A THEOLOGICAL APPROACH TO CAUSES OF DEATH

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 13, 322 - 341, 31.12.2023

Sümeyye Taş

Öz

Death is a reality that every living being will surely taste. Every created being will face this reality one day. However, this event, which is quite natural for everyone, opens the door to theological problems depending on the way it is realized. Suicide, which is one of the most common ways of death that people resort to today due to traumas, psychological problems, actions and diseases, has been one of the issues that our religion has emphasized with caution. Our religion, which considers human life more precious than anything else, has never made concessions to this and similar events and has considered such acts as haram. The concepts of suicide and euthanasia are concepts that we frequently encounter today, and many people attempt these acts and end their lives in this way. Especially young people are more prone to committing these acts, and it has become essential to conduct research and raise awareness on how to prevent them by examining their causes. However, it is of course possible to talk about the importance of the role of faith in preventing these acts, taking into account the theological dimension of the event. The rank of martyrdom, which is one of the most beautiful forms of desiring death, is also included in the scope of the subject, and how effective the purpose of death is in determining the eternal life of the person is one of the facts revealed.

Anahtar Kelimeler

Death, suicide, euthanasia, martyrdom

İTİKADÎ AÇIDAN ÖLÜM SEBEPLERİNE YAKLAŞIM

Öz

Ölüm, her canlının muhakkak tadacağı bir gerçeklik olarak karşımızda durmaktadır. Yaratılan her canlı bir gün mutlaka bu gerçeklikle yüzleşecektir. Ancak ne var ki herkes için oldukça doğal olan bu olay gerçekleşme şekline bağlı olarak itikadi problemlere kapı aralamaktadır. Günümüzde yaşanılan travmalar, psikolojik problemler, eylemler, hastalıklar nedeniyle insanların en fazla başvurdukları ölüm yollarından bir tanesi olan intihar, dinimizin üzerinde ihtiyatla durduğu konulardan biri olmuştur. İnsan canını her şeyden kıymetli gören dinimiz bu ve benzeri olaylara asla taviz vermemiş ve bu tür fiilleri haram saymıştır. İntihar ve ötenazi kavramları günümüzde sıkça karşılaştığımız kavramlar olmasının yanı sıra birçok insan tarafından da bu fiillere teşebbüs edilmekte ve birey hayatına bu yolla son vermektedir. Özellikle gençlerin bu fiilleri işlemeye daha yatkın olması, onların sebeplerinin inceleme altına alınarak önüne geçilmesi konusunda araştırmalarda bulunulması ve farkındalık oluşturulması elzem bir hal almıştır. Bununla birlikte olayın itikadi boyutu da dikkate alınarak inancın bu fiillerin önüne geçmedeki rolünün öneminden bahsetmek elbette mümkündür. Ölümü arzulamanın en güzel hallerinden biri olan şehitlik mertebesi de konu kapsamına alınarak ölüm amacının kişinin sonsuz hayatının belirlenmesinde ne kadar etkili olduğu da gözler önüne serilen gerçeklerdendir.

