Cemâlî. Hâşiyetü İbn Kutluboğa (el-Kavlu’l-Mubteker alâ Şerhi Nuhbeti’l-Fiker). Riyad: Dâru’l-Vatan, 1999.
• Kârî, Ali b. Muhammed Ebu’l-Hasan Nureddin.Şerhu Şerhi Nuhbeti’l-Fiker fî Mustalahât Ehli’l-Eser. thk. Muhammed Nezzâr -Heysem Nezzâr Temim. Beyrut:Dârü’l-Erkâm, ts.
• Kettânî, Muhammed Abdulhay Haseni. Fihrisül-Fehâris ve’l-Esbât ve Mu’cemu’l-Meâcim ve’l-Meşihât ve’l-Müselselât. thk. İhsan Abbas.1-2. Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 1402/1982.
• Mahlûf, Muhammed (ö. 1360/1941). Şeceretü’n-Nûri’z-Zekiyye fî Tabakâti’l-Mâlikiyye. thk. Abdülmecid Hayalî. Beyrut: Daru’l- Kütübi’l- İslamiyye, 2. Basım, 1424/2003.
• Muhammed Emîn b. Fazlillâh el-Muhibbî (1111/1699). Hulâsatü’l-Eser fî Ayâni’l-Karni’l-Hâdî Aşer. Beyrut: Dâru Sadr, ts.
• Venîs, “Tercemetü’ş-Şeyhi’l-Allâmeti alâ Nureddin el-Üchûrî el-Mâlikî”,16.06.2016. https://www.alukah.net/Liberay