Çorum İli Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliğinin Yapısal Özellikleri

Yıl 2025, , 73 - 81

Hacer Tüfekci , Başak Özten

https://doi.org/10.17097/agricultureatauni.1560930

Öz

Bu çalışmanın amacı, Çorum ilinde küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapan işletmelerin mevcut yapısal durumlarını, sorunlarını belirleyerek geliştirme olanakları ve çözüm önerileri sunmaktır. Çalışmanın materyalini, Çorum iline bağlı ilçelerde bulunan 140 küçükbaş hayvancılık işletmesinde yapılan anketlerden elde edilen veriler oluşturmuştur. Çalışmada yetiştiricilerin çoğunlukla 41-50 yaş arlığında, eğitim durumlarının ortaokul, aile birey sayısı 3-4 ve bu işteki deneyimlerinin 21-30 yıl olduğu belirlenmiştir. Yapılan çalışmada damızlık olarak dişi hayvanların 4-5 yıl erkek hayvanların ise 3 yıl kullanım süresi olduğu belirlenmiştir Genel olarak işletmede hayvan kayıtlarını tutulmadığı, çoban ihtiyacının ise aile içinden (%64,3) sağlandığı belirlenmiştir. Sonuç olarak çalışmanın yapıldığı işletmelerde karşılaşılan sorunların başında yem ve işçilik giderlerinin fazla olması gelirken sırası ile en çok karşılaşılan problemler ürünlerin değeri fiyatına satılamaması, mera sorunu, sağlık sorunları ve çoban bulma sorunu olarak belirlenmiştir. Ayrıca yetiştirme ve sağlık koruma konularında bilgi eksiklikleri söz konusu olup bölgede var olan potansiyel üretime yeteri kadar yansıtılamamaktadır. Bu sorunların giderilmesi ile küçükbaş hayvan yetiştiriciliğini geliştirmeye yönelik desteklerin artırılarak devam ettirilmesi, sağlık sigortası ve sosyal hakların artırılması ile özellikle gençlerin teşvik edilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çorum, Koyun, Keçi, Yapısal özellik, Yetiştiricilik

Etik Beyan

Bu çalışma Yozgat Bozok Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Etik Kurulu’ndan 28/06/2024 tarih ve 15-02 sayılı izin kapsamında hazırlanmıştır.

Structural Characteristics of Sheep and Goat Husbandry in Çorum Province

Öz

The aim of the study is to determine the structural characteristics of sheep and goat farm in Çorum province, the problems faced by breeders and to offer solutions to these problems. The material for the study consisted of data obtained through personal interviews in 140 sheep and goat farms in the districts of Çorum province. In the study, it was determined that the breeders were mostly between 41-50 years old, their education level was secondary school (55.7%), the number of family members was 3-4 and their experience in the profession was 21-30 years. In the study, it was determined that females were used for breeding for 4-5 years and males for 3 years. It was determined that animal records were generally not kept on the farm and the need for shepherds in the family was met from the family (64.3%). In conclusion in addition to the problems of marketing and insufficient pastures, breeders also lack knowledge about cultivation and health protection and the potential in the region is not adequately reflected in production. In order to overcome these problems, it is necessary to increase and continue the support for the development of sheep and goat husbandry, improve health protection and social rights and encourage young people in particular.

Anahtar Kelimeler

Çorum, Sheep, Goat, Structural characteristics, Husbandry

Etik Beyan

This study was prepared within the scope of the permission dated 28/06/2024 and numbered 15-02 from the Yozgat Bozok University Social and Human Sciences Ethics Committee.

