ÇALIŞAN ÖDÜL SİSTEMİYLE ÇALIŞMA: SİSTEM, BAŞARILARI VE SORUNLARI

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 3, 61 - 69, 30.12.2020

Tuna Çağlar Topgül

Öz

Araştırmada perakende hizmet sektöründe sıklıkla kullanılan çalıan ödül/prim sisteminin uygulamadaki
dinamikleri; çalışan, işveren ve müşteri bazında nitel bir çalışmayla değerlendirilmiştir. Sistemin tanımı ve
uygulanışı dört farklı sektörde hizmet veren mağazalar üzerinden incelenmiş, yapılan görüşmeler ile sistemin
sağladığı faydalar ve yarattığı sorunlar açıklanmaya çalışılmıştır. Araştırma sonucunda, sistemin faydalarının
yanında, ürün iade oranlarının yüksek oluşu, çalışan sadakatsizliği, yüksek işe giriş-ayrılışoranı, yüksek
eğitim, özlük masrafları ve sürekli başedilmesi gereken tartışmalar gibi sorunlara da sebep olduğu ortaya
çıkmıştır. Çalışanlar, stresli ve rekabeti yoğun bir ortamda, sürekli bir satış baskısı altında, kazanç güvenceleri
olmadan çalışmaktadır. Müşteriler ise yanlış bilgi aktarımlarından, ihtiyaçları olmayan ürünleri satın almaya
zorlanmaktan ve iade süreçlerinde çıkarılan zorluklardan dolayı şikâyetçidirler.

Anahtar Kelimeler

prim ödül sistemi, çalışma sosyolojisi, perakende sektörü, çalışan ödüllendirme sistemi

Kaynakça

• COSER, L. (1964). The Functions of Social Conflict. New York: The Free Press.
• İŞKUR. (2018). Açık İşler ve İşe Yerleştirmeler. Ankara: İşkur.
• KAHRAMAN, F. (2018). Kesitlerden Topluma Bakabilmek: George Simmel Sosyolojisi Üzerine Bir İnceleme Denemesi. Sosyoloji Dergisi, 81-99.
• KURUÜZÜM, A., Irmak, S., & Çetin, E. İ. (2010). İşe Bağlılığı Etkileyen Faktörler: İmalat ve Hizmet Sektörlerinde Karşılaştırmalı Bir Analiz. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 183-198.
• MARX, K. (1965). Sermayenin Üretim Süreci, Cilt: I. Ankara: Sol Yayınları.
• NEF, J. (1970). Sanayileşmenin Kültür Temelleri. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• ÖZYURT, C. (2007). Durkheim Sosyolojisinde Ahlâkî Kontrol Sorunu. Değerler Eğitimi Dergisi, 95-121.
• POLANYİ, K. (2010). Büyük Dönüşüm. İstanbul: İletişim Yayınları.
• POLOMA, M. M. (2002). Çağdaş Sosyoloji Kuramları. İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• SAAD-FILHO, A. (2006). Marx'ın Değeri: Çağdaş Kapitalizm İçin Ekonomi Politik. Londra: Yordam Kitap.
• SEE, H. (2000). Modern Kapitalizmin Doğuşu. Adana: Yöneliş Yayınları.
• UYARGİL, P. D. (2008). İşletmelerde Performans Yönetimi Sistemi. İstanbul: Arıkan Yayıncılık.
• WALLERSTEİN, I., Calhoun, C., Mann, M., Collins, R., & Derluguian, G. (2019). Kapitalizmin Geleceği Var mı? İstanbul: Metis Yayınları.
• WEBER, M. (1996). Sosyoloji Yazıları. İstanbul: Simavi Yayınları.
• WEBER, M. (2009). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. İstanbul: Bilgesu Yayınları.
• YILDIZ, D. M. (2005). Departmanlı Mağazalar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 87-105.