Anahtar Kelimeler

Ölüm, intihar, ötenazi, şehitlik

Kaynakça

• Abdülbâkī, Muhammed Fuâd. el-Muʿcemü’l-müfehres li-elfâẓi’l-Ḳurʾâni’l-Kerîm. Kahire – Beyrut: y.y., 1364/1945.
• Abdülcebbâr, Kadî. Şerhu’l- Usûli’l- Hamse: Mu’tezilenin Beş İlkesi, çev. İlyas Çelebi. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2013.
• Akcan, Esra Alan. “Ötanazi”, Journal of Istanbul University Law Faculty 71 / 1 (Temmuz 2013), 3-26.
• Altayyaş, Muhammed. Varoluşsal Açıdan İslam İnancında Ölüm. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2009.
• Altıntaş, Ramazan. “İntihar ve Töre Cinayetlerini Önlemede Dinî İnancın Rolü”, İntihar ve Töre Cinayetleri Bağlamında Sosyal Sorunlar ve İslam. İstanbul: DİB Yayınları, 2016.
• Bilgin, Vejdi. Sosyal Çözülme ve Din. Samsun: Etüt Yayınları, 1997.
• Buhârî Ebû Abdillah Muhammed ibn İsmâîl. el-Câmiu’s-Sahîh. çev. Mehmed Sofuoğlu. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1987.
• Büyükbaş, Nazım. “İslam Ceza Hukukunda Cezalandırma ve Maslahatların Korunması Arasındaki İlişki”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1/34 (2013), 144-170.
• Cürcânî, Ali İbn Muhammed es-Seyyid eş-Şerîf. Ta’rifat, çev. Arif Erkan. İstanbul: Bahar Yayınları, 1997.
• Durkheim, Emile. İntihar, çev. Özer Ozankaya. İstanbul: Cem Yayınları, 2002.
• Eş’arî, Ebu’l Hasan Ali b. İsmail. Makâlâtü’l-İslâmiyyîn ve İhtilâfü’l- Musallin. çev: Mehmet Dalkılıç-Ömer Aydın. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2019.
• Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed. İhyâu Ulûmi’d-Dîn. çev. Ali Arslan. İstanbul: Arslan Yayınları,1974. Gölcük, Şerafettin. Kur’an ve İnsan. Konya: Esra Yayınları, 1996.
• Heyet, (Fikret Karaman ve Arkadaşları), Dini Kavramlar Sözlüğü. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2015.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: TDV Yayınları, 2017.
• Isfahânî, Rağıb. Müfredati Elfazi’l- Kur’ân. Dımeşk: Dârü’l-Kalem, 1412/1992.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l-ʿArab. nşr. Abdullah Ali el-Kebîr. 13 Cilt. Kahire: Dârü’l-Maârif, ts. Kalyoncu, Hamdi. Ölümsüzlük İhtiyacı İntihar, Ötenazi ve Reenkarnasyon. İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 2011.
• Kaya, Ali. “İslam Hukuku Açısından Ölümü Tercih Etmek: Ötenazi”, Helal ve Etik Araştırmalar Dergisi 3/1 (Haziran 2021), 50-70.
• Kılavuz, Ahmet Saim. İman-Küfür Sınırı. İstanbul: Marifet Yayınları, 1984.
• Kur’an Yolu. Erişim 5 Temmuz 2023. https://kuran.diyanet.gov.tr
• Kurt, Hasan. “İslam İnancına Göre Şehitlik”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16/1 (2012), 189-220.
• Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. el-Câmiu li Ahkâmi’l Kur’an. çev. M. Beşir Eryarsoy. İstanbul: Buruc Yayınları, 1997.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Kitâbü’t-Tevhîd. çev. Bekir Topaloğlu. İstanbul: İSAM Yayınları, 2017.
• Mutçalı, Serdar. Arapça-Türkçe Sözlük. İstanbul: Dağarcık Yayınları, 1995.
• Önal, Recep. "İlahiyat Fakülteleri XII. Kelâm Anabilim Dalı Koordinasyon Toplantısı". KADER Kelam Araştırmaları Dergisi. 6 / 1 (Ocak 2009), 165-178.
• Peker, Hüseyin. "Suçlularda Dini Davranışlar", Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4 / 4 (Mayıs 1990), 93-123.
• Râzî, Fahreddin. Tefsirü’l-Fahrü-Razi. Beyrut: Darü’l-Fikr, 1981.
• Stack, Steven “Dindarlık, Depresyon ve İntihar”, çev. Talip Küçükcan. Akademik Araştırmalar Dergisi 7-8 (2000), 75-83.
• Sümer, Necati. Dinlerde İntihar, Şehitlik ve Ötenazi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2015.
• Sümer, Necati. Dinlerin İntihar Olgusuna Bakışı. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2015.
• Tan, Oğuzhan – Yerlikaya, Ünal. “Tıpla İlgili Problemler”, İslam Hukuku El Kitabı. ed. Galip Türcan. Ankara: Grafiker Yayınları, 2012.
• Topaloğlu, Bekir. “Âhiret”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim: 17 Temmuz 2023. https://islamansiklopedisi.org.tr/kiyamet
• Yalçın, Mikdat. İmân ve Ahlâkın Hayâtî Değerleri. İstanbul: Umut Matbaası, 1997.
• Yeşilyurt, Temel – Taşdelen, Mehmet. "Ahiret İnancının Pratik Yansımaları". KADER Kelam Araştırmaları Dergisi 10 / 2 (Temmuz 2012), 55-68
• Zebîdî, Zeynü’'d-din Ahmed b. Ahmed b Abdi'l- Lâtîfi. Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi ve Şerhi. nşr. Kâmil Miras. Ankara: DİB Yayınları, 1980.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kāsım Cârullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hārizmî. el-Keşşâf, çev. Necdet Çağıl. ed. Murat Sülün. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2020.