Kaynakça

• Acar, M. & Ayhan, V. (2012). Isparta ili damızlık koyun keçi yetiştiricileri birliği üyesi keçicilik işletmelerinin mevcut durumu ve teknik sorunları üzerine bir araştırma. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(2), 98-101.
• Acıbuca, V. & Budak, D.B. (2021). Mardin ilindeki küçükbaş hayvancılık işletmelerinin yapısal durumu. Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 31(4), 898-905.
• Akgül, G., Bilen, K.E., Ün, C., Kandemir, Ç. & Taşkın, T. (2019). A Study on the problem of flea and struggle methods in small ruminats: the case of sirvan district in Siirt Province. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 56 (2),195-204.
• Aktürk, D., Savran, F., Hakyemez, H., Daş, G. & Savaş, T. (2005). Gökçeada’da ekstansif koşullarda hayvancılık yapan işletmelerin sosyo-ekonomik açıdan incelenmesi. Journal of Agricultural Sciences, 11(03), 229-235.
• Alassaf, A., Majdalwi, M. & Nawash, O. (2011). Factors affecting farmer’s decision to continue farm activity in marginal areas of Jordan. African Journal of Agricultural Research, 6(12), 2755-2760.
• Almadani, M.I., Weeks, P. & Deblitz, C. (2021). COVID-19 Influence on developments in the global beef and sheep sectors. Ruminants, 2(1), 27-53.
• Amak, A. (2018). Güneydoğu Anadolu Bölgesi Şanlıurfa Yöresindeki Küçükbaş Hayvan Barınaklarının Yapısal Yönden Araştırılması ve Geliştirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Şanlıurfa, Türkiye.
• Anonim, (2023). Çorum ili 2022 yılı çevre durum raporu. Türkiye Cumhuriyeti Çorum Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü. https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/corum-ilcdr-2022-20230914130852.pdf.
• Arıtunca, D. & Karabacak, A. (2020). Konya merkez ilçelerinde koyunculuk işletmelerinin durumu. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi, 9(1), 13-24.
• Aydın, M.K. & Keskin, M. (2018). Muğla ilinde küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin yapısal özellikleri. Mediterranean Agricultural Sciences, 31(3), 317-323.
• Bakır, G. & Mikail, N. (2019). Siirt ilindeki küçükbaş hayvancılık işletmelerinin yapısal durumu. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 50(1), 66-74.
• Bertolozzi-Caredio, D., Garrido, A., Soriano, B. & Bardaji, I. (2021). Implications of alternative farm management patterns to promote resilience in extensive sheep farming. A Spanish case study. Journal of Rural Studies, 86, 633-644.
• Bilginturan, S. (2008). Burdur İli Damızlık Koyun ve Keçi Yetiştiriciler Birliği Üyesi İşletmelerin Yapısal Özellikleri ve Sorunları Üzerine Bir Araştırma. [Yüksek Lisans Tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta, Türkiye.
• Büyüktaş, K., Atılgan, A. & Tezcan, A. (2016). Tarımsal üretim yapıları. Teknik Üniversite Matbaası, Isparta, 253s.
• Ceyhan, A., Şekeroğlu, A., Ünalan, A., Çınar, M., Serbester, U., Akyol, E. & Yılmaz, E. (2015). Niğde ili koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunları üzerine bir araştırma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 18(2), 60-68.
• de Rancourt, M., Fois, N., Lavín, M.P., Tchakérian, E. & Vallerand, F. (2006). Mediterranean sheep and goats production: An uncertain future. Small Ruminant Research, 62, 167-179.
• Deeh, P.B.D., Kayri, V., Orhan, C. & Sahin, K. (2020). Status of novel coronavirus disease 2019 (COVID-19) and animal production. Frontiers in Veterinary Science, 7, 586919.
• Demir, Y. & Tuncer, S.S. (2022). Hakkâri ilindeki küçükbaş hayvancılık işletmelerinin mevcut durumu ve genel sorunları. Van Veterinary Journal, 33(3), 97-105.
• Erkan, C. & Aşkın, Y. (2001). Van ili Bahçesaray ilçesi’nde arıcılığın yapısı ve arıcılık faaliyetleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 11(1),19-28.
