Türkiye'de Azerbaycan Dili Çalışmalarına Eleştirel Bir Yaklaşım

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 47 - 61, 30.12.2019

Fatih Kirişçioğlu Mehman Musaoğlu

Öz

“Bu tebliğde geçmişte tarihî birliğimiz ve akrabalığımız olan ve 15.yy. kadar “Eski Oğuz Türkçesi” diye adlandırdığımız dönemde de aynı dil ve gramer özelliklerini kullanan ancak tarihî hadiseler sonucu bugün farklı sınırlar içinde kullanılan Azerbaycan Türkçesi üzerine Türkiye’de yapılan dil alanındaki çalışmalar ele alınmıştır. Çalışma kapsamında üniversitelerde yaptırılan yüksek lisans ve doktora tezleri ile müstakil ilmi araştırmalar ele alınmıştır. Bunlar sözlük, gramer ve diğer lengüistik çalışmaları, vb. şekilde sınıflandırılmıştır. Söz konusu çalışmaların muhtevası, ilim âlemine katkısı üzerinde durulmuştur. Tebliğde, tarihî karşılaştırmalı ve çağdaş lengüistik çalışmaların muhtevası ve bazı sonuçları eleştirel bir yaklaşımla değerlendirilmiştir. Buna bağlı olarak gelecek yıllarda Türkiye’de Azerbaycan Türkçesi üzerine yapılacak çalışmalarda nasıl bir yol haritası izlememiz gerektiği noktasında şahsî tespitlerimiz belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan Türkçesi, Türkiye Türkçesi, Oğuz Türkçesi, Dil, Dilbilim, Azerbaycan Türkçesi çalışmaları

Kaynakça

• Ahmet Vefik Paşa (1864). Ebülgazi Bahadır Han, Şecere-i Türkî, İstanbul.
• Ahmet Vefik Paşa (1873). Ali Şir Nevâî, Mahbûbü’l-Kulûb, Matbaa-i Âmire, İstanbul.
• Banguoğlu, Tahsin (1959). “Kâşgarî’den Notlar-II: Oğuzlar ve Oğuzeli Üzerine”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, ss. 1-26, Ankara.
• Banguoğlu, Tahsin (1960). “Kâşgarî’den Notlar-III: Oğuz Lehçesi Üzerine”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, ss. 23–48, Ankara.
• Böhtlingk, Otto (1851). Überdie Sprache der Jakuten, St. Petersburg.
• Caferoğlu, Ahmet, “Azeri Lehçesinde Bazı Moğol Unsurlar”, Azerbaycan Yurt Bilgisi, 1923/21, 2. 213-226, 1934/3, ss. 3-8.
• Caferoğlu, Ahmet (1929). 75 Azârbajğanische Lieder, «Bajaty» in der Mundartvon Gângânebsteinersprachlichen Erklârung” (Gence Ağzında 75 Azerbaycan “Bayati” Türküsü-Bir Dil açıklaması ile-), Breslau Üniversitesi, Doktora Tezi.
• Çağatay, Saadet (1933). “Denominale Verbbildungen in den Türksprachen” (Türk Dillerinde İsimden Yapılan Fiiller), Berlin Üniversitesi, Doktora Tezi, Danışman: Willi Bang-Kaup.
• Çağatay, Saadet (1972). Türk Lehçeleri Örnekleri- II (Yaşayan Ağız ve Lehçeler), DTCF Yayınları, Ankara.