CUBRÂN HALİL CUBRÂN’IN EDEBİYATINDA DOĞULU KADIN VE EVLİLİK: VERDE EL-HÂNÎ ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 15, 143 - 164, 31.12.2024

Sabiha Erdil , Şükrü Şirin

Öz

Modern öykü, Arap edebiyatında 19. yüzyıl sonrasında gelişen bir türdür. Cubrân Halil Cubrân modern Arap edebiyatında öykü türünün gelişmesine önemli katkılar sağlayan isimlerden biridir. Amerika’ya iltica eden Arap edebiyatçıların başlattığı Mehcer hareketinin öncüsüdür. Bu hareket Amerika’da doğulu edebiyatı batılı formlarla ifade etmenin bir biçimi olmuştur. Öykü ise içerik ve biçim olarak Mehcer ediplerinin geliştirdiği bir türdür. Cubrân’ın el-Ervâhu’l-mütemerride (Asi Ruhlar) adlı öykü kitabı da modern Arap edebiyatında romantik öykünün öncülerindendir. Bu kitaptaki öyküler üzerinden din adamları, feodalite, sınıf farkı, zoraki evlilik gibi konulara dair eleştiriler sunmaktadır. Verde el-Hânî kitapta geçen ilk öyküdür. Öyküde doğulu kadın imajı, kadın-erkek arasındaki güç dengesi ve evlilikte geleneğin belirleyiciliğine dair betimlemeler yapan Cubrân, aynı zamanda din adamları ve feodalite hakkında da eleştiriler yapmaktadır. Bu çalışmada, Verde el-Hânî temsilinde Cubrân’ın evlilik ve geleneksel evlilik biçimlerine dair görüşlerinin yanı sıra doğu toplumlarına dair eleştirilerinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din, Kadın, Modern Arap Edebiyatı, Mehcer, Cubrân Halil Cubrân

Kaynakça

• Aslan, Mehmet. True Love In The Broken Wings And Verde Al-Hani Kahlil Gibran. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, 2016.
• Balcı Baykoç, Funda. “Mahrem ve Kırmızı Romanlarında Birtakım Postmodern Anlatım Teknikleri”. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 3 (2021), 779-792.
• Cibran, Halil. Asi Ruhlar. çev. Muammer Sarıkaya - Eyyup Tanrıverdi. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2012.
• Cibran, Halil. Kırık Kanatlar. çev. Ersan Devrim. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 1999.
• Çatal, Halil. Cubrân Halîl Cubrân ve Öykücülüğü. Konya: Selçuk Üniversitesi, 2011.
• Çetin, Nurullah. Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara: Akçağ Yayınları, 2021.
• Çetinkaya, Hamide. Cibrân Halil Cibrân’da Dil, Din ve Kadın Anlayışı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 2019.
• Demirayak, Kenan. “Cibrân Halil Cibrân”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 259-262. Erişim 18 Kasım 2024. https://islamansiklopedisi.org.tr/cibran-halil-cibran
• Dursun, Davut. “Beyrut”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 81-84. Erişim 20 Aralık 2024. https://islamansiklopedisi.org.tr/beyrut
• el-Hallâk, Butrûs. Cibrân: Hadâsetuhu Arabiyye. Beyrut, 2013.
• el-Hueyyik, Yusuf. Zikrayâtî me'a Cubrân. Beyrut: Müessesetü Nevfel, 1979.
• en-Nâûrî, İsa. Edebu’l Mehcer. Mısır: Daru'l Maarif, 1988.
• Hâlid, Ğassân. Cibrân’ul-feylesûf. Beyrut: Müessesetü Nevfel, 1983.
• Stevick, Philip. Roman Teorisi. Ankara: Akçağ Yayınları, 2021.
• Şimşek, Yaşar. “İç Monolog” ve “Bilinç Akışı” Tekniği Açısından Oğuz Atay’ın “Unutulan” Hikâyesi”. Söylem Filoloji Dergisi 4/2 (2019), 307-329.
• Tekin, Mehmet. Roman Sanatı 1. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 20. Basım, 2024.
• Yazıcı, Hüseyin. “Cibrân Halil Cibrân'da Katharsis”. Şarkiyat Mecmuası 41 (2022), 215-232.
• Yazıcı, Hüseyin. Göç Edebiyatı-Doğu’yu Batıya Taşıyanlar. İstanbul: Akdem Yayınları, 1. Basım, 2022.