• Faturokhman, M., Rahmasari, L.F. & Am Kurniawan, F. (2022). Marketing development of beef cattle, sheep, goat and derivative products through the application of digital marketing in facing the impact of Covid-19 pandemic. In E3S Web of Conferences, 348, 00025). EDP Sciences.
• Garcés, L. (2020). COVID-19 exposes animal agriculture’s vulnerability. Agriculture and Human Values, 37(3), 621-622.
• Gökmener, H. (2023). Erzurum İli Uzundere İlçesi Koyunculuk İşletmelerinin Yapısal ve Yetiştiricilik Özellikleri. [Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı, Konya.
• Gürer, B. & Ulutas, Z. (2021). TR71 bölgesinde işletmelerin koyun yetiştiriciliği faaliyetine devam etme olasılığını etkileyen faktörlerin analizi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 36(1), 63-72.
• Hashem, N.M., González-Bulnes, A. & Rodriguez-Morales, A.J. (2020). Animal welfare andlivestock supply chain sustainability under the COVID-19 outbreak: An overview. Frontiers in Veterinary Science, 7, 679.
• Karaca, O., Akyüz, N., Andiç, S. & Altın, T. (2003). Karakaş koyunlarının süt verim özellikleri. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences, 27(3), 589-594.
• Karakuş, F. & Akkol, S. (2013). Van ili küçükbaş hayvancılık işletmelerinin mevcut durumu ve verimliliği etkileyen sorunların tespiti üzerine bir araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 18(1-2), 9-16.
• Kaymakçı, M. (2002). Koyun yetiştiriciliği el kitabı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü Bornova, 2002.
• Köseman, A., Şeker, İ., Kul, S. & Karaca, M. (2022). Elazığ ilindeki koyunculuk işletmelerinde sürü yapısının ve yetiştiricilik uygulamalarının araştırılması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 25(2), 555-565.
• Simões, J., Abecia, J. A., Cannas, A., Delgadillo, J. A., Lacasta, D., Voigt, K. & Chemineau, P. (2021). Managing sheep and goats for sustainable high yield production. Animal, 15, 100293.
• SPSS (2016). IBM Corp. Released 2016. IBM SPSS Statistics for Windows, Version 24.0. Armonk, NY: IBM Corp.
• Şahin, Y. (2019). Tokat İli Koyunculuk İşletmeleri Kuzu Büyütme Uygulamaları. [Yüksek Lisans Tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı, Samsun.
• Teixeira, A., Silva, S., Guedes, C. & Rodrigues, S. (2020). Sheep and goat meat processed products quality: A Review. Foods, 9, 960.
• Tüfekci, H. (2020). Yozgat ili küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin yapısal durumu ve geliştirme olanaklarının belirlenmesi. Hayvansal Üretim, 61(2), 91-100.
• TÜİK (2024). Türkiye İstatistik Kurumu Hayvancılık İstatistikleri. https://www.tuik.gov.tr/.
• Tüney Bebek, D. & Keskin, M. (2018). Mersin ilinde koyun yetiştiriciliğinin mevcut durumu bazı verim ve yapısal özellikleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(2), 315-323.
• Wishart, H. M. (2019). Precision livestock farming: potential application for sheep systems in harsh environments. [Ph.D. Thesis] The University of Edinburgh, Edinburgh, UK.
• Yamane, T (2001). Temel örnekleme yöntemleri. Çevirenler: Alptekin Esin, Celal Aydın, M. Akif Bakır, Esen Gürbüzsel. Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• Yıldız, A. & Aygün, T. (2021). Van ili merkez ilçede küçükbaş hayvancılık faaliyetleri ve genel sorunlar: I. işletmelerin yapısal özellikleri. Hayvan Bilimi ve Ürünleri Dergisi, 4(1), 23-36.
• Yılmaz, F. (2008). Bolu Yöresinde Küçükbaş Hayvan Barınaklarının Durumu ve Geliştirme Olanakları. [Yüksek Lisans Tezi]. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Tekirdağ.
• Yilmaz, C. (2016). Hakkâri İli Yüksekova İlçesi Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliğinin Yapısal Durumu. [Yüksek Lisans Tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı, Van.