PAŠKUWATTİ RİTÜELİ (CTH 406)

Yıl 2022, , 153 - 159, 30.06.2022

Sebahat Bozca

https://doi.org/10.56387/ahbvedebiyat.1098383

Öz

Büyü eskiçağ toplumlarında doğaüstü güçleri etkileyerek belli bir amaca ulaşmak için yapılan bir takım eylemlerden oluşmuştur. Hititler de doğaüstü güçlerin zararlı etkilerini ortadan kaldırmak veya bu etkileri kendi yararlarına ba kalarının zararlarına çevirmek amacıyla büyü ritüelleri düzenlemişlerdir. Onlar, başlarına gelen hastalıkları doğaüstü güçlerin zararlı etkilerinden biri olarak görmüş ve bu hastalıkların tanrı tarafından verildiğine inandıkları için hastalıklardan kurtulmanın yolunun da tanrılara yalvarmak ve hastalığın iyileşmesi için tanrıya kurbanlar sunup bazı majik işlemler uygulayarak onları ikna etmeye çalışmak olduğunu düşünmüşlerdir. Bu yüzden Hititlerde din ve tıp arasında sıkı bir bağlantı kurulmuştur. Tedavi amaçlı büyü ritüelleri yapan büyücüler hekim olarak da görülmüş ve Hititler tarafından onlara saygı duyulmuştur. Hititlerde büyü ‘ak büyü’ ve ‘kara büyü’ olarak iki  şekilde yapılmış, ‘kara büyü’ yasaklanmış ve hatta cezası ölüm olmu ken, ‘ak büyü’ Hititler tarafından yoğun ilgi görmüş bu nedenle de Kizzuwatna ve Arzawa gibi ülkenin farklı yerlerinden büyücüler Hattuşa’ya akın etmiştir. Hitit büyü ritüellerinden birisi olan Paškuwatti ritüelinde tıbbi uygulama amaçlanmış, iktidarsızlık şikayeti ile büyücüye başvuran kurban sahibine büyücü kadın tarafından üç gün sürecek olan bir ritüel yapılmış, tanrıya bir takım adaklar sunulmuş ve bazı büyü metodları da kullanılarak tanrının hastalığın iyileşmesi için yardım etmesi beklenmiştir. İktidarsızlık şikâyetinin hastayı
yaşadığı toplum içerisinde psikolojik olarak da etkileyebileceği düşünüldüğünde, bu ritüelin ve ritüeli yapan Paškuwatti’nin hastaya ve toplum psikolojisine de fayda sağladığı ve toplumsal hizmet sunduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hitit, büyü, tıp, ritüel, Paškuwatti

Teşekkür

Katkılarından dolayı değerli hocalarım Prof.Dr. Esma Reyhan'a ve Dr. Tülin Cengiz'e teşekkürlerimi borç bilirim.

Kaynakça

• ALP, S.(2002). Hititlerin Mektuplaşmaları. İstanbul: Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları.
• BAŞOL, S. (2014). Hititlerde Büyü ve Büyü Malzemeleri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi Tarih Anabilim Dalı. Denizli.
• CTH: Laroche, E., 1971, Catalogue des Textes Hittites, Paris.
• DİNÇOL, A. M. (1985). Ashella Ritüeli (CTH 394) ve Hititlerde Salgın Hastalıklara Karşı Yapılan Majik İşlemlere Toplu Bir Bakış. Belleten, 49(193), 23-35.
• FRAZER, J. G. (2004). The Golden Bough (Abridged): A Study in Magic and Religion. Digireads. com Publishing.
• KİRMAN, M.A. (2011) Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü,İstanbul: Rağbet Yayınları.
• KUB: Keilschrifturkunden aus Boghazköi, Berlin.
• MALİNOWSKİ, B., & Özkal, S. (2000). Büyü, bilim ve din. Kabalcı Yayınevi.
• REYHAN, E. (2003). Hitit Büyü Ritüellerinin Uygulama Şekilleri Üzerine Bir İnceleme. Ankara: Archivum Anatolicum. C.6, S.2.
• REYHAN, E. (2008). Eski Anadolu Kültüründe Büyü ve Büyücülük. Ankara: Gazi Akademik Bakış. C.2, S.3.
• REYHAN, E. (2021). Hitit Örneği Üzerinden Eskiçağ’da Toplumsal Yapı ve Büyü İlişkisi, Tarih Araştırmaları Dergisi, 40 (70), 1-52.
• REYHAN, E., & CENGİZ, T. B. (2016). Başkent Hattuşa’nın Şifacı Kadınları: Büyücüler. Geçmişten Günümüze Şehir ve Kadın I”, içinde, s (105,113), Samsun.
• SÜEL, A. (1985). Hitit kaynaklarında tapınak görevlileri ile ilgili bir direktif metni. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi yayımları.
• ÜNAL, A. (2006). Elemterefiş, Hititlerde ve Çağdaşı Anadolu Kavimlerinde Büyücülük. İstanbul: Yapı Kredi Kültür ve Sanat Yayıncılık.
• KARAOĞUZ, G. (2022). Hititlerde Büyü ve Ayin. İstanbul: Çizgi Kitabevi.